سینماسینما، مازیار معاونی
با به نمایش درآمدن فیلم مستند/داستانی «تمام چیزهایی که جایشان خالی است» که در قالب داستان واقعی ابتلای دو زن به بیماری سرطان سینه، به معضلات دشوار و تمام‌نشدنی مواجهه با بیماری هولناک سرطان می‌پردازد، می‌توان به ظرفیت‌های پنهان مدیوم نمایش در ارتقای آگاهی‌بخشی حوزه سلامت نگاهی دوباره انداخت. واقعیت این است که بیماری‌های بدخیمی همچون ایدز، ای‌اِل‌اِس (اسکلروز جانبی آمیوتروفیک که با اختلال شدید در سیستم عصبی همراه است) و انواع و اقسام سرطان‌های ریز و درشت، هم‌چنان تهدیدکننده‌های جدی حیات و آرامش روانی جامعه محسوب می‌شوند و به‌رغم تمام پیشرفت‌های رسانه‌ای دهه‌های اخیر و افزایش امکان دسترسی عموم جامعه به اطلاعات بهداشتی و درمانی، هنوز هم معضل دیر تشخیص داده شدن که علاج‌ناپذیری آن‌ها را در پی دارد، به‌شدت احساس می‌شود. سوی دیگر این گزاره آن است که اطلاع‌رسانی‌های مستقیم، از محتوای کتاب‌های درسی مدارس و دانشگاه‌ها گرفته تا برنامه‌های پزشکی رادیویی و تلویزیونی و کتب منتشرشده در این عرصه، به‌رغم فواید غیرقابل انکارشان، هنوز مسیرهای چندان مطمئنی برای اطمینان از ارتقای سطح آگاهی مردم نسبت به موضوعات این‌چنینی نیستند و باید ظرفیت‌های دیگری را نیز مدنظر قرار داد.
حلقه مفقود یا دست‌کم یکی از حلقه‌های مفقود در این زنجیره آگاهی و اطلاع‌رسانی، استفاده از ظرفیت‌های نمایشی است که البته در سال‌های اخیر بیشتر از گذشته مورد توجه قرار گرفته‌اند. شاید نیازی به تاکید مجدد نباشد که آثار نمایشی از فیلم‌های کوتاه و بلند سینمایی گرفته تا سریال‌های تلویزیونی و شبکه نمایش خانگی به واسطه ماهیت جذاب و درگیر‌کننده، همه‌گیر بودن و از همه مهم‌تر آموزش‌های غیرمستقیم خود تا چه اندازه می‌توانند در این مقوله موثر و کمک‌کننده باشند. البته نگاهی به کارنامه سینما و تلویزیون ایران در طول دهه‌های سپری‌شده نشان می‌دهد به توان بالقوه این بستر به شکل جسته و گریخته توجهاتی نشان داده شده، اما نه در آن اندازه که بتوان چشم‌انداز طولانی‌مدت و برنامه‌ریزی‌های گسترده‌ای را در پس آن مشاهده کرد. آثاری نظیر فیلم سینمایی « بودن یا نبودن» ساخته کیانوش عیاری که در نیمه دهه ۷۰ به مسئله حساس «اهدای عضو» ورود کرد و سریال تلویزیونی اپیزودیک «داستان یک شهر» به کارگردانی اصغر فرهادی که در آغاز دهه ۸۰ برای اولین بار تابوی پرداختن به بیماری« ایدز» را در تلویزیون شکست، نمونه‌هایی از این تلاش‌های تحسین‌آمیز هستند که در زمان خود اثرات مثبت انکارناپذیری را به یادگار گذاشتند. در سال‌های اخیر نهادهایی نظیر سینمای هنر و تجربه با توجه ویژه به این مقوله و حمایت از تولید و اکران آثاری نظیر همین فیلم مستند/داستانی «تمام چیزهایی که جایشان خالی است» ساخته زینب تبریزی ، «هندی و هرمز» به کارگردانی عباس امینی که به موضوع سلامت اجتماعی جوانان می‌پرداخت و… در کنار جشنواره فیلم سلامت و سایر نهادهای نمایشی ذی‌ربط حرکت‌های ارزشمندی در این عرصه را کلید زده‌اند که باید با قدرت هرچه تمام‌تر ادامه پیدا کند.
منبع: ماهنامه هنروتجربه
