آنان‌که محتاج‌اند باید به‌جدّ از خدا بخواهند و اگر نتوانستند به منزله کاهلی گدا تلقی می‌شود. در واقع استفاده بهینه از درخواست نوعی آمادگی برای پذیرش دعاست و معنای آن این است که اگر می‌خواهی دعایت پذیرفته شود باید آمادگی و ظرفیت خویش را بالا ببری، آن‌وقت خواهی دید که دعایت هم اجابت می‌شود.

به تعبیر دیگر دعا و خواستن فقط لقلقه زبان نیست بلکه فراهم آوردن اسباب کار و آماده کردن شرائط، خود بخشی از دعا و بلکه اصل دعا است. خواستن به عمل است و نه صرفا گفتن آن به زبان. قرآن هم گفته است لیس للانسان الا ما سعی. داستان تشنه‌شناس را شنیده‌اید که شخصی غلامی خریده بود که ویژگی وی این بود که تشنه‌شناس است.

هدر ندادن دعا و همت بلند داشتن از ویژگی‌های دیگر خواستن و دعا کردن است. باز این هم برمی‌گردد به ظرفیت و ایجاد آمادگی. گویند به شخصی گفتند سه دعای مستجاب دارد آن را این چنین مصرف کرد: اول دعا کرد زنش خوشگل‌ترین فرد عالم شود. پس از آن، زن دیگر به وی اعتنا نکرد. مرد عصبانی شد دعای دومش این بود که به بدترین شکل درآید. پس از این دعا مردم او را شماتت کردند و به ناچار مجبور شد سومین دعایش این باشد که به حال اول برگردد. نتیجه این‌که سه دعای مستجاب خویش را به هدر داد.
پس دعا کردن به فهم انسان بستگی دارد و ظرفیتی که این فهم در انسان ایجاد می‌کند. همانند زمانی که چیزی را تقسیم می‌کنند هر که ظرفش بزرگ‌تر باشد قطعا بیشترین سهم را از آن خود کرده است.
این موضوع را به مسائل مادی و این جهانی هم می‌توان تعمیم داد. شما هر کاری بخواهید انجام دهید باید اول آمادگی‌ها و اسباب لازم را فراهم کرده باشید و گرنه بدون آمادگی به سراغ کاری رفتن جز اتلاف وقت چیز دیگری نخواهد بود.
متن کامل این یادداشت را به قلم دکتر غلامرضا فدایی، استاد دانشگاه تهران اینجا بخوانید.

کسی واقعا دعا می‌کند که…
«هُنَالِکَ دَعَا زَکَرِیَّا رَبَّهُ قَالَ رَبِّ هَبْ لِی مِنْ لَدُنْکَ ذُرِّیَّهً طَیِّبَهً إِنَّکَ سَمِیعُ الدُّعَاءِ»؛ اگر تمام رسالت انبیا را در متحقق کردن توحید خلاصه کنیم گزاف نگفته‌ایم. همچنین گزاف نیست چنانچه نتیجه درک صحیح از توحید را در دعا خلاصه کنیم زیرا کسی واقعا دعا می‌کند که ارتباط با خدا را درک کرده باشد و برای ارتباط با خدا داشتن درک صحیح از خدا لازم است. ارتباط با خدا بدون درک صحیح از خداوند امکان ندارد.

در این باره آیت الله مصطفی محقق داماد، مجتهد و استاد دانشگاه شرح کاملی درباره رابطه انسان و دعا دارد که به تازگی در جلسه تفسیر قرآن خود مطرح کرده است.

تأثیر حالت ظاهری انسان در اجابت دعا
بحث دیگری که در باب دعا مطرح است، «تأثیر حالت ظاهری انسان در اجابت دعا» است. می‏خواهیم از نظر ظاهر بررسی کنیم که انسان در چه حالی از حالات ظاهری دعا کند، اثرش بیشتر است؟ ما به حسب ظاهر و از نظر فیزیکی حالات مختلفی را برای انسان‏ هایی که سالم هستند تصویر می‏ کنیم؛ مثلاً «قیام» دارند، «قعود» دارند، «رکوع» دارند، «سجود» و حالات مختلف دیگر دارند. سؤال این است که آیا این حالات هم در اجابت دعا دخالتی دارد یا نه؟

تأثیر حالات ظاهری انسان در اجابت دعا از جمله درس های ماه رمضان زنده یاد آیت الله آقا مجتبی تهرانی است. شرحی از آن را اینجا بخوانید.

/6262