الهه صالحی: هرچند وقت یک بار بدون هیچ دلیلی دارویی که نیاز مردم و بیماران است، نایاب می‌شود و برای پیدا کردنش باید یا تمام داروخانه‌های شهر را زیر پا گذاشت یا دست به دامن دلالان شد تا تعدادی محدود از آن را تهیه کرد که حتی در این حالت هم دارو معمولا قاچاق و غیرقابل اعتماد است، این شکایت مردم و بیمارانی است که به داروها نیاز دارند و پزشکانی که داروها را برای بیماران خود تجویز می‌کنند.
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین،این داروها، حتی اگر داروی بیماری‌های صعب العلاج نباشند، داروی واجب و مورد نیازی هستند که فرد باید برای کنترل بیماری خود به صورت روزانه از آنها استفاده کند و نایاب شدن دارو مساوی است با توقف روند درمان و پیشرفت احتمالی بیماری.
هربار قرعه نایاب شدن به نام چند دارو می‌افتد
مردم می‌گویند شرایط فعلی به شکلی است که امروز یک دارو نایاب می‌شود، پس از مدتی هم دوباره به بازار برمی‌گردد اما به جای آن داروی دیگری را نمی‌توان یافت و هربار اسم داروی نایاب عوض می‌شود. این نایاب شدن، ارتباطی به داروی خاصی ندارد. ممکن است امروز فلوکسیتین باشد، فردا آزارام و چند وقت بعد داروی سرطانی و حتی داروها و وسایل پزشکی خیلی پیش پا افتاده.
چند وقت پیش ، دکتر امیرمنصور رضادوست، فوق تخصص بیماری‌های گوارشی و کبد در گفت‌وگو با خبرآنلاین از نایاب شدن هرچند وقت یک بار چند دارو گله کرد و به عنوان نمونه از داروی آزارام ۵۰ و بوسپیرون و چند داروی دیگر اسم برد.
رضادوست گفته بود: مریض‌های من در تهیه این دارو با مشکل مواجه‌اند و آن را هیچ‌جا پیدا نمی‌کنند یا برخی انواع هندی یا آلمانی این دارو را از دلال‌ها خریداری می‌کنند. سوال من این است که این داروها کجا هستند و چه مشکلی وجود دارد که در بازار نیستند و چرا مواد اولیه آن نیست؟
کمیسیون بهداشت مجلس، مناسب‌ترین گزینه برای پاسخ دادن به این سوال بود. اگر صحبت از خودکفایی در تولید دارو است و درصد زیادی از داروها در داخل کشور تولید می‌شوند، پس دلیل نایاب شدن برخی داروهایی که از قضا تولید داخل هستند، چیست؟
علی نوبخت، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در گفت‌وگو با خبرآنلاین در این رابطه می‌گوید: درست است که ۹۷ درصد داروهای ما تولید داخل است ولی تمام اجزای این دارو در داخل تهیه نمی‌شود؛ به عنوان مثال مواد اولیه حدود ۵۰ درصد همان داروها از کشورهای دیگر وارد می‌شود، گاهی اوقات مواد افزودنی یا بعضی از کاغذها و مقواهای خاص داروها وارد می‌شود.
او ادامه می‌دهد: به ظاهر دارو و تجهیزات پزشکی جز تحریم نیست اما لوازم و ابزار دیگری که این داروها نیاز دارند جزو تحریم است و روی تهیه دارو اثر گذار است. مسائل و مشکلات در بیمه کردن کشتی‌های ایرانی و مسائل انتقال پول که در اثر تحریم‌ها ایجاد شده است از مشکلات دیگری‌ست که در تهیه داروها اثر گذار است.
چرا داروها نایاب می‌شوند؟
می‌گویند تحریم‌ها دلیل اول و اصلی نایاب شدن داروهاست. هرچند که عده‌ای دیگر معتقداند که سوءمدیریت تکمیل کننده تحریم است تا نایاب شدن دارو تبدیل به مشکلی جدی شود و استرس تهیه دارو به درد و مشقت بیماری اضافه شود.
نوبخت نایاب شدن بعضی داروها را موضوعی جهانی می‌داند و می‌گوید: همیشه ممکن است یک تا سه درصد در دسترس مردم نباشد و تمام داروخانه ها آن را نداشته باشند و به شکل های غیرعادی تهیه شود. به عنوان مثال ما که می‌گوییم ۹۷ تولید داخل داریم که چیزی بالای ۴۰۰۰ قلم دارو است، اگر ۴۰ دارو در کشور کم و کسری داشته باشد موضوعی عادی است. و پذیرفته شده است و زمان می‌برد تا دوباره در دسترس قرار بگیرد.
او توضیح می‌دهد: طبق آخرین آماری که من چند روز قبل گرفتم در حال حاضر چیزی در حدود ۲۰ تا ۲۱ قلم دارو در دسترس نیست؛ اما یا به سرعت از فوریت ها کمک گرفته و وارد می‌شود و یا می‌بینند در کدام انبارها موجود است و آن ها را از طریق شرکت های پخش وارد بازار می‌کنند تا در دسترس مردم قرار بگیرد. پس اگر حدود ۴۰- ۴۵ قلم دارو از حدود آن ۴۰۰۰ دارو در دسترس نباشد یک نرم جهانی است اما در حال حاضر ۲۰ قلم دارو در ایران با کم و کسری‌هایی روبه روست.
اگر دارویی نایاب شد، چطور می‌شود آن را تهیه کرد؟
در حالت عادی برای تهیه یک دارو تنها مراجعه به داروخانه کافی است اما وقتی دارویی نایاب یا کمیاب شد، بیماران مجبورند راه‌های سخت‌تر و حتی عجیب‌تری طی کنند. احتمالا مراجعه به دلالانی که دارو را به صورت قاچاق و با کیفیت نامعلوم و صد البته قیمت بالاتر عرضه می‌کنند هم یکی از گزینه‌های اصلی باشد.
شاید عده زیادی از مردم اطلاع نداشته باشند که تماس با سامانه ۱۹۰ یا ۱۴۹۰ یکی از راه‌های پیدا کردن داروهای نایاب و کمیاب است. از طریق تماس با سامانه ۱۹۰ یا ۱۴۹۰ می‌توانند با گفتن اسم دارو، داروخانه‌هایی که آن را موجود دارند به فرد معرفی کنند و فرد بعد از تماس و اطمینان از وجود دارو می‌تواند به آنجا مراجعه کند. هرچند که در صورت نایاب شدن یک دارو انتقادهایی در خصوص عرضه کم و محدود دارو به این موضوع وارد می‌شود و در بعضی موارد ممکن است داروخانه معرفی شده هم دارو را نداشته باشد، محصول مشابه یا تولید شده در کشور دیگری را داشته باشد یا به صورت خیلی محدود عرضه کند.
وجود داروی مشابه با اسامی دیگر یکی از موضوعاتی است که نوبخت به آن اشاره می‌کند: من پزشکم و با مردم سرو کار دارم. گاهی مردم به من می‌گویند که این قرص وجود ندارد و این را به حساب کمبود می‌گذارند؛ اما من به عنوان پزشک و کسی که دارو را تجویز کرده‌ام می‌دانم که این دارو با نام‌های متعددی در داروخانه ها وجود دارد. ما پزشکان باید بدانیم کدام داروها هست و کدام نیست و داروهایی را که درباره آنها کم و کسری وجود دارد، نسخه نکنیم.
۴۷۲۳۲
