سینماسینما، محمد حقیقت – پاریس
فیلم واقع گرایانه «کامی»
کامی، جدید ترین فیلم فرانسوی است که از این هفته به پرده سینماهای فرانسه آمده است. این اثر بویژه توجه منقدین را بخود جلب کرده است. قبل از آن درجشنواره لوکارنو امسال جایزه تماشاگران و همچنین جایزه بهترین سناریو را بدست آورده بود.
همیشه سرگذشت کسانی که پا را فراتر از گلیم خود می گذارند، جرات می کنند، و با عشق ورزیدن به مسئله ای یا کسی تلاش دارند همه توانائی های خود را به کار گیرند، جلب توجه فیلمسازان را کرده است. در این فیلم، کارگردان بوریس لوجکین، هم به سرنوشت خانم جوان عکاس فرانسوی می پردازد، که عاشقانه برای مردم آفریقای مرکزی زحمت می کشد تا مبارزات آنها را علیه دشمنان خود و بدست آوردن آزادی به تصویر بکشد و از این طریق در غرب مردم را از فاجعه های آن منطقه آشنا کند. وی علیرغم توصیه های خانواده اش که نباید دست به کارهای خطرناک در منطقه پرآشوب زد که کشت وکشتار زیاد است، به حرف آنها اهمیتی نمی داد وسرانجام در آن منطقه در درگیری ها ی محلی کشته می شود.
این ماجرای واقعی کارگردان را بر آن داشت تا آخرین ماه های زندگی کامی لوپاژ، عکاس مشهور فرانسوی را به شکل داستانی به تصویر بکشد. این خبرنگار جوان درسال ۲۰۱۴، در ۲۶ سالگی در میان درگیری های دو طایفه آن کشور کشته شد اما با عکس هایش که در مطبوعات غرب به چاپ می رسید کارهای با ارزش و سند مهمی به جای گذاشت.
سبک فیلم مانند یک مستند- رپرتاژ کار شده است، اما در ابتدای فیلم، مثل خیلی از فیلمهائی از از آن دست، نوشته نشده که از ماجرای واقعی الهام گرفته شده است. نخستین صحنه فیلم، دوربین درون ماشینی است که مبارزین در کوره راه جنگلی به راهشان ادامه می دهند و ناگهان از روبرو عده ای موتورسوار شبه نظامی با تفنگ و اسلحه های سرد سر راه آنها سبز می شوند. دلشوره و کنجکاوی تماشاگر از همین لحظه شروع می شود و وی را با داستان درگیر می کند. به همراه این گروه یک عکاس خبرنگار جنگی، کامی، حضور دارد که فقط عکس هایش را به فرانسه مخابره می کند. هرچه داستان بیشتر پیش می رود، فضای آن کشور و درگیری های گروه ها با هم بیشتر نمایان می شود. در مسیر گاه این عکاس به صحنه های فجیع کشتار هایی برمی خورد که برای شیه نظامیان آنجا حدودا عادی است و به آن عادت کرده اند. گرچه در برخی از سکانس ها، صحنه ها خیلی واقعی و مستند جلوه می کند، اما گاه پیش می آید که حضور دوربین کارگردان و میزانسن دادن آن معلوم می شود.
دو دوربین، به ثبت وقایع می پردازند. یکی دوربین فیلمبرداری کارگردان است و دیگری دوربین عکاسی کامی. هر دو به کمک هم می آیند تا واقعیات تلخ و بسیار خشن آن محل را به تصویر درآورند. در این میان گاه پیش می آید که دولت فرانسه که در آن ناحیه هنوز حضور مهمی دارد و قبلا جزو مستمعرات آنها بوده، خود را به وسط ماجرا می کشاند تا با حضور نظامیان خود از کشتارها میان دو طایفه محلی جلوگیری کند. اما کینه بین مردمان آن کشور آنچنان زیاد است، که آنها از هر فرصتی استفاده می کنند تا به دیگری ضربه ها ی کشنده بزنند. یکی از طایفه ها مذهبی است و با خشونت بیشتری علیه دیگری در نبرد است و به نظر می آید، هرگز صلحی بین آنها برقرار نخواهد شد! بعد از سالها جنگ جدال بین آنها، بخشی از مردم آنجا مجبور به ترک دیار می شوند و تلاش می کنند خود را به کشور های همسایه که تاحدی امن تر است برسانند، و برخی دیگر نیز در رویای رفتن به کشورهای اروپائی بر می آیند.
