مشروح گفت و گو با حجت‌الاسلام مجتبی ذوالنور نماینده مردم «قم» و عضو کمیسیون «امنیت ملی و سیاست خارجی» و رئیس پیشین این کمیسیون را می‌خوانید؛
*آقای ذوالنور! ۲۳ تیرماه ششمین سالگرد انعقاد توافق برجام بود. مقداری از تجارب کسب شده در این شش سال بگویید….
اصل اینکه ما با کشورهای مختلف برای دائر کردن روابط و تقویت ارتباطاتمان گفت‌وگو کنیم یک امر پسندیده بوده و نظام اسلامی و جمهوری اسلامی ایران به آن معتقد است. نکته دوم این است که مذاکره و توافق باید برای تامین منافع باشد و حقوق ملت ما را تامین کند لذا اگر غیر از این باشد نقض غرض است و ضرر محسوب شده و برای کشور سم است و نکته سوم هم این است که برجام توافق خوبی نبود.
* چرا؟
به دلیل آنکه، آنچه که به ما داده، حقوق بین المللی و اساسی ما بوده است که از آن برخورداریم و خلاف آن نیاز به اثبات دارد. به عنوان مثال می‌گویند ما می‌توانیم با دنیا ارتباط اقتصادی داشته باشیم، سوال این است که چرا نباید داشته باشیم؟ چرا که این ارتباط اقتصادی با جهان حق ماست. یا اینکه ما باید غنی‌سازی داشته باشیم، در این زمینه هم «ان‌پی‌تی»(پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای) به ما حق لازم را می‌دهد چراکه ما عضو «ان‌پی‌تی» هستیم، بنابراین در برجام چیزی به ما نداده‌اند و همگی این موضوعات از جمله حقوق ما برشمرده می‌شود، با این حال همانی هم که در برجام برای ما دیده شده بود، از سوی طرف‌های غربی تامین نشد لذا ما محدودیت‌های برجامی را داشتیم و تعهدات برجامی‌مان را هم انجام دادیم، اما حق ما که رفع تحریم‌ها بود اتفاق نیفتاد، یعنی تحریم‌ها را رفع نکردند بنابراین برجام توافق خوبی نبود، چون اولا در قالب برجام حقوق ما تامین نشد و دوما تضمینی در آن دیده نشد که حقوق ما را تامین کند.
* اخیراً آخرین گزارش وزارت امور خارجه پیرو نظارت بر اجرای برجام به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ارسال شده است و به نوعی این گزارش آخرین گزارش دولت دوازدهم در راستای اجرای برجام است. تحلیل و ارزیابی شما از این گزارش چیست؟
وزیر امور خارجه در این گزارش یک مقایسه‌ای را بین توان هسته‌ای، در زمان پذیرش برجام و توان هسته‌ای موجود داشته است. شاید منظور مسئولین در این گزارش این است که بگویند برجام این توان هسته‌ای را به ما داد. سوال این است که اگر برجام نبود ما در آن مقطع متوقف می‌شدیم؟ یا در این ۸ سال ۲۰ الی ۳۰ برابر وضع موجود پیشرفت می‌کرد؟ چرا که بنده معتقدم برجام ترمز ما بوده است و محدودیت‌های برجامی نگذاشت تا ما مسیر خود را طی کنیم.
* نظر شما درباره اظهارات آقای ظریف چیست؟
بنده معتقدم مسئولین باید پیرو عدم اجرای توافق برجام از مردم عذرخواهی کنند و پاسخگوی این حجم از مشکلات مردم باشند. البته باز هم ممکن است، شخصی بگوید اگر در شرایط فعلی برجام منعقد نمی‌شد باید چه کار می‌کردیم؟ یعنی آیا همه چیز بر گردن برجام است؟
* شما به این سوال پاسخ بدهید.
برجام فی‌نفسه تا زمانی که موافقت‌نامه هست مشکلی ندارد و مشکل نگاه به برجام است وقتی رئیس جمهور مملکت همه چیز را معطوف به برجام می‌کند و می‌گوید آب خوردن مردم در گرو مذاکرات است و وقتی داخل و منطقه رها می‌شود و دوستان داخل را آزرده و رنجیده می‌کنند که اعتمادشان را از دست بدهند و دوباره از جیب مردم برای جلب اعتمادشان، کلی بخواهد هزینه شود؛ این جاست که برجام مشکل ساز می‌شود.
