کیانوش جهانپور با اشاره به هفته پیشگیری از مسمومیت‌ها، درباره میزان مسمومیت در کشور طی سال جاری، گفت: باید توجه کرد که معتبرترین ارگان و منبع ارائه آمار در حوزه مرگ و میر ناشی از مسمومیت سازمان پزشکی قانونی است. بر اساس اعلام این سازمان طی سال‌های اخیر سالانه نزدیک به ۵۸۰۰ نفر از هموطنان‌مان بر اثر بروز انواع مسمومیت‌ها جان باخته‌اند.
بیشترین مسمویتی که در کشور منجر به فوت شده است
وی با بیان اینکه بیشترین مسمومیتی که طی این سال‌ها منجر به فوت شده، مسمومیت ناشی از مواد مخدر و محرک بوده است، افزود: به این ترتیب که بین ۵۰ تا ۶۰ درصد از مرگ و میرها در هر سال به دلیل استعمال مواد و عوارض ناشی از سوء مصرف و اعتیاد به مواد مخدر یا مواد محرک اتفاق افتاده است.
جهانپور با اشاره به اینکه البته موارد مرگ ناشی از سوءمصرف مواد مخدر و محرک در سه دسته قابل تفکیک هستند، ادامه داد: نوع اول آن مرگ ناشی از مسمومیت با مواد مخدر شامل مسمومیت حاد مواد همچون باز شدن بسته‌های حمل مواد در شکم، تزریق مواد یا مسمومیت با دوز بالا و …، نوع دوم آن مرگ ناشی از عوارض مصرف طولانی مدت مانند عفونت‌های ایدز، هپاتیت و … و نوع سوم نیز مرگ ناشی از مصرف مواد محرک و سایر مواد روان‌گردان است.
قرص برنج؛ پیشگام مرگ ناشی از سم
جهانپور با بیان اینکه رتبه بعدی مرگ و میر ناشی از مسمومیت در سال‌های اخیر به میزان ۲۰ درصد، در اختیار انواع سموم از قبیل قرص برنج، سموم دفع آفات نباتی، الکل، جونده‌کش‌ها، سیانور و دیگر سموم بوده است، اظهارکرد: از این میان قرص برنج در هشت سال اخیر با درصدی بین ۵۳ تا ۶۲ درصد از موارد مسمومیت ناشی از کل سموم یاد شده، جلودار مسمومیت‌های منجر به مرگ ناشی از سموم محسوب می‌شود. همچنین قرص برنج به تنهایی عهده‌دار علت ۱۱ درصد از کل مرگ‌های ناشی از مسمومیت بوده است.
وی با بیان اینکه البته به‌طور کلی میزان مرگ ناشی از سم فسفید آلومینیوم یا همان قرص برنج از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۵ کاهش یافته است، گفت: از سال ۱۳۹۵، مجدداً تعداد مرگ ناشی از این سم روند صعودی داشته است؛ به‌طوری که مرگ ناشی از مسمومیت با سم فسفید آلومینیوم، از سال ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۷ به ترتیب ۵۱۳، ۵۹۸، ۶۳۰ و ۸۲۵ نفر در کشور بوده است. بنابراین باید در زمینه خطرات این سم و تشدید برخورد قضایی با خرید و فروش و عرضه آن اقدام کرده و آموزش‌های بیشتری ارائه دهیم.
جهانپور با بیان اینکه تعداد مسمومیت‌های ناشی از قرص برنج مراجعه‌کننده به بیمارستان‌های مرجع مسمومیت در کشور نیز همین روند صعودی را نشان می‌دهد، ادامه داد: افزایش مسمومیت‌های ناشی از قرص برنج در سال ۹۶، یک درصد، در سال ۹۷ با تعداد ۲۲۵۳ مراجعه، ۱.۴۴ درصد و در نیمه نخست سال ۹۸ با ۱۱۵۷ مراجعه، ۱.۲ درصد از کل مسمومیت های مراجعه شده به بیمارستانها را شامل می شود. باید توجه کرد که از میان ۱۵۵ هزار و ۵۲۰ مورد مسمومیت گزارش شده از ۵۹ دانشگاه علوم پزشکی کشور در سال ۱۳۹۷، ۲۲۵۳ مورد مربوط به مسمومیت با قرص برنج بوده است که ۱.۴۴ درصد از کل مسمومیت‌ها را شامل می‌شود. همچنین از میان ۹۵ هزار و ۴۷۸ مورد مسمومیت گزارش شده از ۵۹ دانشگاه علوم پزشکی کشور در نیمه نخست سال ۱۳۹۸، نیز ۱۱۵۷ مورد مربوط به مسمومیت با قرص برنج بوده است که ۱.۲ درصد از کل مسمومیت‌ها را شامل می‌شود.
وی با بیان اینکه در سال ۱۳۹۷ بیشترین مسمومیت‌های ناشی از قرص برنج که از سوی دانشگاه‌های علوم پزشکی اعلام شده است مربوط به دانشگاه‌های حوزه تهران با ۴۷۶ مورد، گیلان با ۳۱۰ مورد، مازندران با ۲۰۷ مورد، شیراز با ۱۶۹ مورد، لرستان با ۱۰۰ مورد، مشهد با ۹۷ مورد، هرمزگان با ۹۳ مورد، تبریز با ۹۰ مورد، اردبیل با ۸۸ مورد و ارومیه با ۵۸ مورد بوده است، ادامه داد: واضح است که حتی یک مورد مسمومیت با قرص برنج هم نباید مشاهده شود؛ چراکه توزیع و خرید و فروش این سم در سطح کشور ممنوع بوده و از سال ۱۳۸۵ واردات قرص برنج توسط وزارت جهاد کشاورزی ممنوع اعلام شده است. همچنین از سال ۱۳۹۰ قرص برنج از جانب ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، کالای ممنوعه به شمار می‌رود و خرید و فروش و استفاده آن مشمول مجازات است.
