جایگاه او در آن هنگام به گونه ای بود که گروهی ، مرگ او را قبول نکرده وچنین معتقد بودند که امام ع از بیم جان او ، وی را پنهان کرده است که این گروه به فرقه محمدیه شهرت یافتند که اکنون وجود خارجی ندارند.
آرامگاه حضرت سید محمد در شهر بَلَددر ۵۰ کیلومتری جنوب سامراء ،مورد احترام فراوان شیعیان مخصوصا شیعیان عراق است. سید محمد، در حدود سال ۲۲۸ق در روستای صرایا در نزدیکی مدینه متولد شد. صُره وصرایا ، دو روستای نزدیک مدینه بشمار می آمدند که هم اکنون در میانه شهر مدینه ودر حدود دو کیلومتری از مسجد النبی قرار دارند.
گفتنی است که باغی تا کنون در این مکان وجود دارد که به باغ امام صادق ع ،شهرت داشته وتا یک دهه پیش همه ساله به هنگام تشرف به عمره رمضانیه ، توفیق داشتم که بارهابه این باغ گام نهاده واز چاه آب شیرینی که در این مکان وجود دارد ، وبه گفته کهنسالان محلی ، این چاه از دوران امام صادق ع باقی مانده است ،بهره گرفته وتبرک می جستم. تعدادی درختان سدر در این مکان وجود داشت که از برگ های آن به عنوان ( حنوط) برای سفر آخرتم ذخیره نمودم .
به نقل از تاریخ ، محل تولد امام موسی کاظم ع وعلی بن جعفر مشهور به عریضی ، در این مکان ، دیده به جهان گشوده اند.
به هر تقدیر ، بنا بر نقل مشهور، حضرت سید محمد ، فرزند نخست امام هادی(ع)و بزرگتر از امام حسن عسکری(ع) بشمار می آید. مادرش حدیث (یا سلیل) نام داشت.
وقتی امام هادی(ع) به دستور متوکل عباسی، به سامرا احضار شد، محمد که آن زمان تقریبا پنج ساله بود، در صرایا ماند.
سید محمد، نُه فرزند ذکور داشته است که برخی از آنها در شهرهای خوی و سلماس در ایران مدفون هستند. نسل او تنها از دو تن از پسرانش به نام احمد و علی ادامه یافته است.
حضرت سید محمّد دارای اخلاق والا و ادب بسیار بود و این کمالات، او را از دیگران متمایز میساخت تا آنجا که بسیاری از شیعیان نا آگاه وبا توجه به شرایط سیاسی واختناق موجود در آن هنگام ، وعدم دسترسی به امام ع ونا آگاهی از روایات ومتون وارد شده در زمینه امامت ، بر این باور بودند که پس از امام هادی ع ، منصب امامت به او میرسد.
در این باره منابع اشاره دارند که ابوجعفر، محمّد بن علی در آغاز شکوفایی و سن کم ، باوقارتر، بزرگوارتر، جلیلتر و پاکیزهتر از او ، غیر از پدرش امام هادی ع وجود نداشت . در آن هنگام امام حسن عسکری ع – در حجاز- کودک بود و ابوجعفر او را بسیار میستود. ابو جعفر، همواره ملازم برادرش امام حسن عسکری ع بود و از او جدا نمیشد .حضرت نیز آموزش و تربیت او را به عهده گرفته از علوم، معارف و آداب خویش او را بهرهمند میساخت.
از آنجا که سید محمد شایستگی‌هایی داشت، شیعیان تصور می کردند ،وی امام بعدی است. اما پس از درگذشت وی در زمان حیات امام هادی(ع)، شیعیان با راهنمایی امام هادی(ع)، از جانشینی امام حسن عسکری (ع) در امر امامت آگاه شدند.
سید محمد در سال ۲۵۲ه.ق برای زیارت خانه خدا ، قصد سفر کرد. هنگامی که به قریه بلد (در نزدیکی سامرای عراق) رسید، بیمار شد و در ۲۹ جمادی‌الثانی درگذشت. شیعیان او را در همانجا دفن کردند. برخی احتمال مسموم شدن او از سوی عباسیان را مطرح کرده‌اند.
مرقد سید محمد در شهر بلد از توابع استان صلاح الدین در ۸۵ کیلومتری شمال بغداد است و امروز یکی از زیارتگاههای شیعیان است.
ابوجعفر سید محمد ع فرزند امام هادی ع در میان صحرانشینان دجیلی و ساکنان شهر بلد، معروف به «سبع الدجیل» یعنی شیرمرد دجیل است، شیعیان عرب زبان منطقه دجیل ، به این بزرگوار درست همان احترامی را قائل و معتقدند که شیعیان فارسی زبان به ویژه ایرانیان برای حضرت ابوالفضل العباس ع قائلند. البته هم اکنون ، در سرتاسر عراق از شیعه وسنًی ، این اعتقاد گسترده شده وزائران سامراء ، می بایست پیش یا پس از تشرف به حرم عسکریین ع ، رو به سوی این بارگاه نهاده وبه زیارت آن بپردازند. شیعیان مخصوصا شیعیان عراق ، از وی کرامات فراوانی دیده اند واز این رو ،عراقی ها به باب الحوائج بودن سید محمد اعتقاد دارند.بقعه او همواره مقصد زیارت شیعیان بوده ومی باشد.
از تاریخ بنای اولیه امامزاده، اطلاع دقیقی در دست نیست، جز این که در هنگام تعمیراتی که در سال‌های ۱۳۷۹ -۱۳۸۴ هجری ،در این آستانه انجام گرفته چنین برمی‌آید که ساختمان نخستین این آستانه، متعلّق به قرن چهارم است که از سوی عضدالدوله دیلمی انجام گرفته است. پس از آن در قرن دهم هجری، دومین ساختمان این بارگاه ، از سوی شاه اسماعیل صفوی، پس از فتح بغداد انجام گرفته است.