این نوع نگاه و نوع تفکر که ما همه چیز و منطقه را رها کنیم و همه تخم مرغ‌ها را در صندوق برجام بگذاریم، نگاه غلطی است وگرنه ما اگر اصل را بر رفع تحریم‌ها بگذاریم و سرسوزنی هم کوتاه نیاییم و از سویی دیگر خنثی‌سازی تحریم‌ها را پیگیری کنیم، تا اگر تحریم‌ها رفع نشد توانسته باشیم این تحریم‌ها را بی خاصیت کنیم، راه درستی را طی کرده‌ایم چراکه خنثی سازی تحریم‌ها دست ماست و اگر ما خنثی سازی تحریم‌ها را انجام دهیم و تحریم‌ها رفع شود باید خدا را شکر کنیم بنابراین این دولت مسیر کجی را طی کرد و این گزارشی را هم که آقای ظریف به مجلس داده‌اند در حقیقت انطباقی با قانون نداشت.
*بگذارید مقداری هم به مذاکرات وین بپردازیم، بسیاری معتقدند که ما وارد مرحله فرسایشی شدن مذاکرات وین شده‌ایم چه طور ما می‌توانیم هم روی مواضع خودمان بمانیم و هم اینکه مانع از فرسایشی شدن این مذاکرات شویم؟
سوال این است که آیا ما مذاکره می‌کنیم که مذاکره کرده باشیم، یا مذاکره می‌کنیم که حقوقمان تامین شود؟ آیا ما به دنبال هر توافقی هستیم و یا این که دنبال توافق خوب هستیم؟ پس ما مذاکرات را برای اهداف، تامین حقوق و منافع‌مان می‌خواهیم و از سوی دیگر هم به دنبال توافق خوب هستیم؛ نه توافق به هر قیمتی یا بهتر بگویم ما به دنبال یک توافق قیمتی هستیم و به دنبال توافق به هر قیمتی نیستیم بنابراین ما باید توافق خوب را دنبال کنیم.
*به نظر شما توافق خوب در وین باید چه شاخصه‌هایی داشته باشد؟
توافق خوب در وین باید باعث برداشته شدن تحریم‌ها شود و دوم این که ضامن اجرای محتوای برجام باشد. همچنین این توافق باید ضمانت داشته و هزینه برای طرفین ایجاد کند تا فرآیندهای گذشته تکرار نشود. همچنین پیرو این توافق باید امکان بازگشت‌پذیری ما از نظر وجود ماشین‌ها، زیرساخت‌های غنی‌سازی و دانش غنی سازی وجود داشته باشد.
*به نظر شما چشم انداز این مسئله در دولت آینده به چه شکل است؟
قطعا دولت آینده نمی‌گوید، چون برجام ناموفق بوده من برجام را رها خواهم کرد. قطعاً نه سیاست نظام جمهوری اسلامی این است و نه دولت جدید این سیاست را خواهد داشت، بلکه دولت جدید اتفاقاً مدعی ادامه برجام است.
چشم‌اندازی که بنده از آینده دارم این است که در آینده یقیناً سهم مردم ما از برجام بیشتر خواهد شد و یقیناً هم ان‌شاءالله تحریم‌ها بهتر از گذشته و با ضمانت مستحکم تری رفع خواهد شد لذا ما آینده را خیلی روشن‌تر می‌بینیم و این اتفاقات شدنی است و به حول قوه اللهی جدای از بحث برجام، دولت آینده موفق خواهد شد که در کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت مشکلات مردم عزیز ما را رفع کرده و وضع را بهبود ببخشد.
* به نظر شما آمریکای بایدن در رابطه با اجرای برجام چه در سر دارد؟ آیا برجام با محتوای دیگری در کار است؟
امروز طرف‌های غربی تلاش می‌کنند که به برجام برگردند البته ما موافقیم که آمریکایی‌ها به برجام برگردند، اما مشروط بر این که توافق خوب برای ما منعقد شود و راستی آزمایی کنیم و مطمئن شویم کلکی در کار آن‌ها نیست آن وقت هست که ما به تعهداتمان عمل می‌کنیم لذا جمهوری اسلامی ایران کاملاً باید با حساب و کتاب حرکت کند.
*به عنوان سوال آخر به ما بگویید در حال حاضر فعالیت‌های هسته‌ای کشور در چه شرایطی قرار دارد؟
توانمندی هسته‌ای ما به عنوان علم ما قلمداد می‌شود. بضاعت ما در حال حاضر در حدی است که اگر اراده جمهوری اسلامی ایران بر آن تعلق گیرد و ترمز برجام هم مانع حرکت هسته‌ای نباشد، ما به حول قوه اللهی همان طور که ظرف مدت چند ماه بعد از اقدام راهبردی به دنیا اثبات کردیم، قادریم که به اهداف صلح آمیزمان در سطوح بالا دست پیدا کنیم.
27219
