شاید باور آن برایتان سخت باشد؛ اما سرفه های مزمن گاه دلیل دیگری جز مشکلات تنفسی دارند. بیماری شایع ریفلاکس اسید معده به مری عوارض زیادی دارد که شایع ترین آن سوزش سر دل است؛ اما این بیماری می تواند عامل سرفه های مزمن هم باشد.

 ریفلاکس اسید معده زمانی رخ می دهد که اسید از معده به داخل لوله غذا –مری- حرکت کند. این اسید باعث تحریک شدن بافت پوششی مری و عارضه سوزش سر دل -احساس سوزش در قفسه سینه- می شود.

سوزش سردل اگر بیش از دو بار در هفته اتفاق بیفتد نشانه بیماری ریفلاکس معده – GERD- است و اگر بدون درمان رها شود، زخم ها و آسیب های دایمی ایجاد خواهد کرد. علاوه بر این ریفلاکس معده خطر ابتلا به سرطان مری را هم افزایش می دهد.

سوزش سر دل شایع ترین علامت ریفلاکس معده است، اما سرفه مزمن هم جزو علایم آن است.

ارتباط ریفلاکس اسید معده با سرفه

سرفه مزمن سرفه ای است که ۸ هفته یا بیشتر طول بکشد.

بر اساس برخی تحقیقات، اگرچه سرفه مزمن علامت شایع ریفلاکس اسید معده نیست، اما در حدود ۲۵ درصد موارد چنین علامتی را نشان می دهد. تحقیقات دیگری نشان می دهند ریفلاکس معده عامل ۴۰ درصد سرفه های مزمن است.

درست است که بین سرفه مزمن و ریفلاکس معده ارتباطی وجود دارد، اما این بدان معنا نیست که همیشه علت سرفه، ریفلاکس معده باشد. سرفه مزمن مشکلی شایع است و ممکن است فردی هر دوی این عارضه ها را داشته باشد، بدون اینکه ارتباطی به هم داشته باشند.

 چطور ریفلاکس، منجر به سرفه می شود؟

در برخی موارد، سرفه مزمن به وسیله ریفلاکس معده ایجاد یا بدتر می شود. این اتفاق از دو طریق امکان بروز دارد.

حالت نخست این که سرفه واکنشی است که مری به ورود اسید معده به لوله غذایی نشان می دهد.

حالت دوم مکانیسمی است که می گوید گاهی اسید معده خیلی بالا می آید و بعضی از قطرات آن وارد حنجره یا حلق می شوند. این نوع ریفلاکس با نام «ریفلاکس حنجره و حلق» -LPR- شناخته می شود. سرفه ناشی از  LPR یک مکانیسم محافظتی در برابر ریفلاکس معده است.

 ریفلاکس حنجره و حلق

ریفلاکس حنجره و حلق که با نام ریفلاکس خاموش یا ریفلاکس آتیپیک معروف است، شبیه ریفلاکس معده است، اما گاهی نشانه های متفاوتی دارد.

هنگامی که اسید معده به تارهای صوتی و حلق می رسد، باعث التهاب آنها می شود و علایم زیر را به همراه خواهد داشت:

    سرفه
    خشونت صدا
    نیاز به صاف کردن صدا

· احساس چیزی که در گلو گیر کرده است

مقدار اسید معده مورد نیاز برای تحریک پوشش گلو و حنجره بسیار کم است و تنها ۵۰ درصد از کسانی که مبتلا به ریفلاکس حنجره و حلق می شوند سوزش سر دل را تجربه می کنند.

 تشخیص

برای تشخیص ریفلاکس معده و سرفه مزمن مرتبط با آن، پزشک سابقه پزشکی و علایم فرد را بررسی خواهد کرد. تشخیص سرفه مزمن در افراد مبتلا به LPR که سوزش سردل ندارند، کمی دشوار است.

باید در نظر داشت که در حدود ۷۵٪ مواردی که ریفلاکس منجر به سرفه شده است، علایم گوارشی دیگری دیده نمی شود.

بهترین روش برای تشخیص ریفلاکس معده بررسی pH است. اما این آزمایش کمتر از معاینه جسمی و بررسی علایم و وضعیت بیمار به کار گرفته می شود.

تجهیزات مورد استفاده در آزمون pH مری متشکل از یک پروب کوچک است که از طریق سوراخ بینی وارد می شود و در قسمت انتهایی مری قرار می گیرد. پروب را به یک واحد کوچک -مانیتور- در کمربند یا روی شانه شما وصل می کنند. جدیدا، دستگاه های بی سیم نظارت بر سطح pH را آسان تر کرده اند؛ به جای داشتن یک لوله ۲۴ ساعته در بینی، پزشک شما یک کپسول یک بار مصرف را با استفاده از یک آندوسکوپ در مری شما قرار می دهد. کپسول به صورت بی سیم به یک گیرنده پوشیده در اطراف کمر برای انتقال اطلاعات وصل می شود.

