گاهی اوقات می بینید ناخن هایتان شکننده و «لایه لایه» شده اند و از سفیدی ناخن ها چیزی به جز پوسته ای نازکی باقی نمانده است. پزشکان به این عارضه «اُنیکوشیزیا» می گویند و علل مختلفی را برای آن بر می شمارند.
 ناخن از لایه هایی از پروتیین های فیبری محافظ به نام «کراتین» تشکیل شده است که در پوست و مو هم وجود دارد. کراتین باعث تقویت ناخن می شود، اما آسیب های خارجی یا برخی بیماری ها باعث می شوند لایه های نازک روی ناخن کنده شوند. وقتی این اتفاق می افتد، ناخن ها نازک، حساس یا شکننده می شوند.
در این مقاله، به چند مورد از عوامل لایه لایه شدن ناخن ها، نحوه جلوگیری و درمان آن ها نگاهی می اندازیم.
 
عوامل شکنندگی و لایه لایه شدن ناخن ها
کمبود آهن خفیف، اغلب علت اصلی لایه لایه شدن ناخن است. با این حال، برخی از عوامل خارجی و بیماری ها هم این علایم را ایجاد می کنند.
عوامل خارجی عبارتند از:

    شستن بیش از حد دست ها
    استفاده نکردن از دستکش آشپزخانه
    کندن لاک ناخن به جای استفاده از لاک پاک کن
    استفاده ازناخن های مصنوعی ژله ای یا اکریلیک
    استفاده از ناخن برای بلند کردن اجسام یا باز کردن چیزها
    سوهان کشیدن زیاد ناخن ها
    تماس ناخن با بعضی از مواد شیمیایی
    زندگی در مناطق گرم و مرطوب

رشد ناخن ها زمان می برد، بنابراین نتایج آسیب های خارجی ممکن است تا چند ماه بعد قابل مشاهده نباشند.
 
بیماری های زمینه ای که باعث لایه لایه شدن ناخن یا شکنندگی آن می شوند عبارتند از:

    کم خونی فقر آهن
    کم آبی
    کم کاری تیرویید
    بیماری ریه، که باعث زردی ناخن می شود
    بیماری کلیوی، که باعث قهوه ای شدن ناخن می شود

توجه داشته باشید با افزایش سن، تغییراتی در رشد ناخن ها ایجاد می شود که طبیعی است.
محققان احتمال می دهند با بالا رفتن سن، مشکلات ناشی از گردش خون و قرار گیری طولانی مدت در معرض اشعه فرابنفش، باعث بروز تغییرات منفی روی ناخن ها می شود.

علایم مرتبط با لایه لایه شدن ناخن
احتمال اینکه کمبود آهن خفیف در لایه لایه شدن ناخن ها نقش داشته باشد بسیار بیشتر از احتمال یک بیماری جدی زمینه ای است.
با این حال، دانستن تمامی عوامل و بیماری هایی که احتمالا باعث لایه لایه شدن ناخن ها می شوند خالی از فایده نیست. اگر علاوه بر لایه لایه شدن ناخن ها علایم دیگری هم داشتید، آن را به پزشک اطلاع دهید.
در ادامه، بیماری هایی را که موجب لایه لایه شدن، شکنندگی یا تغییر رنگ ناخن ها می شوند، مطرح می کنیم.
 
۱- کم خونی
فقر آهن خفیف، اگر بدون درمان رها شود، شدیدتر و منجر به کم خونی جدی می شود. وقتی گلبول های قرمز خون در بدن کم باشند و هموگلوبین کافی وجود نداشته باشد، کم خونی بروز می کند.
هموگلوبین ماده ای در گلبول های قرمز خون است که اکسیژن را به تمام بدن انتقال می دهد.
علایم فقر آهن شدید، علاوه بر لایه لایه شدن ناخن ها عبارت است از:

    درد قفسه سینه یا تپش قلب سریع
    احساس خستگی یا ضعف شدید
    تنگی نفس
    سردرد
    سرگیجه یا سبکی سر
    سردی دست و پا
    زخم یا التهاب زبان
    رنگ پریدگی
    تغییرات اشتها

 
۲- کم آبی
اگر به اندازه کافی آب یا نوشیدنی های غیر کافیینی مصرف نشود، بدن دچار کم آبی می شود.
کم آبی باعث ایجاد علایم و نشانه های زیادی از جمله لایه لایه شدن ناخن می شود. این نشانه ها به شرح زیر است:

    خشکی دهان، چشم ها و پوست
    تشنگی زیاد
    کاهش دفع ادرار
    ادرار زرد تیره
    سردرد
    سرگیجه
    خستگی

