الهه صالحی: حجت ۱۲ سال است که اعتیادش را ترک کرده و حالا خودش در کمپ ترک اعتیاد کار می‌کند، اما ردپای اعتیاد را هنوز می‌توان در صورتش دید؛ از ناخالصی که صحبت می‌شود به دندان‌هایش اشاره می‌کند و می‌گوید: «همین دندونای منو ناخالصی خراب کرده دیگه… همین سرب! توی تریاک می‌ریزن که سنگین شه؛ این سرب خودش ریشه دندون رو می‌سوزونه! توی شیشه قرص آنتی هیستامین و بوپرنورفین می‌ریزن. ولی وایتکس و اینها رو نشنیده بودم. من می‌دیدم می‌رفتن میدون، جگر میگرفتن و خونش رو به تریاک می‌زدن که حجمش زیادتر بشه. اما قیمت زیاد می‌شه که کم نمی‌شه. الان تریاک شده گرمی پنج تومن؛ کی می‌خواد بفهمه ناخالصی اضافه کردن؟ وقتی هر روز به بدن من سم وارد بشه، بعد از یه مدت من اصلا متوجه نمی‌شم. توی کمپ که بودم یه پسره یه بار شروع کرد داد زدن و گفت دستم فلج شده؛ بردیمش بیمارستان و آزمایش نشون داد که سرب توی بدنش جمع شده.»
ترکیب تریاک با سرب، خون حیوانات، ترامادول، فضولات حیوانی و انسانی، جگر مرغ، سوخته نان سنگک، کلیشه‌های رادیولوژی، چرم مصنوعی و حتی قیر و ترکیب شیشه با وایتکس و چسب و لوله بازکن … هرچند که اگر با فروشندگان صحبت کنی، ممکن است این موضوع را تکذیب کنند و بگویند: فروشنده‌ای که شناخته شده باشد از این دست ناخالصی‌ها به جنسش اضافه نمی‌کند، هیچ فروشنده‌ای نمی‌خواهد مشتری اش را از دست بدهد. چیزهای دیگر که وزن مواد را سنگین کند چرا، اما سرب و وایتکس نه! اما سوال این است که کسی که مواد را مصرف می‌کند، چطور می‌تواند قبل از اینکه مصرف سرب باعث نابودی کبد و طحال و کلیه و در نهایت، نابودی مغز شود، نوع ناخالصی آن را تشخیص بدهد؟ آیا اصلا برای خود فرد آسیب ناشی از این مواد اهمیتی دارد؟
صحبت که به اهمیت این ناخالصی‌ها و آسیب آن برای مصرف کنندگان می‌رسد، حجت پوزخند می‌زند و می‌گوید: «نه بابا! چه اهمیتی؟ من روزی ۸ گرم مصرف شیره داشتم. ۴۰ روز طول کشید سم از تنم دربیاد. هیچی نمی‌تونستم بخورم، خوراکم فقط ساقه طلایی بود. کسی که معتاده اصلا به این چیزا فکر نمی‌کنه.»
ضمن این ناخالصی‌هایی که همیشه وجود داشته، مدتی است که مواد مخدر تنها چیزی است که با وجود تورم‌ها قیمتش نه تنها افزایش نداشته که کمتر هم شده است. می‌گویند دلیل این ارزانی، ناخالصی‌هاست.موضوعی که سردار مسعود زاهدیان، رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر ناجا نیز آن را تایید کرده و گفته است: مواد مخدری که در کشور توزیع می‌شود از ناخالصی بسیاری برخوردار بوده که این نیز از عوامل افت قیمت آن در داخل است.
نقش افزودنی‌ها و ناخالصی‌ها در کاهش قیمت چیست؟
اگر فرض کنیم که نیاز روزانه یک فرد، یک گرم و قدرت خریدش ۱۵ هزار تومان در روز است، وقتی قیمت افزایش پیدا می‌کند، فروشنده خرد برای از دست ندادن مشتری خود، ناخالصی را افزایش می‌دهد تا آن یک گرم را با قیمت سابق در اختیار مشتری قرار بدهد.
عباس دیلمی‌زاده، مدیرعامل خانه تولد دوباره در گفتگو با خبرآنلاین، با تاکید بر اینکه حتی در چنین شرایطی هم مشتری راضی و این ترفند مافیای فروش مواد مخدر است، می‌گوید: قدرت خرید مصرف کننده تعیین کننده قیمت بازار خواهد بود و افزایش یا کاهش قدرت خرید مصرف کننده نهایی حتی بازار خرده فروشی را هم متاثر خواهد کرد.
افزایش ناخالصی، افزایش عرضه، میزان کشفیات و قدرت خرید مصرف کننده، از نظر دیلمی‌زاده از عوامل مهم تاثیرگذار بر قیمت مواد مخدر هستند.