روش دیگر این است که پزشک از داروهای مهار کننده پمپ پروتون–داروهای درمانی ریفلاکس معده- استفاده کند. اگر علایم سرفه در طول این دوره بهبود یابد، نشان دهنده این است که سرفه ناشی از ریفلاکس اسید معده بوده است.

 درمان و پیشگیری

هدف درمان سرفه مزمن ناشی از ریفلاکس معده، کاهش ریفلاکس است که در پی آن منجر به کاهش سرفه و یا بهبود آن می شود. این درمان اغلب از طریق دارو انجام می شود.

تغییر سبک زندگی و تغذیه هم در بهبود بیماری بسیار موثر است؛ به ویژه برای افرادی که علایم خفیف تا متوسط ​​دارند. موارد شدید ریفلاکس، گاهی منجر به جراحی می شود.
 
تغییر سبک زندگی

نکات زیر برای اعمال تغییراتی در سبک زندگی مبتلایان به سرفه مزمن ناشی از ریفلاکس معده مفید است:

    حفظ شاخص توده بدنی سالم -BMI: این کار مقداری از فشار روی معده را کاهش می دهد، که باعث کاهش مقدار اسید معده می شود و وضعیت مری را بهتر می کند.
    پوشیدن لباس های گشاد: با این کار فشار روی معده را کاهش می دهید.
    ترک سیگار: افراد سیگاری در معرض خطر ابتلا به ریفلاکس معده هستند.
    غذا خوردن به آرامی و اجتناب از پرخوری: وعده های غذایی بزرگ از بسته شدن اسفنکتر پایینی مری جلوگیری می کنند و اجازه می دهند اسید معده به طرف مری حرکت کند.
    دراز نکشیدن در حین یا بلافاصله پس از غذا خوردن: اگر می خواهید بخوابید باید حدود ۳ ساعت بعد از غذا صبر کنید.

· بالا بردن زیر سر: مبتلایان به ریفلاکس شبانه بهتر است زیر سر خود را بالا ببرند. با این کار می توان جلوی اسیدی که رو به بالا حرکت می کند را گرفت.

 رژیم غذایی صحیح

برخی از غذاها و نوشیدنی ها باعث رفلاکس اسید می شوند. شایع ترین عوامل عبارتند از:

    الکل
    کافیین
    شکلات
    مرکبات
    غذاهای سرخ شده
    سیر
    غذاهای پر چرب
    نعنا
    پیاز
    غذاهای ادویه دار

· گوجه فرنگی و غذاهای گوجه فرنگی

محرک های غذایی در هر فرد متفاوتند، بنابراین داشتن دفترچه ای برای ثبت غذا های مصرفی و نشانه های پس از مصرف آن ها راهی مفید برای کشف محرک های غذایی شماست.

 دارو درمانی

برخی از داروهای رایج و بدون نسخه برای ریفلاکس اسید معده و علایم مرتبط با آن عبارتند از:

    آنتی اسیدها: داروهای ضد اسید متعددی وجود دارند. جوش شیرین یکی از آن هاست و در هر خانه ای یافت می شود.
    مسدود کننده های گیرنده H2: این دارو تولید اسید معده را حداقل برای ۱۲ ساعت کم می کند. این دارو ها هم بدون نیاز به نسخه و نسخه ای هستند.

· PPI یا بازدارنده های پمپ پروتون: این دارو ها قوی تر از مسدود کننده های گیرنده H-2 هستند و مدت بیشتری از تولید اسید جلوگیری می کنند تا به بافت مری زمان بدهند خود را بازسازی کند.

 عمل جراحی

اکثر مبتلایان به ریفلاکس معده به تغییرات شیوه زندگی یا مصرف دارو یا ترکیبی از این دو پاسخ خواهند داد. در موارد جدی تر، ممکن است نیاز به عمل جراحی باشد.

 سایر علل سرفه مزمن

به نقل از «مدیکال نیوز تودی»، علل بسیاری برای سرفه مزمن وجود دارد. برخی تحقیقات نشان می دهد که سرفه مزمن بیش از ۲۰ علت دارد که در ۶۲٪ مردم بیش از یکی از این علت ها وجود دارد. علل شایع عبارتند از:

    آسم
    عفونت دستگاه تنفسی
    برونشیت مزمن
    ترشحات پشت حلق
    مصرف دخانیات

· برخی از داروها مانند مهارکننده های آنزیم مبدل آنژیوتانسین ACE
 
چه وقت به پزشک مراجعه کنیم؟

    اگر سرفه مزمن ۳ هفته ادامه پیدا کند، با پزشک مشورت کنید.

    اگر سرفه شدید یا بدتر شود، با خون یا درد قفسه سینه همراه باشد، یا تنفس را دشوار کند، می بایست به سراغ مراقبت های پزشکی بروید.

· اگر همراه با علایم دیگر ریفلاکس معده یا LPR باشد باید توسط پزشک بررسی شود.