ماهواره نور به عنوان یک ماهواره خاص و استراتژیک توسط ماهواره بر ۳ مرحله‌ای “قاصد” و از کویر مرکزی ایران با موفقیت پرتاب و در مدار ۴۲۵ کیلومتری زمین قرار گرفت. این دستاورد مهم دفاعی از چند نظر قابل توجه و بررسی است که در این گزارش به برخی از مهمترین موارد آن خواهیم پرداخت.
شاهکار اطلاعاتی سپاه در پنهان کردن مسئله پرتاب
یکی از مسائل مهم در خصوص پرتاب‌های فضایی و البته آزمایش‌های موشکی برای کشوری مثل ایران، رعایت مسئله حفاظتی و پنهانکاری است. در چند سال اخیر برنامه فضایی کشور ما دچار مشکلاتی شده و چند پرتاب قبلی با عدم توفیق کامل مواجه شدند. یکی از نکات منفی در خصوص آن پرتاب ها، رسانه‌ای شدن مراحل قبل از شلیک ماهواره از طریق تصاویر ماهواره‌ای بود که باعث افزایش جنگ روانی و فضای مسموم تبلیغاتی علیه کشور میشد.
با حرکت اخیر، به نوعی سپاه نه فقط از حرکت دشمن برای ایجاد جنگ روانی و ایجاد مانور برتری اطلاعاتی نسبت به ایران جلوگیری کرد، بلکه با غافلگیر کردن آن‌ها توان پنهانکاری و حفاظت اطلاعات خود را به رخ دشمن کشیده و به نوعی یک آفند روانی اطلاعاتی را بر علیه آن‌ها انجام داده است.
این مسئله در عین حال باعث می‌شود تا از فشار روانی روی تیم پرتاب کننده نیز کم شود. در چند مورد گذشته با توجه به رسانه‌ای شدن تلاش‌ها قبل از پرتاب و البته نرسیدن ماهواره به مدار، باعث فشار روانی و رسانه‌ای شدیدی خصوصا از طرف برخی بنگاه‌های خبری ضد انقلاب فارسی زبان و حتی ورود مسئولان ارشد غربی به این جوسازی‌ها میشد. اما این تاکتیک و اقدام سریع و قاطعانه سپاه، آن‌ها را نیز در یک شرایط آچمز و تدافعی شدید قرار داد و می‌توان آن را به عنوان مهمترین دستاورد غیر فنی این پرتاب در نظر گرفت.
قاصد؛ اولین پرتابگر ۳ مرحله‌ای ایران
بعد از پرتاب موفق امروز می‌توانیم بگوییم که در کنار سفیر و سیمرغ، کشورمان حالا یک پرتابگر مدرن و جدید در اختیار دارد که قاصد نام دارد که البته ماهواره بر ۳ مرحله‌ای است. بر اساس اطلاعات اعلام شده این پرتابگر در مرحله اول خود از سوخت مایع و در دو مرحله دیگر نیز از سوخت جامد بهره می‌برد. درست است که برنامه فضایی کشور خصوصا پرتابگری مثل سری سفیر در حقیقت از ریزش دانش بخش موشکی نظامی استفاده کرده و به پیشران سوخت مایع مجهز شدند، اما در ادامه راه متفاوتی را در پیش گرفتند.
برای اولین بار پس از شهادت حاج حسن طهرانی مقدم بود که خبر از برنامه فضایی سپاه بر اساس پیشران سوخت جامد منتشر شد. از آن پس تنها به اعلام به نتیجه رسیدن پروژه آخر این شهید اکتفا شد.
در اوائل دهه ۱۳۹۰ و پس از شهادت ایشان گفته شد که هدف نهایی تیم شهید طهرانی مقدم و برنامه فضایی سپاه توسعه ماهواره‌بر چهار مرحله‌ای قائم با قطر ۳.۵ متر و ارتفاع ۲۰ متر در مرحله اول بوده که ماهواره‌ها را در مدار پارکینگ ۱۰۰۰ کیلومتری قرار دهد. از ابعاد مراحل بعدی این ماهواره‌بر اطلاعاتی منتشر نشده است، اما اعلام شده بود که این مراحل به صورت جداگانه آزمایش شده است. با تزریق ماهواره‌ها در این مدار و سپس تغییر مدار توسط پیشران خود ماهواره امکان قرارگیری ماهواره در مدارهای بسیار بالاتر تا ۳۶۰۰۰ کیلومتر که مدار زمین آهنگ است وجود دارد.
