نرگس کیانی: داستان تکراری است؛ تعطیلی کلیه فعالیت‌های فرهنگی‌وهنری از سوم اسفند ۱۳۹۸ در پی شیوع کرونا، رهاشدن اهالی سینما، تئاتر و هنرهای تجسمی از این قید در میانه راه و دربندماندن اهالی موسیقی و بهانه این بارمان برای طرح دوباره پرسش «چرا برگزاری کنسرت‌های موسیقی در ایران از سر گرفته نمی‌شود؟!» و «آیا برگزاری کنسرت در ایران به «خاطره سال‌های پیش از کرونا» تبدیل خواهد شد؟!» برنامه‌ریزی چهره‌های شناخته‌شده‌ای چون علیرضا قربانی برای برگزاری کنسرت در خارج از کشور است.
کنسرت‌هایی در خارج از ایران؛ از موسیقی ردیف- دستگاهی تا موسیقی پاپ
علیرضا قربانی، خواننده شناخته‌شده موسیقی ردیف- دستگاهی در صفحه اینستاگرامش از برگزاری کنسرتی مشترک با عالیم قاسم‌اف، خواننده مشهور کشور آذربایجان خبر داده است. کنسرتی که طبق اعلام قربانی «با همراهی هنرمندانی گرانقدر از کشورهای ایران و آذربایجان و همزمان با سالگرد میلاد حضرت مولانا» روز پنجشنبه، هشتم مهر ۱۴۰۰ در هجدهمین جشنواره بین‌المللی موسیقی عرفانی در شهر قونیه در کشور ترکیه برگزار خواهد شد.
حسام ناصری (تنظیم‌کننده آثار و نوازنده ساز مشتاق)، سامان صمیمی (نوازنده کمانچه)، پویا سرایی (نوازنده سنتور)، میلاد محمدی (نوازنده تار)، دارا دارایی (نوازنده گیتارباس) و ذکریا یوسفی و شایان ریاحی (نوازنده سازهای کوبه‌ای) همراهی‌کنندگان علیرضا قربانی در این کنسرت هستند.
رضا صادقی، خواننده شناخته‌شده موسیقی پاپ هم در صفحه اینستاگرامش نوشته است: «تاریخ‌های کنسرت کانادا مشخص شد و به زودی تاریخ‌های آمریکا را هم اعلام می‌کنیم.» او قرار است ۱۶ آوریل ۲۰۲۲ (۲۷ فروردین ۱۴۰۱) در ونکور و ۲۳ آوریل ۲۰۲۲ (سوم اردیبهشت ۱۴۰۱) در تورنتو روی صحنه برود. تاریخ برگزاری کنسرت او در مونترالِ کانادا و آمریکا هنوز اعلام نشده است.
آن‌طور که از تیزر منتشرشده در صفحه اینستاگرام آرش عدل‌پرور، خواننده موسیقی پاپ برمی‌آید او و برادرش، مسیح عدل‌پرور نیز قرار است به زودی دومین تور کنسرت خارج از کشور خود را برگزار کنند.
حضور نوازندگان ایرانی در روسیه و خواننده ایرانی در ترکیه
اگر کمی به عقب برگردیم، ۲۰ شهریور ۱۴۰۰ نیز کنسرت ارکستر سمفونیک کشورهای حاشیه دریای خزر به رهبری میخاییل گلیکوف با حضور دو نوازنده ایرانی؛ علی جعفری‌پویان و پانیذ فریوسفی در قالب جشنواره بین‌المللی موسیقی کلاسیک کاسپین ۲۰۲۱ در فضای باز میدان کرملینِ آستاراخانِ روسیه برگزار شد.
پیش از آن هم، علی زندوکیلی، خواننده شناخته‌شده آن‌چه در ایران موسیقی تلفیقی می‌نامندش، ۲۶ تیر ۱۴۰۰ در کنسرتی مشترک با کورای آوجی، خواننده ترک روی صحنه سالن حربیه در استانبول رفت. کنسرتی که آیتاچ دوغان، قانون‌نواز مشهور ترک نیز در آن به هنرنمایی پرداخت.
محمود شبیری، مدیر برنامه‌های علی زندوکیلی از سختگیری و رعایت تمام پروتکل‌های بهداشتی در این کنسرت از سوی دولت ترکیه خبر داد و اعلام کرد: «با توجه به روباز بودن سالن اجرای برنامه، حفظ فاصله اجتماعی و داشتن ماسک از شرایط اصلی برای برگزاری این برنامه تعیین شده بود.»
او همچنین گفت: «با مدیران کمپانی طرف قرارداد با کورای آوجی که شناخت کاملی از مسیر هنری علی زندوکیلی داشتند، برای انجام این کنسرت مشترک مراودات و مذاکرات فراوانی شکل گرفت و از آن‌جا که تا پیش از این اجرایی مشترک میان یک خواننده از ترکیه و یک آرتیست از ایران در این مقیاس برگزار نشده بود، این کنسرت فصلی جدید از اشتراکات فرهنگی میان این دو کشور گشود و فرصت ادامه مسیر را در اختیار اهالی هنر قرار داد.»
