در روزهای گذشته کاهش قیمت دلار در بازار ارز امیدهایی را به وجود آورده که حداقل برای چند سال آینده قیمتها در همین کانال و حتی کمتر از این می تواند به ثبات رسید. با توجه به اهمیت قیمت دلار آمریکا در تعیین نرخ نهایی کالاها در ایران این مساله طبعا برای مصرف کننده و تولید کننده از اهمیت فراوانی برخوردار است، با این همه نباید انتظارات را به نحوی افزایش داد که امکان رخ دادن آنها ناممکن باشد.
نباید فراموش کنیم که در اواخر سال ۹۷ مثلا در روزهای آذر و دی قیمت دلار به ۱۰ و ۱۱ هزار تومان رسیده بود و هم اکنون نیز با وجود قیمت ۱۲ هزار تومانی همچنان نرخ دلار از متوسط پاییز و زمستان سال گذشته به مراتب بیشتر است. درنتیجه باید متوجه باشیم که کاهش قیمت گرچه می تواند موثر باشد اما هنوز نسبت به ۶ ماه قبل هم فاصله ها پابرجاست.
این میان نمی‌توان ادعا کرد که مدیریت کلان در این بخش بی تثیر بوده، قطعا اگر سیاست‌گذاری‌های بانک مرکزی نبود هم اکنون قیمت دلار آمریکا تا بیش از ۱۷ هزار تومان نیز رفته بود.
درنتیجه مدیریت قیمتها موثر بوده ولی همچنان تا رسیدن به قیمت واقعی یا تعادلی فاصله داریم زیرا همان طور که وزیر اقتصاد گفتند اگر جلوی قاچاق و فرار سرمایه گرفته شود قیمت واقعی دلار حدود هشت هزار تومان خواهد بود و درنتیجه همین قیمت ۱۲ هزار تومانی نیز ۵۰ درصد بیش از نرخ واقعی است.
البته به نظر برخی از صاحب نظران قیمت واقعی هشت هزار تومانی غیر واقعی است چرا که عملکرد بازار قیمت واقعی را تعیین می کند. جدا از اینکه در ایران بازار و سازوکار، آن‌طور که برای برخی کشورها وجود دارد، موجود نیست ولی باید توجه داشت که اگر تقاضای غیر قانونی برای ارز که در راه خروج سرمایه استفاده می شود، منتفی شود، آنگاه در بازار تنها تقاضای رسمی باقی می ماند که به کاهش قیمت می انجامد. در حال حاضر نیز نیازهای تجاری کشور هم از طریق سامانه نیما تامین شود که تا حدودی تلاش کرده هزینه تولید را هم کاهش داد.
این میان مهم ترین عامل در کاهش قیمت ارز، نزدیک کردن قیمت در بازارهای مختلف است. به این اعتبار افزایش قیمت ارز در سامانه نیما و رسیدن آن تا نزدیک به ۱۱ هزار تومان سبب شده تا بازار آزاد هم کاهش نرخ را تجربه کند. افزایش قیمت ارز به گونه ای بوده است که در دو سال گذشته روند واردات کشور به شدت متاثر شده به طوری که در سال گذشته کاهش ۲۴ درصدی واردات تجربه کند. جالب تر اینکه وقتی آمار واردات کشور با سال ۹۰ مقایسه می شود، آمارها از کاهش ۶۰ درصدی خبر می دهند.
بدون هیچ تردیدی باید تمام اعتبار کاهش قیمتها را برای بانک مرکزی کنار گذاشت. رییس کل و مسئولان این حوزه در نهاد سیاستگذار پول کشور فارغ از تمام هیاهوها و حواشی توانستند گام به گام بازار را مهار کنند. باید در نظر داشت اقتصاد ایران و ویژگی های خاص خود را دارند و حتی قیمت بازار آزاد را هم بانک مرکزی تعیین می کند چرا که بزرگترین عرضه کننده ارز است.
*نایب رییس اتاق بازرگانی ایران و چین
۲۲۶۲۲۸
