به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، امروز (۱۲ تیر)، زادروز حسن ناهید، نوازنده سرشناس نی است؛ سازی که نواختن‌اش سخت است و همراه کردنش با نوای دیگر سازها، سخت‌تر.
حسن ناهید، زاده ۱۲ تیر ۱۳۲۲ خورشیدی در کرمان است. او از ۱۰ سالگی وارد عرصه موسیقی شده، از ۱۸ سالگی نزد حسین تهرانی (۱۳۵۲-۱۲۹۰) آموزش دیده و نواختن نی را نزد حسن کسایی (۱۳۹۱-۱۳۰۷) به کمال آموخته است.
ناهید با این‌که به شاگردی کسایی افتخار می‌کند، اما در گفت‌وگویی توضیح داده است: «هر نوازنده‌ای باید سبک شخصی و ساز او صدای مخصوص به خودش را داشته باشد. برای همین من هیچ وقت از زنده‌یاد کسایی تقلید نکردم و دنبال کار خودم رفته و تک نوازی‌های زیادی داشته‌ام.»
همکاری با برنامه‌هایی چون «نوایی از موسیقی ملی» و «گل‌ها» و حضور در ارکسترهایی از جمله درویش، رودکی، فرامرز پایور ، مرتضی حنانه، لطف‌الله مجد، همایون خرم، مهدی مفتاح و …، بخشی از کارنامه هنری حسن ناهید است.
او درباره سختی نواختن نی در کنار دیگر سازها گفته است: «وقتی وارد کارهای ارکستری شدم، متوجه نقطه ضعف نی شدم و آن هم این است که وقتی می‌خواهی از صدای بم به زیر بروی، یک نت کم است. در این راستا از استاد قنبری مهر (سازنده سازهای ایرانی) کمک خواستم تا این خصوصیت نی را برطرف کند، اما این در حالی بود که زیبایی نوای نی در این بود که با همان شیوه شنیده شود. یادم می‌آید زمانی که با ارکستر فیلارمونیک لندن به رهبری ایرج صهبایی همکاری می‌کردم، یک روز نوازنده فلوت ارکستر نزد من آمد و سازم را گرفت و گفت «ساز سختی به نظر می‌رسد» که واقعا همین‌طور است.»
نی را شاید بتوان بدوی یا وحشی‌ترین ساز ایرانی دانست، چون سخت‌ترین بخش کار با آن، رام کردن و درآوردن صدای ساز است؛ برای همین، شاگردان کم‌تری رغبت می‌کنند برای آموختن نوازندگی نی اقدام کنند.
برای درست کردن این ساز که قابل کوک نیست، از گیاه نی استفاده می‌شود. برای ساخت ساز، نی را طوری برش می‌دهند که از سر تا ته آن شامل هفت بند شود. نی دارای ۵ سوراخ در جلو و یک سوراخ در پشت آن است که توسط انگشتان دوم و چهارم از یک دست و انگشتان اول تا چهارم از دست دیگر پوشیده می‌شوند. نی را با جا گرفتن بین دو دندان نیش و گرد کردن زبان در پایین و پشت آن می‌نوازند.
در ۱۰۰ سال گذشته، همه نوازندگان بزرگ نی، در واقع وام‌دار نایب اسدالله اصفهانی (درگذشته به سال ۱۳۰۴) بوده‌اند؛ هنرمندی هم‌عصر با سلسله قاجار که به گفته خودش، نی را از آغل گوسفندان به دربار پادشاهان برده است.
از دیگر نوازندگان سرشناس نی می‌توان به حسن کسایی، حسین عمومی، محمد موسوی، جمشید عندلیبی، محمدعلی کیانی‌نژاد و … اشاره کرد. در بین این فهرست، حسن ناهید در واقع هم‌دوره حسین عمومی (زاده ۱۳۲۳ اصفهان) و سیدمحمد موسوی (زاده ۱۳۲۵ شوشتر) به شمار می‌آید.
حسن ناهید که به مدت نیم قرن برای شناساندن موسیقی سنتی و اصیل ایرانی، مسافرت‌هایی همراه با خوانندگانی چون حسین قوامی، محمدرضا شجریان، محمود خوانساری و عبدالوهاب شهیدی به کشورهای ترکیه، بلغارستان، ایتالیا، فرانسه، بلژیک، هلند، آلمان، اتریش و … انجام داده، کنسرت‌ها و اجراهایی متعدد در ایران داشته و دو آلبوم «گل و نی» و «آوای نی» را منتشر کرده، پنج سالی است که دیگر توانایی نواختن نی را ندارد.
او بهار پارسال در دو گفت‌وگو با ایسنا و تسنیم در این‌باره توضیح داده است: «به دلیل انجام عمل ایمپلنت دیگر نمی‌توانم ساز بزنم. با انجام این عمل، لثه اضافی روی لثه اصلی‌ام آمده و فضای دهان من را فرا گرفته است.»
این نوازنده پیشکسوت همچنین با گله گفته است: «حقوق ۷۰۰ هزار تومانی بازنشستگی وزارت ارشاد برای زندگی کفایت نمی‌کند و مبلغ ۱۸۰ هزار تومانی هم که موسسه هنرمندان پیشکسوت به من می‌دهد، حتی هزینه پول تاکسی‌ام نیست.»
۵۷۵۷