کارهایی که می‌شد انجام شود و نشد
رضا مهدوی، نوازنده سنتور، پژوهشگر، منتقد و برنامه‌ساز رادیو و تلویزیون در پاسخ به این سوال که با توجه به همه آن‌چه ذکر شد، وضعیت موسیقی در ایران و به شکل مشخص برگزاری کنسرت را چگونه می‌بیند، می‌گوید: «به عقیده من در بدنه معاونت هنری وزارت ارشاد عزم جزمی وجود نداشت که در ستاد ملی مقابله با کرونا حضور یابند و از انتقال اهالی موسیقی از گروه شغلی ۳ به ۲، مانند اتفاقی که برای اهالی تئاتر و سینما رخ داد دفاع و عملی‌اش کنند. حدس و گمان دیگر این است که خواستند اما نتوانستند. به این معنا که از قدرت چانه‌زنی و بیان استدلالی متقن برخوردار نبودند و به‌تبع درخواست‌شان رد شد. حالت سوم نیز این است که به شکل کلی همه چیز را رها کرده، باری به‌هرجهت پیش رفته و با خود گفته بودند ببینیم در آینده چه می‌شود.»
او با بیان این که «همه این اتفاقات در شرایطی رخ داد که کسی با خود نیندیشید که آموزشگاه‌های موسیقی به چه میزان متضرر شده‌اند، چه تعداد از نوازندگان خانه‌نشین شده‌اند و اهالی موسیقی اعم از آهنگسازان، تنظیم‌کنندگان، صاحبان استودیوها، مدرسین و… در حال دست‌وپنجه نرم‌کردن با چه دشواری‌هایی به لحاظ اقتصادی هستند»، ادامه می‌دهد: «ظاهرا تنها همان یک درصدی را دیدند که در خوانندگی موسیقی ردیف- دستگاهی و موسیقی پاپ ستاره‌اند و وضعیت‌شان مانند برخی شرکت‌های مافیایی برگزارکننده کنسرت تغییری آن‌چنانی نکرد چرا که از اندوخته‌هایی برخوردارند که همچنان برایشان سودآور است. در این میان مشاهده نشد که این خوانندگان و شرکت‌های شهره کمکی به نوازندگان، آهنگسازان، تنظیم‌کنندگان و ترانه‌سرایانی کنند که سابق بر این در طول سال با آن‌ها همکاری می‌کردند و در غیاب جبران مافات از سوی دولت، بخش خصوصی نیز اقدامی نکرد. در نتیجه فرهنگ‌وهنر و به شکل مشخص موسیقی در دوران کرونا، بیش از پیش به حال خود رها شد.»
مهدوی با انتقاد از شرایط برگزاری کنسرت‌های آنلاین، توضیح می‌دهد: «می‌دانیم که کنسرت‌های موسیقی در ممالک دیگر در پی واکسیناسیون سراسری و گسترده و حتی پیش از آن با رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی در حال برگزاری بوده و هست اما در کشور ما به چند اجرای آنلاین بسنده شد که آن هم به‌واسطه ایرادات آشکار در بحث بستر اینترنتی و بی‌انگیزگی هنرمندان و عدم انجام تمرینات لازم و کافی پیش از اجرا، حتی زمانی که توسط معروف‌ترین خوانندگان‌مان برگزار شد شکست خورد و مخاطب را دلزده کرد. این اتفاق چه در مورد گروه‌های مطرح و چه گروه‌های جوانی که به امید دریافت دستمزدی ولو اندک با برگزارکنندگان کنسرت‌های آنلاین همکاری کردند، موفقیت‌آمیز نبود.»
او در پاسخ به این سوال که آیا برگزاری کنسرت در ایران به خاطره سال‌های پیش از کرونا تبدیل خواهد شد یا خیر هم می‌گوید: «من بعید می‌دانم چنین اتفاقی رخ دهد. اگر آقای اسماعیلی به عنوان وزیر ارشاد طبق مشاوره‌هایی که به ایشان داده شده است و حاصلش را در بحث‌هایی که در مورد خانه موسیقی، دفتر موسیقی و نگاه کلان دولت به موسیقی مطرح کرده‌اند، شنیده‌ایم پیش بروند می‌توانیم امیدوار به برخورداری جامعه موسیقی از اعتدالی نسبی باشیم اما اگر همان مافیا و همان مشاوران قدیمی در دفتر موسیقی نفوذ پیدا کنند و بتوانند عقاید خود را در قالب بایدها و نبایدها تحمیل کنند و این دفتر نیز این بایدها و نبایدها را بپذیرد، مجددا چهار سال و شاید هشت سال شاهد تکرار مکررات و دلزدگی، افسردگی و گوشه‌نشینی اهالی جامعه موسیقی خواهیم بود.»
این مطالب را هم بخوانید:
◾️ وحید تاج: چندان تمایلی به پا گرفتن موسیقی وجود ندارد
◾️ تالار رودکی را به ما بدهید تا نشان دهیم چطور پُر از تماشاگر می‌شود!
۵۸۲۵۹