در سال ۱۳۱۱ هجری به دستور آیه اللّه العظمی میرزا محمد حسن شیرازی ، مشهور به میرزای شیرازی وصاحب فتوای مشهور تنباکو ،ساختمان بقعه ،تجدید بنا و توسعه یافت، سپس نیم قرن بعد از وی ، مرحوم حاج آقا محمد قمی ،فرزند آیه اللّه حاج آقا حسین طباطبایی قمی ،ساختمان باشکوه و وسیعی با صحن و سرا و گنبد،مناره بپا ساخت که تاکنون پابرجاست، این ساختمان کنونی ، یادگار دوران مرحوم آیه الله قمی می باشد. و هم اکنون بقعه این امام زاده که در ۵۰ کیلومتری شمال بغداد قرار دارد، یکی از زیارتگاههای مهم عراق بشمار می رود.و مردم از همه طبقات بویژه دانشمندان، فقها و بزرگان مجتهدین و محدّثین به زیارتش می روند. و در طول این مدّت ،همواره مرقد شریفش منشأ کرامات فراوانی بوده، بیماران زیادی شفا یافته و گرفتاران و حاجتمندان فراوانی به برکت توسّل به صاحب این قبر، حاجت روا گشته اند.یکی از ویژگیها وکرامات این بزرگوار ، عطای فرزند به خانواده های بی فرزند می باشد. از این رو ملاحظه می کنیم که بانوانی که به گونه ای دچار مشکلاتی در باروری کودک دارند ، به این مکان آمده ونذر گهواره برای این مکان مقدس می کنند ، وچه زیبا اینکه پس از برآورده شدن حاجت ونیازشان ، گهواره هایی را به این امامزاده هدیه می کنند. بیاد دارم که در دوران کودکی ونوجوانی ، بارها هنگامی که با مرحوم پدر شهیدم ، آیه الله حاج شیخ احمد انصاری به این بارگاه مشرف می شدم ، گهواره های فراوانی در صحن این بارگاه وجود داشت وزائران ، نوزادان خود را به عنوان تبرک ، در آن قرار می دادند. خاطره زیبا وفراموش نشدنی دیگری که از این امامزاده واجب التعظیم در ذهن خود داشته وهیچگاه آن را از یاد نمی برم این است که در سال ۱۳۴۳ شمسی ، در تعطیلات نوروزی ، که اغلب حوزویان ساکن در نجف اشرف رو به سوی زیارت کاظمین وسامراء می نهادند ، با خانواده در بازگشب از زیارت حرم عسکریین ع ، به زیارت حضرت سید محمد ع آمدیم وبیاد دارم که در آن هنگام کودکی هشت ساله بودم از حضرتش خواستم که توفیق خدمت به اعتاب اجداد طاهرینش ونیز خدمت به مردم را به من ارزانی دارد!
از این رو تا کنون مقیًد به زیارت این بارگاه بوده ودر هر سفر سعی آن دارم که خدماتی را به این بارگاه تقدیم دارم. بعضی از بزرگان همچون عالمان جلیل القدر میرزا محمّد تهرانی و نیز علّامه بزرگوار شیخ محمّدعلی اردوبادی هر کدام کتابی درباره معجزات و کراماتی که از این امامزاده جلیل القدر دیده شده نوشته اند.
وی نه تنها نزد شیعه بلکه نزد اهل سنّت و اعراب بادیه هم از جایگاه رفیعی برخوردار است. آنان نیز احترام او را دارند و از جنابش می ترسند؛ از این رو هرگز قسم دروغ به او نمی خورند و پیوسته از اطراف ،برای او نذر می برند و مرقدش فصل الخصومه بسیاری از اختلافات و مشاجرات است؛ چرا که وقتی امر منتهی به قسم به امامزاده محمّد می شود ،منکر از قسم خوردن دست برداشته و حق را به طرف دعوا می دهد، زیرا که مباد مورد خشم و نفرین آن بزرگوار قرار گیرد.
این سنًت که به (قسًامه ) شهرت دارد ، در عراق متداول بوده وعشائر ، هنگام اختلافهای شدید ، رو به سوی حرم حضرت عباس ع در کربلا ویا حضرت سید محمد ع در دجیل می گذارند.
همانطور که پیش از این اشاره نمودم ، با فعالیتهای گوناگون ، بحمد الله در سه سال گذشته عمران وبازسازی در این صحن وسرا آغاز شده وسال پیش دو مناره آن با هدایای مردمی به طلا آذین گردید ورواق زیبای آن ساخته شد ودربهای طلای آن از هدایا ونذورانی که مردم به درون ضریح حضرت می افکنند ، در اصفهان ساخته شده وبدان حمل گردید واکنون پروژه ترمیم سنگفرش صحن مطهر وتزیین ستونهای ایوان وجز اینهای این بارگاه آغاز گردیده است که تا در این راستا بتوانند ، امکانات رفاهی گسترده تری را برای زائران حضرت سید محمد که فرزند امام هادی ع وبرادر امام حسن عسکری وعموی امام زمان ع بشمار می آید را فراهم سازند.
وه که چه نسبی والا تبار ، نصیب این بزرگوار شده است !
شگفتی ندارد که گره گشای حاجتمندان باشد. اللهم أرزقنا شفاعته وشفاعه آبائه وأجداده الطاهرین. آمین.
منبع