قرص برنج همچنان در دسترس
عرضه‌کنندگان قرص برنج در مرگ مصرف‌کنندگان شریک محسوب شوند
جهانپور ادامه داد: در انتهای سال ۱۳۹۶ نیز با ارسال نامه‌ای از جانب وزیر بهداشت وقت، خطاب به ریاست محترم قوه قضائیه درخواست شد تا با عرضه‌کنندگان این سم قاچاق به شکل جدی برخورد شود و افرادی که این ماده سمی را در اختیار متقاضیان قرار می‌دهند، در مرگ ناشی از مسمومیت مصرف‌کنندگان سم شریک محسوب شوند و عواقب قانونی و مجازات ناشی از آن را بپذیرند که این اقدام نقش مهمی در کاهش عرضه و مسمومیت ناشی از سم فسفید آلومینیوم خواهد داشت. در حال حاضر قرص برنج همچنان در دسترس وجود دارد و بی‌اطلاعی و بی‌توجهی خانواده‌ها نسبت به خطرات ناشی از مصرف خانگی این سم، موجب شده است که متاسفانه کشور ما یکی از معدود کشورهایی باشد که در سطح دنیا مرگ ناشی از این سم در آن گزارش شده است.
مونوکسید کربن؛ قاتل خاموش زمستان
رییس مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت در ادامه صحبت‌هایش با بیان اینکه همه ساله مسمومیت ناشی از منوکسید کربن عامل ۱۳ درصد از مرگ‌های ناشی از مسمومیت است، گفت: با توجه به آغاز فصل سرما باید بیشتر این موضوع را مدنظر قرار داد. مسمومیت ناشی از منوکسیدکربن به دلیل استفاده از وسایل گرمایشی گازسوز مانند بخاری، آبگرمکن و پکیج، در کشور ما بسیار شایع است. این درحالیست که با رعایت نکات بسیار ساده در شروع فصل سرما، می‌توانیم خانواده و عزیزان‌مان را از بروز این مسمومیت محافظت کنیم.
روند افزایشی مسمومیت با مونوکسید کربن در ۵ ماهه نخست امسال
جهانپور افزود: بر اساس اعلام سازمان پزشکی قانونی کشور، به رغم آنکه آمار مرگ ناشی از مسمومیت با منوکسید کربن در سال ۹۷ نسبت به سال ۹۶ به میزان ۲.۲ درصد کاهش یافته بود، اما متاسفانه در پنج ماه نخست سال ۱۳۹۸ مرگ با منوکسید کربن به میزان ۱۷.۵ درصد نسبت به زمان مشابه در سال ۱۳۹۷، افزایش یافته است؛ به‌طوری که مرگ ناشی از مسمومیت با منوکسید کربن پنج ماه نخست سال ۱۳۹۷ تعداد ۱۷۷ نفر بوده، اما در پنج ماه نخست سال ۱۳۹۸ به تعداد ۲۰۸ نفر افزایش یافته است. متاسفانه در سال ۱۳۹۶ تعداد ۷۶۶ نفر و در سال ۱۳۹۷، تعداد ۷۴۹ نفر از هموطنان‌مان بر اثر مسمومیت با منوکسید کربن جان خود را از دست داده‌اند.
مسمومیت دارویی اولین علت مراجعه به بخش مسمومیت بیمارستانها
وی با اشاره به وضعیت مسمومیت دارویی در کشور نیز گفت: بر اساس آمار سازمان پزشکی قانونی کشور، از سال ۱۳۹۵ تاکنون درصد مرگ ناشی از مسمومیت دارویی کاهش یافته است. همچنین بر اساس آمارهای دریافت شده از بیمارستان‌های مرجع مسمومیت در کشور، مشاهده می‌شود که مسمومیت دارویی اولین علت مراجعه به بخش مسمومیت‌ها است و تا سقف ۴۰ درصد از مراجعان مسمومیت به بیمارستان‌های سراسر کشور با دارو مسموم شده‌اند. نکته مهم آن است که اغلب این موارد مسمومیت تعمدی بوده و اقدام به مصرف دارو در مقادیر بالاتر از دوز درمانی کرده است.
بیشترین داروهایی که منجر به مسمومیت در کشور شده‌اند
جهانپور تاکید کرد: طبق گزارش‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی عمده‌ترین داروهایی که منجر به مسمومیت دارویی شده‌اند، داروهای گروه بنزودیازپین، مسکن‌های غیر مخدر، داروهای ضدافسردگی، داروهای آنتی سایکوتیک، دیگوکسین و داروهای قلبی و داروهای آمفتامینی و محرک CNS بوده‌اند. این آمار نه‌تنها ضرورت فرهنگ‌سازی و آموزش عمومی را نشان می‌دهد، بلکه ضرورت آموزش تخصصی به گروه پزشکی و اجباری شدن آموزش درمان مسمومیت‌ها برای دانشجویان پزشکی را نیز مشخص می‌کند. هدف ما از برگزاری هفته پیشگیری از مسمومیت‌ها در هر سال هم همین است تا با یادآوری نکات بسیار ساده‌ای، جامعه را تشویق به انجام و رعایت آن‌ها کنیم و بتوانیم موارد مسمومیت را به حداقل برسانیم.
۲۳۵۲۳۱