در تابستان سال ۱۳۹۸ ماهواره‌های غربی تصاویر متعددی از آزمایش پیشران‌های سوخت جامد در محوطه آزمایش پایگاه ثبت شده فضایی سپاه منتشر نمودند. این امر نشان می‌داد که سپاه در حال ورود به مرحله بسیار مهمی از آماده سازی پرتابگر فضایی سوخت جامد خود است که این آزمایش‌ها را به انجام می‌رساند. درباره پرتاب ماهواره قاصد چند نکته مهم دیگر نیز وجود دارد. اولا که بر اساس اعلام سردار حاجی زاده از پیشران غیر فلزی و کامپوزیتی در این ماهواره بر استفاده شده و در مرحله سوم آن نیز از موتور فضایی سلمان برای رساندن محموله به مدار استفاده شده است.
این سیستم پیشران کامپوزیتی “زهیر” نام دارد. این مسئله به این معنی است که هم در سیستم پیشران و هم بدنه به طور کامل از مواد کامپوزیتی با استفاده از فناوری الیاف کربن استفاده گردیده که باعث کاهش شدید وزن پرتاب گر نسبت به حامل‌های عادی می‌شود.
الیاف کربن یکی از مهمترین خانواده‌های الیاف پیشرفته است که استحکام بسیار بالا (بین ۷ تا ۱۰ برابر فولاد ساختمانی بسته به گرید الیاف)، چگالی پایین (حدود دو سوم آلومینیوم)، رسانایی الکتریکی بسیار خوب، قابلیت بافت و تولید پارچه، ساخت کامپوزیت‌های سبک و مستحکم و پایداری در برابر حرارت آن را از سایر مواد مهندسی متمایز می‌سازد.
خواصی که به آن اشاره شد باعث می‌شود تا گستره بسیار وسیعی از وسائل نظامی را بتوان با استفاده از الیاف کربن ساخت. جلیقه‌های ضد گلوله و کلاهخود سربازان، بدنه پهپادها و انواع هواپیماهای جنگی و مسافربری، ناوشکن‌ها و زره تانک‌ها از جمله بخش‌هایی به حساب می‌آید که در آن‌ها می‌توان از الیاف کربن استفاده کرد.
چشم سپاه در مدار زمین باز شد
درباره ماهیت واقعی و توانایی‌های فنی ماهواره نور به صورت رسمی خبری اعلام نشده است، اما به نظر می‌توان با توجه به صحبت‌های سرلشکر سلامی بعد از این پرتاب، تا حدودی به ماهیت آن پی برد. این فرمانده عالی رتبه کشورمان این گونه گفته است: “امروز ما می‌توانیم جهان را از فضا رویت کنیم و این به معنای گسترش اطلاعات راهبردی نیروی دفاعی قدرتمند سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است. “
این صحبت سرلشکر سلامی به احتمال فراوان مشخص می‌کند که ماهواره نور، حداقل یک سیستم تصویربرداری پیشرفته است و به سپاه توانایی رصد نقاط مختلف در کره زمین را می‌دهد. اما در خصوص اهمیت این دستاورد باید گفت که چندین دهه است که بار زیادی از عملیات‌های شناسایی و رصد فعالیت‌های کشورهای رقیب و دشمن چه در زمان صلح و چه در جنگ‌ها بر عهده ماهواره‌ها است. در زمان ۸ سال دفاع مقدس رژیم بعثی با دسترسی به تصاویر ماهواره‌ای که قدرت‌های بزرگ در اختیار آن قرار می‌دادند در چندین مرتبه توانست عملیات‌های نظامی ایران را از قبل متوجه شده و باعث ایجاد تلفات و خسارات گسترده برای ما شود. امروزه بخش مهمی از توانایی‌های ارتش‌های جهان و سرویس‌های امنیتی و اطلاعاتی بر اساس تصاویر ماهواره‌ای قرار گرفته است. از دوره جنگ سرد تا به امروز بسیاری از مناقشات جهانی توسط تصاویر ماهواره‌ای کشف شده و در خیلی از پرونده‌های مهم بین المللی این تصاویر ماهواره‌ای بودند که باعث شدند حقیقت آشکار شوند.
مشخصا این بخش از توانایی‌ها در رده دارایی‌های استراتژیک بوده و کمتر کشوری حاضر است آن را با دیگر کشورها به اشتراک بگذارد. ورود این توانایی به دارایی‌های سپاه پاسداران دریچه جدیدی را به روی فرماندهان نظامی و اطلاعاتی ایران باز کرده و به آن‌ها کمک می‌کند تا در طرح ریزی‌های نظامی و اطلاعاتی خود با دقت بسیار بیشتری عمل کرده و برآورد بهتری از نقاط حساس در اطراف ایران و در کل جهان داشته باشند.
شاید آن روزی که ترامپ با غرور و خوشحالی، تصویر ماهواره‌ای نقص فنی ماهواره بر کشورمان را در توییتر خود منتشر کرد، فکرش را هم نمی‌کرد که در مدتی کوتاه، این بار ماهواره مدرن ایرانی بالای سر تاسیسات و مراکز حساس آمریکا قرار گرفته و تا بیش از ۱ یا ۲ سال، به رصد مداوم آن‌ها بپردازد که “یدالله فوق ایدیهم … “
2727
