مهدی درستی: جنگ ایران و آمریکا؟ این پرسشی است که این روزها بارها و بارها در گوشه و کنار شهر از زبان افراد مختلف به گوشمان می‌رسد، پرسشی که در پشت آن دغدغه و نگرانی مردمانی نهفته است که درد آینده خود و فرزندانشان را دارند.
با این حال موضع‌گیری و اظهارنظرهای مسئولان ایران و آمریکا نشانگر آن است که برای این پرسش پاسخی جز خیر نمی‌توان پیدا کرد و قرار نیست شاهد جنگی باشیم، چرا که مسئولان کشور در سخنرانی‌هایشان موضع‌گیری‌های اخیر آمریکا را تبلیغات سیاسی بیش نمی‌دانند و معتقدند که آمریکا هرگز جرات حمله به ایران را ندارد و پیدا نمی‌کند.
از طرفی مقامات آمریکایی هم با وجود تهدیدهایی که هرازگاهی به زبان می‌آورند اما خود هم از جنگ و عواقبی که برایشان دارد نگرانند و این مسئله در پس تمامی سخنانشان پیدا است.
با این حال در هر دو کشور هستند افرادی که بدشان نمی‌آید این پرسش در ذهن مردم بی‌جواب بماند و دغدغه‌ها و نگرانی‌هایشان پایانی نداشته باشد، از فعالان شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی گرفته تا برخی از خبرنگاران و اهالی مطبوعات که هیزم این آتش را بیشتر می‌کنند و با ایجاد التهاب و آشفته‌سازی افکار عمومی می‌خواهند که از این نمد کلاهی هم برای خود ببافند.
طرح یک پرسش اساسی درباره روزنامه‌نگاران
حال در پی این اتفاقات، حسن نمکدوست که از روزنامه‌نگاران و فعالان باسابقه حوزه مطبوعات به شمار می‌آید، توییتی را منتشر کرد که دربردارنده یک پرسش در همین راستا بود و حکایت از دغدغه یک روزنامه‌نگار با تجربه داشت.
او از کاربران پرسید: «مسؤولیت اجتماعی ما روزنامه‌نگارهای ایرانی، داخل و خارج، نسبت به احتمال وقوع جنگ چیست؟ مسؤولیت اجتماعی روزنامه‌نگارهای آمریکایی چیست؟»
وقتی از او علت طرح چنین سوالی را جویا شدیم، اینچنین پاسخ داد: «همواره در زمره دغدغه و وظایف روزنامه‌نگاران، جلوگیری از جنگ به عنوان یک مسئولیت اجتماعی مطرح است و این مسئله آنچنان مورد توجه روزنامه‌نگاران در تمام جهان قرار گرفته و برایشان مهم بوده است که در بیانیه‌های یونسکو هم به عنوان یکی از الزامات حرفه روزنامه‌نگاری مطرح شده است.»
او تاکید کرد: «حال که این مسئله جنبه ملی هم پیدا کرده است برای من روزنامه‌نگار مهم است که به آن بپردازم و در همین راستا بدانم که روزنامه‌نگاران کشورم تا چه اندازه به این مسئله توجه می‌کنند و از چه زوایه‌ای به این موضوع می‌نگرند.»
روزنامه‌نگاران با مسئولیت، تکیه‌گاه مردم
این پرسش مطرح شده با واکنش‌های بسیاری در بین اهالی مطبوعات همراه شد که از آن جمله می‌توان به محمد مهاجری سردبیر خبرگزاری خبرآنلاین اشاره کرد که نظر خود را درباره مسئولیت اجتماعی روزنامه‌نگاران در شرایط فعلی اینطور بیان کرد: «هر چند بسیاری از روزنامه‌نگاران حرفه‌ای جای خود را به رسانه‌های فضای مجازی بی‌نام و نشان داده‌اند و آن‌ها هستند که در عرصه خبرسازی و تحلیل‌بافی دست بالا را دارند، اما چهره‌های برجسته ژورنالیسم ایران و جهان همچنان می‌توانند با تکیه بر تعهد و مسوولیت اجتماعی‌شان فضایی واقعی از شرایط ترسیم کنند.»
