علی ربیعی در یادداشتی در حساب خود در اینستاگرام با عنوان «از ۱۴مرداد تا ۱۲مرداد» نوشت: «آنچنان که هگل فیلسوف شهیر آلمانی می‌گفت با تولد ایران در سپیده‌دم هزاره‌های بشری است که نخستین گام در پهنه تاریخ پیوسته جهان برداشته می‌شود.
در ادامه همان حرکت تاریخی سراسر گسست و پیوست است که در نهایت هویت ملی ایرانیان در طلیعه عصر مدرن با جنبش قانون اساسی‌خواهی و مشروطیت به آستانه تکاملی نوینی گام می‌نهد. با فرمان مشروطیت است که ایران جایگاه جهانی خود را بازتعریف می‌کند: «دولت ایران در عداد دول مشروطه صاحب کنسی‌توسیون (constitution) به شمار می‌آید». در همین نقطه قانون اساسی‌گرایی است که هویت ملی از طریق برآمیزی با یک ارزش جهانشمول بشری تکامل و بسط نوینی را تجربه می‌کند.
پدران مشروطه احساس تعلق به هویت ملی را با احساس تعلق به یک واحد بزرگ‌تر جهانی یعنی «دول صاحب قانون اساسی» درهم آمیخته بودند. قانون اساسی داشتن در آن دوران یک نوع هجرت از حاشیه مناطق پیرامونی جهان به قلب و به مرکز جهان محسوب می‌شد. به‌عبارت دیگر تا آن زمان در همه قرون شاهنشاهی و استبدادی هویت ملی زیست مستقلی نداشت و از پیکر شاهانه منفک نشده بود. با جنبش معطوف به قانون اساسی است که ملت و هویت ملی از صغارت و تاریکی قرون استبدادی آزاد شده و در مفهوم و مدرن و دمکراتیک این واژه «ملت» می‌شود. راهپیمایی طولانی ملت شدن ملت در گذر از ۱۴ مرداد ۱۲۸۵ به ۱۲ مرداد ۱۳۵۸ و انتخابات مجلس قانون اساسی به یکی از نقاط عطف تاریخی خود می‌رسد.
اصل تاسیس حاکمیت قانون بر مبنای اراده معطوف به قانون اساسی نقطه اتصال نهضت مشروطیت و رخداد ۱۲ مرداد ۵۸ را تشکیل می‌دهد. برای فهم ظرایف این فاز نوین و تکامل‌یافته در هویت ملی توجه به هر دو مفهوم «قانون اساسی» مهم است: قانون اساسی از یک‌سو یک متن است و یک نظامنامه قانونی و از سوی دیگر آن اراده‌ای که در پس قانون اساسی حضوری نیرومند و پیشران دارد «قدرت تاسیس‌گر» یک ملت را به نمایش می‌گذارد. هانا آرنت می‌نویسد: «کلمه constitution دارای معنایی دوپهلو است، چون از یک طرف بر تأسیس دلالت می‌کند و از طرف دیگر بر قوانین و قواعد ناظر بر حکومت اعم از اینکه این قوانین و قواعد به‌صورت کتبی بیاید یا مانند قانون اساسی انگلستان، در نهادها و آداب و رسوم و رویه‌ها منعکس باشد.»
ما هر دوسویه تاسیسی و تقنینی قانون اساسی را در جنبش انتخاباتی ملت ایران در ۱۲ مرداد شاهد بودیم. اگر بهمن باشکوه انقلاب اسلامی سویه ضددیکتاتوری آن نهضت اصیل الهی و مردمی را به نمایش گذاشت مردادماه ۵۸ را باید جنبه سازنده و تاسیس‌گر همان اراده عظیم ملی محسوب کرد. انقلاب اسلامی برخلاف آنچه رسانه‌های مستظهر به پشتیبانی پترودلاری بیگانه با تمام قوای خود درصدد القای آن هستند توماری از توطئه‌ها نبود که در بستر ۴۰ ساله گشوده شد تاریخ انتخابات و تاریخ گشودگی به روی ملت در فضاها و عرصه‌های تعیین سرنوشت بود.