کاری که دوبین عکاسی کامی در طول زمانی که خود را مامور و مسئول عکس گرفتن از مردمان آنجا کرده، کار بارزشی بوده و توانسته تکه های واقعیت های این نقطه پر آشوب جهان را به ثبت برساند و مردم دنیا را در جریان قرار دهد. تاثیرات گزارش های این عکاس و دیگران، که در طول فیلم کامی با آنها آشنا می شود، باعث توجه مقامات سیاسی کشورهای غربی شده، تا به کمک افراد آن ناحیه بشتابند. کامی تنها عکاس زن در میان آنها بوده لذا چندان چشم دیدن او را ندارند، اگرچه رفته رفته نزدیکی هائی بین آنها برقرار می شود. کامی اما تمام وقت خود را صرف کارش می کند.
این فیلم که خود متعهدانه ساخته شده درواقع به کار عکاس، یعنی کامی لوپاژ هم متعهدانه نگاه کرده است. این دو، هم عکاس، و هم سازنده فیلم از کشور ثروتمند، فرانسه، آمده اند تا تراژدی های مردم تهی دست آفریقا را به تصویر بکشند.
بوریس لوجکین کیست ؟
وی درسال ۱۹۶۹ درفرانسه بدنیا آمده، درسال ۱۹۸۸ درمدرسه عالی نرمال پاریس به تحصیل فلسفه پرداخته و سپس دردانشگاه شهرستان ، اکس مارسی، بعنوان استاد مدتی کارکرده است. درسال ۲۰۰۱ شروع به کار فیلمسازی با اثر کوتاه «کسانی که می مانند» کرد. بعدها «روح های سرگردان» را در سال ۲۰۰۵ ساخت. سپس در ادامه، در ویتنام فیلم مستند ساخته است. همچون سینماگری متعهد، درسال ۲۰۱۳ در آفریقا نخستین فیلم بلند داسانی خود «هوپ» را کارگردانی کرد که سال بعد در بخش هفته منتقدین کن پذیرفته وجایزه انجمن مولفین را بدست آورد. این فیلم سرگذشت دردناک آفریقای هایی که آرزوشان رسیدن به اروپا است را به تصویر در آورده بود.
دومین فیلم بلند داستانی او «کامی» است. کارگردان درباره این فیلمش می گوید : «وقتی از وجود و اهمیت کامی برخوردار شدم که خبر مرگ او را در رسانه ها دیدم. عکس هایی که گرفته بود سخت متاثرم کرد. بعد از چند ماهی که به او فکر می کردم ایده ساختن فیلمی درباره اش به ذهنم آمد. در آن سال درشهر پرپنیان، که هرساله نمایشگاه عکاسی بزرگی برپا می شود، رفته بودم، با عکس های او بیشتر آشنا شدم و به اهمیت کارش پی بردم. از آنجا بود که شروع به تحقیق درباره کارهای او و زندگی اش کردم. زود متوجه شدم که آنچه مرا جلب می کند، شرایط کشته شدن او و اوضاع آن جائی که او کشته شده است نبود، بلکه حس کردم که خیلی به او نزدیک هستم. او به نقطه دیگری از جهان رفته بود تا خود را بیابد. با یافتن دیگری، خود را یافته بود. این حس خیلی مرا تکان داد… . وقتی از او یک مصاحبه با روزنامه آمریکائی خواندم، مصادف بود با هنگامیکه بعد از فیلمبرداریم در ویتنام به فرانسه برگشته بودم. شاید درضمیر ناخود آگاهم، من هم برای همین به ویتنام رفته بودم .»
تصویر کارگردان سر صحنه فیلمبرداری
