این اقدام‌ها که ابتدا چهره اقتصادی و ایدئولوژیک داشت، اکنون وجوه تازه‌تری از نزدیک شدن به احتمال یک رودررویی مستقیم از جنس نظامی را به رخ می‌کشد. آیا ایران و امریکا به برخورد نظامی نزدیک شده اند؟
واشنگتن امیدوار بود با اعلام رسمی دور تازه تحریم‌ها علیه ایران در چهارم نوامبر(۱۳ آبان گذشته) شوک بی‌ثبات کننده‌ای را بر سامان سیاسی ـ اقتصادی این کشور وارد کند. به زعم دولت ترامپ، شروع رسمی تحریم‌ها می‌توانست حداقل ناآرامی‌هایی ایجاد کند مانند آنچه در دی‌ماه سال ۹۶ در شهرهای ایران رخ داد. به‌ویژه ایجاد شوک در بازار پول‌های خارجی و قیمت اقلام مصرفی، بستر اعتراض‌های اجتماعی را برای واداشتن تهران به عقب نشینی از مواضع اصولی‌اش سبب می‌شد. اما برخلاف همه انتظارها، چنین نشد و به عکس تهران توانست با تدابیر کنترلی به مثابه ضربه‌گیر، مانع هرگونه بی‌ثباتی شود که واشنگتن در پی آن بود. اکنون و به‌رغم همه اقدام‌ها برای محدود سازی اقتصاد ایران، دولتمردان امریکایی شکل خشن‌تری را برای بیان خواست‌های خود از تهران پیشه کرده‌اند.
این روزها مقام‌های دولت ترامپ کمتر از لزوم تغییر رفتار نظام سیاسی ایران می‌گویند، بلکه با به رخ کشیدن برخی نمایش‌ها مانند حضور “رضا پهلوی” در اندیشکده انستیتو واشنگتن به عنوان به اصطلاح گروه آلترناتیو، برپایی نمایشگاه‌هایی مثل آنچه “برایان هوک” معاون وزیر امور خارجه امریکا در‌باره توانمندی موشکی ایران انجام داد، سفرها و سخنرانی‌های مستمر “مایک پمپئو” در نقاط مختلف جهان و در چارچوب ایجاد هراس عمومی علیه دولتمردان ایرانی و توان نظامی این کشور، سخن از لزوم تغییر رژیم سیاسی گفته می‌شود.
این تغییر رویه از یکسو ناشی از ناکامی در وارد کردن شوک اولیه به ثبات سیاسی ـ اقتصادی ایران است. از سوی دیگر وادار کردن تهران به قبول مطالباتی است که بتواند به سیاست‌های منطقه‌ای دولت ترامپ از حیث کارآمدی، مشروعیت دهد. تدارک برگزاری مانور در شمال در‌یای عرب و نزدیک آب‌های ایران با حضور “جان اس استنیس” (ناو پنجم نیروی دریایی امریکا) و نیز براساس گزارش وال‌استریت ژورنال به نقل از منابع آگاه، اعزام ناوبرهای هواپیما‌بر به خلیج فارس، هدایت نیروهای داعش از سوریه و عراق به افغانستان و تلاش برای همسو سازی طالبان با هدف نزدیک کردن تهدیدها به بدنه امنیتی ایران، همگی به تشدید تهدیدهای واشنگتن اشاره دارد. تهدیدهایی که به طور مستقیم نظام سیاسی ایران را نشانه گرفته است.
در این حال نباید از نظر دور داشت که مهمترین مشکل واشنگتن در سیاست‌های ضد ایرانی‌اش، نبود مشروعیتی است که باید اقدام‌های او را نزد افکار عمومی توجیه کند. آخرین جلسه شورای امنیت سازمان‌ملل در‌باره ایران، گواه این مدعاست. اجلاس یاد شده نشان داد که دولت امریکا برای اقدام‌های خود همچنان با بحران مشروعیت روبروست. اگرچه همه اقدام‌های ایذایی از جمله فلج سازی اقتصاد، آسیب‌پذیر کردن سامان سیاسی ادامه دارد، ولی تغییر لحن و رویکرد واشنگتن از اعلام و اجرای سیاست‌های تحریمی به تهدیدهای نظامی از جنس آنچه در بالا به آنها اشاره شد، حاکی از ناکامی در ایجاد شوک بی‌ثبات کننده در سامان سیاسی ـ اقتصادی ایران است.
اما این نمایش تهدید تا چه اندازه می‌تواند برای تهران واقعی جلوه کرده و باور پذیر باشد؟ تهدید واشنگتن تا کجا می‌خواهد به لبه پرتگاه رودرویی مستقیم نزدیک شود؟ آیا سیاست واشنگتن برای ایجاد هراس از ایران نزد جامعه جهانی کامیاب خواهد شد؟ سرانجام اینکه آیا به راستی اراده‌ای واقعی در این کار وجود دارد؟ یا نمایشی است برای فرسوده سازی مقاومت ایران؟ همه چیز به اراده، ابتکار و تصمیم‌های دو طرف بسته خواهد بود.
