یک سال از آغاز نابسامانی قیمت‌ها در بازار گوشت می‌گذرد. وزارت جهاد همچنان دلالان را مانع کاهش قیمت می‌داند و فعالان بازار، قاچاق و صادرات را مقصران گرانی قیمت‌ها اعلام می‌کنند. اکنون در آستانه عید قربان و افزایش تقاضا، دولت ارزانی قیمت تا مرز ۶۵ هزار تومان را وعده داده و قیمت دام زنده را ۴۲ تا ۴۵ هزار تومان اعلام کرده است. در این میان قیمت‌ها همچنان بیش از صدهزار تومان است و مسئولان پاسخگوی اختلاف ۳۰ درصدی قیمت گوشت نیستند.
عرضه‌کنندگان گوشت در سطح شهر، وعده ارزانی قیمت گوشت را تا مرز ۶۵ هزار تومان بعید می‌دانند و می‌گویند: «اگر معجزه‌ای رخ دهد، قیمت‌ها کاهش می‌یابد.» آن‌ها این وعده ارزانی مسئولان را شوی رسانه‌ای دانسته و معتقدند که مسئولان تصور می‌کنند که در ساختار جدید بازرگانی می‌توانند با بگیر و ببند قیمت‌ها را کاهش دهند، بدون اینکه به چسبندگی قیمت‌ها توجهی داشته باشند. البته در آغاز کار با ضعیف جلوه دادن عملکرد وزارت جهادکشاورزی وعده و وعید می‌دهند، اما تا عملی شدن آن فاصله بسیار است.
آخرین آمار مرکز آمار پیرامون تورم اقلام خوراکی نشان می‌دهد که قیمت گوشت گوسفند و گوساله در یک سال اخیر به ترتیب ۱۰۴ و ۱۱۹ درصد رشد داشته، این در حالی است که در هفتم خرداد امسال و با آغاز اوج‌گیری قیمت گوشت قرمز صادرات هرگونه دام زنده و گوشت گرم از کشور ممنوع شد.
همچنین مرکز آمار میزان تولید سه ماهه کشور را در سال ۹۸، ۶۸ هزار تن اعلام کرد که نشان از کمبود در بازار است و حتی میزان واردات گوشت قرمز نیز نتوانسته کاستی‌های تولید را جبران کند و قیمت‌ها را در بازار بالا نگه داشته است؛ در این شرایط تولیدکنندگان و تجار به دنبال صادرات محصولی هستند که برای تولید آن از نهاده‌های (مواداولیه تولید) یارانه‌ای استفاده شده است. صادرات به این شکل سود بالایی را از سفره مردم نصیب برخی از افراد می‌کند و به نوعی صادرات رانتی به حساب می‌آید. استدلال این بخش برای صادرات دام زنده، آن است که در بازار داخلی کشش برای خرید گوشت قرمز وجود ندارد. کاهش ارزش پول ملی و تفاوت قیمت دام زنده در ایران و کشورهای همسایه باعث رکود در بازار داخلی دام زنده شده است و صادرکنندگان چشم‌انتظار آزاد شدن صادرات هستند. حال که قاچاق دام زنده تا حدی زیادی کنترل و از صادرات قانونی آن کاسته شده است، صادرکنندگان به دنبال صادرات قانونی و بدون ریسک این محصول هستند.
کیوام کاشفی، عضو هیئت رئیسه اتاق ایران در جلسه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی خواستار قانونی شدن صادرات دام زنده شد. از طرفی احمد مقدسی، رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی گاوداران در این ارتباط گفته است که دولت یا باید واردات را متوقف کند، یا اجازه صادرات بدهد، زیرا ۳۶۰ هزار رأس دام سبک و سنگین در کشور انباشت شده است.
درخواست صادرات دام به دلیل انباشت آن در حالی از سوی تولیدکنندگان مطرح می‌شود که حاضر نیستند محصولات خود را به قیمت کمتر و منطقی در بازار عرضه کنند تا مصرف‌کنندگان داخلی نیز قدرت خرید از دست رفته خود را بازیابند.
قیمت گوشت گوساله کیلویی بیش از ۷۵ هزار تومان حباب است
این اتفاقات صدای معاون امور دام وزارت جهادکشاورزی را نیز درآورده است، به‌طوری‌که چندی پیش گفته بود که با توجه به افزایش عرضه گوشت قرمز انتظار می‌رفت که قیمت‌ها (گوشت قرمز) کاهش مطلوبی پیدا کند، اما واسطه‌گران اجازه کاهش قیمت را نمی‌دهند.