او تاکید کرد: «روزنامه‌نگاران با مسوولیت اتفاقا در بحران‌ها تکیه‌گاهی مطمئن برای شهروندان هستند. مخاطبان‌شان می‌دانند که از آن‌ها خبر نادرست و تحلیل غیرواقعی دریافت نمی‌کنند و همین می‌تواند موجب احساس آرامش شود. روزنامه‌نگاران با مسوولیت، سدی محکم در برابر شایعات و فضای روانی مخرب‌اند. آن‌ها که در بحران‌ها خود را نمی‌بازند حتی اگر جنگی واقع شود جامعه را به سوی بردباری عاقلانه هدایت می‌کنند.»
مهاجری با تاکید بر شرایط امروز ایران و آمریکا، افزود: «در شرایط امروزین که نوعی جنگ سرد بر روابط ایران و امریکا حاکم است ژورنالیست‌های حرفه‌ای می‌توانند با رعایت اصول حرفه‌ای فضایی غیرملتهب را ترسیم کنند. در این میان ممکن است حفظ منافع ملی به مثابه یک پارادوکس عمل کند و روزنامه‌نگاران هر کشوری حامی وطن خود باشند. به نظرم این پارادوکس به سود حقیقت قابل رفع است. فهم اینکه در فضای فعلی کدام دولت دائما دست به تهدید و متشنج کردن فضا می‌زند سخت نیست. همین فهم مختصر می‌تواند پایه رفتار حرفه‌ای و مسوولانه روزنامه‌نگاران باشد.»
فعالان توییتر چه نظری دارند؟
سوالی که نمکدوست مطرح کرد در توییتر هم بازخوردهای بسیاری داشت و بسیاری از فعالان این حوزه نظراتشان را در این‌باره مطرح کردند، مانند مهدی جامی که نوشت: «به نظرم این سوال ابعاد وسیعی دارد هم برای رسانه و هم روزنامه‌نگار و نیز سردبیران. اما یک چیز روشن است که در دوره نزاع‌های سیاسی خبرهای جهت‌دار زیادی از دو طرف منتشر می‌شود. حفظ توازن خبری و نیفتادن در چاله‌های عملیات روانی وظیفه بسیار مهمی است.»
ایلیا جزایری هم اینطور نظر داد: «مدت‌هاست که معتقدم و به این شیوه دارم کار می‌کنم که خبرنگار دو وظیفه داره: ۱- پوشش اخبار جنگ (سیاسی و میدانی) همانطور که هست، ۲- انعکاس تاثیر جنگ بر زندگی مردم از همه جوانب.»
داود نعمتی‌انارکی یکی از استاد دانشگاه صداوسیما و مدیر کل پیشین روابط عمومی سازمان صداوسیما دیگر کاربری بود که نوشت: «به نظرم سبک روزنامه‌نگاری را در شرایط کنونی باید به سمت روزنامه‌نگاری عینی‌گرا و عمقی سوق داد تا نیازهای اطلاعاتی مخاطبان با انتشار اطلاعات واقعی و پر عمق تامین شود.»
امیرحسین احمدی هم وظایف روزنامه نگاران دو کشور را اینطور برشمرد: «به نظر می‌رسد مهم‌ترین کارکرد روزنامه‌نگاران ایرانی و امریکایی جلوگیری از جنگ و ایجاد گفتمان جنگی بین خود رسانه‌هاست.»
آنچه از نظرات بر می‌آید این است که رسالت حرفه‌ای ایجاب می‌کند تا روزنامه‌نگاران بر طبل جنگ نکوبند و اوضاع جامعه را به آشفتگی، التهاب و نگرانی نکشانند و در همین راستا اخبار و اطلاعات درست و حقیقی را مقابل دیدگان مردم قرار دهند.
۲۵۸۲۴۳