 
۳- کم کاری تیرویید
تیرویید کم کار، هورمون های کافی تولید نمی کند. این عارضه علاوه بر شکنندگی ناخن ها عوارض دیگری هم به دنبال دارد:

    کاهش تعریق
    خشکی پوست
    یبوست
    دشواری تمرکز
    فشار خون بالا
    کلسترول بالا
    کاهش اشتها
    افزایش وزن
    احساس سرما
    احساس خستگی

 
۴- بیماری ریه
ناهنجاری های ناخن در برخی موارد نشانه ای از بیماری ریه است. به گفته انجمن ریه آمریکا، علایم بیماری ریه شامل موارد زیر است:

    سرفه ای که یک ماه یا بیشتر طول می کشد
    تنگی نفس
    خلط سینه، به مدت یک ماه یا بیشتر
    خس خس سینه
    سرفه های خونی
    درد بی دلیل قفسه سینه

 
۵- بیماری کلیوی
بر اساس مقاله ای در سال ۲۰۱۵، قهوه ای شدن نیمه بالای ناخن نشان دهنده بیماری کلیوی است. سایر علایم عبارتند از:

    کاهش اشتها
    کاهش وزن
    خارش پوست
    نیاز مکرر به ادرار
    احتباس آب
    اختلال خواب
    تنگی نفس
    خون در ادرار
    گرفتگی عضلات

 
درمان لایه لایه شدن ناخن در خانه
بهترین روش برای درمان لایه لایه شدن ناخن ها به شرح زیر است:

    خوردن غذاهای غنی از آهن یا مصرف مکمل های آهن
    کوتاه نگه داشتن ناخن ها
    سوهان کشیدن کناره ناخن ها که باعث می شود ناخن ها کمتر به جایی گیر کنند و بشکنند
    مرطوب نگه داشتن ناخن

 توصیه می شود روزانه ۱۸ میلی گرم آهن مصرف کنید. غذاهای غنی از آهن عبارتند از:

    اسفناج
    حبوبات، مانند نخود و لوبیا
    دل،قلوه، مخصوصا جگر
    گوشت قرمز
    تخم کدو

تحقیقات نشان می دهد که روغن نارگیل مرطوب کننده موثر و سالمی برای پوست است. می توانید با مالیدن روغن نارگیل به ناخن ها آن را مرطوب نگه دارید.
 
درمان بیماری های زمینه ای
لایه لایه شدن ناخن در اثر بیماری های زمینه ای، عاملی شایع نیست. با این حال در ادامه روش هایی برای درمان آن ها آورده شده است.

    کم خونی: درمان استاندارد فقر آهن، خوردن غذاهای غنی از آهن و یا مصرف مکمل های آهن است.
    در صورتی که دچار علایم کم خونی هستید، با پزشک در این زمینه مشورت کنید تا بهترین درمان را به شما ارایه دهد.
    کم آبی: کم آبی خفیف، با نوشیدن بیشتر آب درمان می شود. اگر فردی دچار کم آبی شدید باشد، نیاز به بستری در بیمارستان و دریافت وریدی مایعات خواهد داشت.
    کم کاری تیرویید: درمان کم کاری تیرویید، با فرم مصنوعی هورمون T4 صورت می گیرد. هورمون T4  هورمونی است که یک تیرویید سالم تولید می کند.
    بیماری ریه: برای درمان این عارضه چندین روش وجود دارد. انتخاب بهترین آن ها بستگی به نوع بیماری دارد.

یک نوع از بیماری ریه، بیماری مزمن انسدادی ریه است -COPD. نکات درمانی این بیماری شامل موارد زیر است:

    ترک سیگار
    دارو
    اکسیژن درمانی
    ونتیلاسیون غیر تهاجمی
    عمل جراحی

 پیشگیری
رعایت نکات زیر به جلوگیری از لایه لایه شدن ناخن کمک می کند:

    اجتناب از مصرف ناخن های مصنوعی اکریلیک یا ژله ای
    استفاده از لاک پاک کن برای پاک کردن لاک
    استفاده از دستکش لاستیکی هنگام شستن ظروف یا کار با مواد شیمیایی
    استفاده از انگشتان به جای ناخن ها برای باز کردن چیزها یا برداشتن آن ها
    کوتاه نگه داشتن ناخن ها و سوهان زدن به شیوه ای که گوشه های تیز باقی نماند
    مرطوب نگه داشتن ناخن

 زمان مناسب برای ملاقات با پزشک
به نقل از «مدیکال نیوز تودی»، لایه لایه شدن ناخن معمولا در خانه درمان می شود، اما اگر ناخن ها دردناک شوند یا خونریزی کنند، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. اگر لایه لایه شدن ناخن، علایم دیگری هم به همراه داشته باشد، باید حتما با پزشک ملاقات کرد.

بهپو