متأسفانه رسانه ملی به‌دلیل استغراق در برخی اولویت‌گذاری‌های خاص، در این عرصه یعنی در عرصه معرفی تاریخ حقیقی انقلاب به نسل‌های جدید بسیار ضعیف عمل کرده است. در چهلمین سالگرد انقلاب اسلامی شاهد آن بودیم رسانه‌های بیگانه با سرقت آرشیوهای ملی و پخش گزینشی و برجسته‌سازی برخی درگیری‌های منازعات سال‌های نخست انقلاب و با حذف گزینشی سویه انتخاباتی و دمکراتیک انقلاب سعی در تحریف تاریخ و «گذشته‌سازی» به سود دیکتاتوری شاه داشتند. درحالی‌که نسخه کامل‌تر و غنی‌تر همان صحنه‌های گزینش شده در آرشیو رسانه ملی موجود است و رسانه ملی می‌تواند به‌جای آن نوع اولویت‌گذاری‌های خاص و ناکارآمد، سرمایه‌های معنوی و مادی خود را صرف مبارزه با گسست نسلی و مبارزه با دستکاری حافظه تاریخی نسل‌های جدید کند و سویه مردم‌سالارانه و نیروی مؤسس و سازنده ۵ انتخابات و رفراندوم سال نخست را به تصویر کشد و نشان دهد که در گرگ و میش تاریخ انقلاب کدام نیروها و جریان‌های سیاسی در صف انتخابات دمکراتیک و در صف بحث آزاد و مناظره‌های آزاد و آزادی تجمعات قانونی و دیگر آزادی‌ها وحقوق اساسی ملت قرار داشتند و چه کسانی بر ضددولت قانونی برآمده از دل رفراندوم و قانون اساسی اسلحه به‌دست گرفتند و آشوب‌سازی کردند.
اگر آن تاریخ به تصویر کشیده نشده انقلاب روزی به رشته تصویر و فیلم آید نسل‌های جدید تصویر و درکی روشن از پدران قانون اساسی خواهند داشت و به چشم خود خواهند دید که چگونه نیروی تاسیسی ملت در فرایند انقلاب اسلامی تجلی یافت.
امام خمینی (ره) می‌گفت حق تعیین سرنوشت ملت به‌دست خود ملت «از حقوق بشر است». این حق بشری در کلام امام خمینی (ره) وضوحی خیره‌کننده داشت.
در برابر شاه که مفهوم ملت را به شکلی انتزاعی به‌کار می‌برد و درحقیقت وجود و هویت مستقلی برای ملت در فراسوی اراده شاهانه قائل نبود امام خمینی (ره) از واقعیت «اینجایی» و «اکنونی» ملت سخن می‌گفت و از حق همین ملت واقعی و همین نسل حاضر برای تعیین سرنوشت خود به شیوه انتخاباتی و مردم‌سالارانه دفاع می‌کرد. به همین لحاظ ۱۲ مرداد روزی بود که ملت در آزادترین انتخاباتی که تا آن‌روز در تاریخ ایران بی‌سابقه بود اراده معطوف به قانون اساسی را به نمایش گذاشت. قانون اساسی در نهایت یک متن شامخ است، اما اراده ملی معطوف به قانون اساسی و نیروی مؤسس ملت است که روح آن متن را تشکیل می‌دهد. از این قرار کوشش برای کنار زدن یا به حاشیه راندن نیروی مؤسس ملت چیزی جز جداکردن آن «روح» و تقلیل قانون اساسی به یک جسد و پیکر بی‌جان نیست. این همان تلاشی است که متأسفانه توسط برخی گروه‌های برانداز مسلح در آن ایام به عمل آمد و بعدها میراث فکری آن به برخی جریان‌های متفاوت سیاسی منتقل شد.
دیروز در جلسه هفتگی خودم با رسانه‌ها در پاسخ به سؤال یکی از خبرنگاران که از کوشش دولت برای رایزنی با شورای نگهبان و تلاش برای هرچه باشکوه‌تر برگزار کردن انتخابات مجلس در اسفندماه پرسیده بود گفتم تلاش دولت بر این است که همه سلایق و همه مولفه‌های ملی کشورمان در انتخابات حضور داشته باشند و نامزدهای خود را معرفی کنند و تجربه ۱۲ مرداد ۱۳۵۸ را یادآور شدم.
انتخابات ۱۲ مرداد ۵۸ اگرچه نخستین انتخابات تاریخ ملت ایران نبود، اما با توجه به سطح مشارکت ملی و ترکیب نامزدها و تنوع احزاب و سازمان‌ها و آزادی کامل برای حضور در رسانه ملی می‌توان گفت که کامل‌ترین وآزادترین انتخابات تاریخ ایران و جغرافیای منطقه‌ای از ایران و ترکیه تا شمال آفریقا بود. همچنان که در پاسخ به آن خبرنگار عرض کردم عمیقا براین باورم که ملت ما پاسخ زورگویی‌ها و تحریم‌های ظالمانه و جنگ روانی آمریکا را در روز انتخابات مجلس خواهد داد و دولت وظیفه خود می‌داند که در کمال بی‌طرفی ذاتی و قانونی خود تسهیل‌گر برگزاری باشکوه‌ترین انتخابات سال‌های اخیر باشد. مسلما چنین انتخاباتی با چنان درجه‌ای از مشارکت، شدت وجودی و حضور ملت ایران برای به‌دست گرفتن سرنوشت خویش را به نمایش جهانی خواهد گذاشت و امیدواریم در آستانه عصر نوروزی ایرانیان، باران الطاف خفیه الهی همه رسوبات و پلشتی‌های تحریم را بشوید و ببرد و نایره جنگ‌افروزی‌های دشمنان این آب و خاک را برای همیشه خاموش کند.»
23231
