پایگاه خبری اکسیوس به نقل از سه منبع آمریکایی و صهیونیست نوشت جیک سالیوان مشاور امنیت ملی دولت بایدن در دیدار با همتای اسرائیلی خود ایده توافق موقت با ایران برای خرید زمان بیشتر برای مذاکرات هستهای را مطرح کرده است. به گفته منابع اکسیوس، این ایده فقط یک توافق اولیه است و دولت بایدن همچنان اصرار دارد که توافق هستهای سال 2015 به طور کامل احیا شود.
اکسیوس میافزاید، در هفتههای اخیر، سالیوان ایده توافق موقت را در حین بحث درباره گامهای بعدی درمورد پرونده هستهای ایران با همتای اسرائیلی خود مطرح کرد. دو منبع آمریکایی که از این ماجرا مطلعند، میگویند که در یک جلسه طوفان فکری، سالیوان ایدهای که یکی از متحدان اروپایی آمریکا مطرح کرده بود، را منتقل کرد.
منطق توافق موقت این است که پیشرفتهای هستهای ایران، تهران را به سطح غنیسازی اورانیوم مورد نیاز برای یک سلاح هستهای نزدیک کرده است.
به گفته منابع آمریکایی، ایده این بود که در ازای توقف ایران (مثلاً توقف غنیسازی 60 درصدی اورانیوم)، ایالات متحده و متحدانش میتوانند برخی از سرمایههای مسدود شده ایران را آزاد کنند یا معافیتهای تحریمی برای کالاهای بشردوستانه ارائه کنند.
یک مقام اسرائیلی گفت: هولاتا به سالیوان گفت که فکر میکند این ایده خوبی نیست و بر نگرانی اسرائیل مبنی بر تبدیل شدن هرگونه توافق موقت به یک توافق دائمی که به ایران اجازه میدهد زیرساختهای هستهای و ذخایر اورانیوم خود را حفظ کند، تاکید کرد.
یادآور میشود در پی تصویب قانون اقدام راهبردی مجلس به دولت سابق (روحانی) موظف به لغو برخی محدودیتها و تعلیقهای هستهای و از سرگیری فعالیتها شد، به نحوی که کشورمان غنیسازی را به سطح 20 درصد و 60 درصد رساند، به کارگیری سانتریفیوژهای پیشرفته را در پیش گرفت. زمزمه پیشنهاد جدید آمریکاییها درباره تعلیق غنیسازی 60 درصد در ازای دسترسی ایران به بخشی از داراییهای مسدود شدهاش در حالی است که دولت آمریکا پیش از این در قبال سیاست منفعلانه و تعلیق و انتظار در دولت سابق، بیاعتنایی پیشه کرده بود و حتی اجازه نداد تروئیکای اروپایی کانالهای بیمایهای مانند SPV و اینستکس را حتی برای مبادلات بشردوستانه و غذا و دارو راهاندازی کنند. اما اکنون که جدیت ایران در توقف تعلیقها و گسترش برنامه هستهای را دیده، پیشنهادی – ولو فریبکارانه- را زمزمه میکند. هر چند که طرف ایرانی هوشیار است و اجازه نمیدهد آمریکا به صرف آزادسازی چند میلیارد دلار از اموال بلوکه، و بدون لغو مؤثر تحریمهای اصلی و ارائه تضمین کافی برای عدم تکرار عهدشکنی، مجدداً عضو برجام شود و به مکانیسم ماشه برای احیای خودکار تحریمها دسترسی پیدا کند.
شایان ذکر است دولت رئیسی به تازگی در حالی که مقامات آمریکا به حفظ همه تحریمها پیش از انجام مذاکرات و توافق جدید تأکید دارند، توانست 3/5 میلیارد دلار از داراییهای خود را به کشور برگرداند و عملاً به تحریمها بیمحلی کند. همچنین صادرات نفت و فرآوردههای نفتی در چند ماه رشد چشمگیری پیدا کرده که دهنکجی به تحریمهای نفتی آمریکاست.