مدیرعامل خانه تولد دوباره ادامه می‌دهد: در حال حاضر، عرضه این مواد به دو دلیل افزایش پیدا کرده است. اول اینکه افغانستان به سمت تولید شیشه رفته است و می‌تواند بخشی از بازار شیشه ایران را در دست بگیرد و متقاضیان مواد مخدر سنتی مثل هروئین و تریاک می‌توانند بخشی از نیازهایشان را با این مواد صنعتی جبران کنند و به نوعی در مواد مخدر سنتی، کاهش تقاضا به وجود آمده که باعث کاهش قیمت این مواد شده است. دوم اینکه پیش‌سازهای مواد مخدر، یعنی پیش‌سازهایی که هروئین یا شیشه را در افغانستان تولید می‌کنند، کاهش قیمت داشته‌اند و توانسته‌اند بازار را تحت تاثیر این کاهش قیمت قرار بدهند.
بررسی قیمت مواد مخدر در بازه طولانی‌تری
فروشندگان اصلی و خرده فروشان از دیگر عوامل تعیین قیمت در بازار هستند که عملکردشان وابسته به متغیرهای دیگری است. میزان کشفیات و اجرای طرح‌هایی برای جمع آوری و دستگیری خرده فروشان یکی از عواملی است که قیمت را در بازار مواد مخدر دستخوش تغییر می‌کند. چرا که با اجرای این طرح‌ها ممکن است عده‌ای دستگیر شده یا عده‌ای از ترس خودشان را مخفی کنند. در نتیجه برای مقطعی قیمت موادمخدر افزایش پیدا می‌کند و بعد به حالت اول خود برمی‌گردد.
اوردوز، یکی از اتفاقاتی است که در اثر افزایش ناخالصی در مواد مخدر می‌افتد. وقتی میزان نیاز بدنی یک فرد به موادی که مصرف می‌کند ثابت مانده، اما آن میزان از مواد را دریافت نمی‌کند، یکی از راه‌هایی که پیش روی اوست، اضافه کردن میزان مصرف است برای تامین نیازش و رسیدن به حالت به اصطلاح خماری است.
بنابراین به گفته دیلمی‌زاده این معیار به عنوان یک شاخص اصلی برای قیمت گذاری در طول زمان یکساله نیست و درنتیجه یک اتفاق قیمت به طور موقت افزایش یافته است؛ درنتیجه برای تحلیل عوامل دخیل در قیمت موادمخدر باید در بازه زمانی حداقل ۶ ماهه یا یکساله بررسی کرد.
خطر! تغییر الگوی شیوه مصرف
اوردوز، یکی از اتفاقاتی است که در اثر افزایش ناخالصی در مواد مخدر می‌افتد. وقتی میزان نیاز بدنی یک فرد به موادی که مصرف می‌کند ثابت مانده، اما آن میزان از مواد را دریافت نمی‌کند، یکی از راه‌هایی که پیش روی اوست، اضافه کردن میزان مصرف است برای تامین نیازش و رسیدن به حالت به اصطلاح خماری است و فرد ممکن است در این حالت استعمال مواد را به حدی افزایش بدهد که اوردوز کند.
پیامد دوم وجود ناخالصی در مواد مخدر، سخت‌تر کردن فرایند درمان است. هومان نارنجی‌ها کارشناس مواد مخدر در این رابطه در گفت‌وگویی با روزنامه آرمان گفته بود: «برای مثال زمانی‌که فردی با مصرف روزانه یک گرم تریاک به مراکز درمان مراجعه کند، آنها می‌دانند که این اندازه معادل چقدر دارو است. البته باید توجه داشت در برخی از موارد، ناخالصی به قدری بالاست که داروهای درمانی اثرات مخربی بر فرد می‌گذارند. برای مثال درمانگر می‌داند برای هر اندازه از مصرف هروئین چقدر متادون استفاده کند اما آنچه فرد مصرف کرده، در اصل هروئین نبوده است. در این مواقع ممکن است داروهای معمول که برای درمان استفاده می‌شود، برای فرد معتاد خطرناک شود.»
سومین پیامد افزایش ناخالصی در مواد مخدر، تغییر الگوی شیوه مصرف است؛ یعنی به طور مثال وقتی هروئین دو درصد ناخالصی تبدیل به چهاردرصد ناخالصی می‌شود و نیاز فیزیولوژیک فرد به ماده ثابت است، فرد برای افزایش تاثیر ماده بر بدنش، شیوه استعمال آن را تغییر می‌دهد و آن را از شکل تدخینی (استعمال کردنی) به تزریقی تبدیل می‌کند. یا در مورد تریاک، آن را از شکل تدخینی به خوردنی تغییر می‌دهد.
مدیرعامل خانه تولد دوباره در این رابطه هشدار داد: این تغییر شیوه می‌تواند آسیب‌های زیادی را در آینده به کشور تحمیل کرده و هزینه‌های بسیاری را در آینده برای سیستم سلامت و بهداشت به بار آورد.
در نهایت، شاید لابه‌لای این محاسبات تحلیلی ریاضی، صورت مساله گم شود. برای حجت و هزاران حجت دیگر که روزگاری با اعتیاد دست و پنجه نرم کرده اند یا شاید هنوز هم دست به گریبانند، مساله اصلی عوامل موثر بر قیمت گذاری مواد مخدر نیست. چرا که برای آنها، مواد مخدر تنها یک اسم و یک ترکیب شیمیایی نیست. برای آنها رنگی سیاه است که به هر دلیلی به زندگی‌شان پاشیده شده است و ناخالصی و آسیب‌های شدیدتر ناشی از آن، رنگی است بالاتر از سیاهی.
۴۷۲۳۷