مرتضی رضایی گفت: «گوشت گوساله در بازار اگر کیلویی بیش از ۷۵ هزار تومان عرضه شود، حباب دارد. در حال حاضر قیمت دام زنده کمتر از ۳۰ هزار تومان و حتی در برخی مواقع کیلویی ۲۷ هزار تومان عرضه می‌شود، بنابراین قیمت گوشت گوساله در بازار نباید بیش از کیلویی ۷۵ هزار تومان باشد و هر قیمتی بالاتر از این نشان از حباب قیمتی است.»
حلقه‌های واسط تنها عامل گرانی گوشت در بازار
همچنین سعید سلطانی، مدیرعامل اتحادیه دامداران در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان با انتقاد از فاصله چشمگیر قیمت گوشت از تولید تا مصرف، اظهار کرد: «در مواقعی که قیمت گوشت قرمز در بالاترین حد خود در بازار قرار دارد اختلاف قیمت در دامداری تا توزیع حداقل ۵۰ درصد است که این امر موجب شده این قلم کالای خوراکی از سفره بسیاری از خانوارها حذف شود.»
سلطانی با اشاره به اینکه افزایش قیمت گوشت در بازار ارتباطی به دامدار ندارد، بیان کرد: «هم‌اکنون متوسط قیمت هر کیلو دام زنده در دامداری بین ۳۶ تا ۳۷ هزار و لاشه ۷۰ تا ۷۵ هزار تومان است که متأسفانه به سبب حلقه‌های واسط میان تولیدکننده تا مصرف‌کننده دام زنده با نرخ‌های بالایی در میادین عرضه می‌شود. این در حالیست که هیچ نظارتی بر بازار و حذف واسطه‌ها و دلالان صورت نمی‌گیرد.»
وی با اشاره به اینکه اختلاف قیمت گوشت از دامداری تا خرده‌فروشی در ایام پایانی سال حداقل ۵۰ درصد بود، اظهار کرد: «هم‌اکنون با توزیع گوشت‌های وارداتی و واردات مناسب دام زنده از رومانی و همچنین شرایط مساعد تولید و افزایش عرضه دام داخلی اختلاف قیمت به ۳۰ درصد رسیده است که این امر نشان می‌دهد همچنان حلقه‌های واسطه در بازار نمی‌گذارند گوشت با نرخ منطقی خود به دست مصرف‌کننده برسد.»
دامداران به امید صادرات از عرضه دام امتناع می‌کنند
علی‌اصغر ملکی، رئیس اتحادیه گوشت گوسفندی نیز با اشاره به اینکه قیمت گوشت در ماه‌های اخیر نوسان بسیار چشمگیری در بازار داشت، اظهار کرد: «با توجه به شرایط کنونی عرضه و تقاضا مسئولان ذیربط باید پاسخگو باشند که به چه علت قیمت گوشت حداقل ۳۰ درصد در بازار اضافه است.»
وی افزود: «اگر دامداران از انباشتگی دام در واحدهای خود گلایه‌مند هستند، حال جای این سؤال مطرح است که چرا اقدام به عرضه فراوان دام در بازار نمی‌کنند تا مکانیسم عرضه و تقاضا همانند سایر بخش‌ها تعیین‌کننده قیمت در بازار باشد.»
ملکی قیمت کنونی هر کیلو شقه گوسفندی بدون دنبه را ۱۰۵ تا ۱۰۶ هزار تومان اعلام کرد و گفت: «با توجه به ازدیاد تقاضا در برابر عرضه قیمت شقه گوسفندی نسبت به روزهای اخیر حدود هزار تا هزار و ۵۰۰ تومان افزایش داشته است.»
رئیس اتحادیه گوشت گوسفندی با اشاره به اینکه قاچاق دام کماکان در حال انجام است، بیان کرد: «اگرچه میزان خروج دام از مرزهای کشور همانند گذشته آشکار نیست، اما همچنان به طور محدود دام از مرزهای کشور قاچاق می‌شود که این امر تا حدودی بر بازار تأثیر گذاشته است.» ملکی نرخ کنونی هر کیلو دام زنده سبک را ۴۵ تا ۴۶ هزار تومان اعلام کرد و گفت: «در هفته‌های اخیر افزایش قیمت دام زنده منجر به تغییرات قیمت در بازار گوشت شد، این در حالی است که بسیاری از دامداران به سبب عید قربان یا امید به صادرات از عرضه امتناع می‌کنند.»
