مهسا مژدهی: محمدجواد ظریف برای شرکت در نشست امنیتی مونیخ از روز جمعه در این شهر به سر می برد. او در شرایطی در مهمترین کنفرانس امنیتی جهان شرکت کرده که ایران در یکی از حساس ترین شرایط خود قرار دارد و برخی از کشورهای غربی سعی دارند تا کشورمان را متهم به برهم زدن امنیت در منطقه کنند. با این حال در دوروز نخست این نشست، ظریف با بسیاری از مقامات بین المللی دیدار داشت. مهم تر از همه این دیدارها حضور سرزده جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا در مقر وزیرخارجه کشورمان بود که به دیدار آن دو منجر شد. این ملاقات به دلیل اینکه دو کشور در اوج اختلافات با یکدیگر قرار دارند، مورد توجه بسیاری قرار گرفت. ملاقات های ظریف در روزهای حضور در آلمان با مقامات غربی و غیر غربی باعث شد تا بسیاری از ناظران از فعال شدن دوباره دیپلماسی ایران صحبت کنند.
در خبرانلاین با فریدون مجلسی کارشناس مسائل بین الملل در مورد حضور ظریف در این نشست و چالش های پیش روی وزیرخارجه کشورمان گفتگو کردیم:
ظریف در کنفرانس مونیخ که یک کنفرانس امنیتی مهم در جهان است شرکت کرده. این در حالی است که به تازگی او در یک نشست اقتصادی مهم دیگر، یعنی داووس به دلایلی شرکت نکرده بود. حضور وزیرخارجه کشورمان در کنفرانس مونیخ را از چه زوایه ای باید تحلیل کرد؟
کنفرانس مومنیخ یک کنفرانس اقتصادی نیست، یک کنفرانس سیاسی هم به آن مفهوم مشخص نیست. بلکه یک کنفرانس کاملا امنیتی به حساب می آید که در آن در مورد مخاطرات جهانی و رفع این مخاطرات و تهدیدات بحث می شود و جبهه گیری ها اهمیت زیادی دارد. ما در حال حاضر در شرایط حادی از نظر بین المللی قرار داریم و این شرایط در اثر سلسله اتفاق هایی است که در ماه های گذشته افتاده است.در شرایطی که یک هواپیمای مسافربری به اشتباه ما سقوط کرده، ایران به پایگاه آمریکایی در عراق در پاسخ به ترور سردار سلیمانی حمله کرده و حتی موضوعاتی مثل ساقط کردن پهپاد آمریکایی در ماه های قبل و حمله به ارامکو در عربستان و حتی نفت کش ها مطرح است که امریکا ایران را متهم به انجام دادن این دو مورد اخر کرده است. هر چند که حوثی ها می گویند آنها ارامکو را زده اند و وضعیت نفت کش ها هم هنوز نا مشخص است. مشکلاتی که برای ایران به وجود آمده مدام مثل یک بهمن در حال بزرگ تر شدن است. این شرایط از نظر دیپلماتیک بسیار مشکل است. اگر یک دیپلمات بخواهد کار خود را پیش ببرد، نیاز به برخی نرمش ها دارد. اما در شرایط فعلی که ایجاد شده و رفتار آمریکا هم آن را تشدید کرده است، ظریف هم در داخل و هم در خارج از کشور تحت فشار قرار دارد و باید در مقابل همه این فشارها از خود مقاومت نشان دهد.
باید منتظر ماند و دید که رفتار ظریف و مجموعه دیدارهایش که تا الان هم بسیار خوب پیش رفته، چقدر می تواند اتش این اتفاقات را ارام تر کند. امسال در کنفرانس مونیخ که سالی یک بار برگزار می شود، مقامات مهمی از کشورهای مختلف حضور دارند و ظریف هم دیدارهای با اهمیتی داشته است. حتما ظریف پیش از آنکه به مونیخ سفر کند، چشم انداز مثبتی از وضعیت موجود در نشست مونیخ داشته است.
در شرایط فعلی ظریف چه رویکردی را می تواند در این کنفرانس دنبال کند تا نتیجه بهتری از حضور در این جمع بگیرد؟
کنفرانس مونیخ یک مکانی است که برای کاهش بحران ها و تنش ها بسیار مناسب است. به ویژه اگر این بحران ها از نوع امنیتی باشند و به ویژه در شرایطی که در حال حاضر ایران در آن قرار گرفته است. اگر ظریف به عنوان وزیرخارجه ایران که یک چهره منطقی و مسلط به کارش شناخته می شود، بتواند از سوءتفاهمات بیشتر جلوگیری کرده و از مخاصماتی که وجود دارد، به ویژه مثلا با کانادا کم کند، از حضورش در کنفرانس مونیخ به بهترین نحو استفاده کرده است. در شرایط فعلی ایران، نیاز به کاهش مخاصمات با کشورها دارد و این وظیفه ای است که به گردن دیپلمات هاست.
یکی از اتفاقاتی که در حاشیه این کنفرانس افتاد دیدار ظریف با جاستین ترودو بود. این دیدار در حالی اتفاق افتاد که تنش ها میان دو کشور بیش از هر زمان دیگری بالا گرفته بود. بسیاری از ناظران زبان بدن ترودو را مشتاقانه توصیف کرده اند. به نظر شما اهمیت این دیدار در چه بود؟
این دیدار اهمیت ویژه ای داشته است. کانادا کشور بسیار مهم و ثروتمندی است ولی بهبود شرایط میان دو کشور حتی ممکن است دری برای حل بخشی از مشکلات با امریکای شمالی باز کند. همچنین دو درصد از ایرانیان در امریکا هستند که هر دو کشور باید به شرایط این مهاجران هم فکر کنند. بلاخره ایران و کانادا باید یک روز از بحران رابطه با یکدیگر خارج شوند و به نظر می رسد اکنون زمانش رسیده که سعی کنیم بخشی از این مشکلات برطرف شود. من فکر می کنم دولت ترودو در مقایسه با دولت راست گرای قبلی رویکرد متفاوتی در قبال ایران دارد و می شود از این فرصت استفاده کرد. ما می دانیم که ادامه این سوءتفاهم ها میلیاردها دلار لطمه و صدمه مالی به ما زده است و ادامه آن سودی ندارد.
در گفتگویی که ظریف داشته به موضوع مذاکرات با جان کری برای به سرانجام رسیدن برجام اشاره شده است. به نظر شما این اشاره می تواند مفهوم خاصی داشته باشد؟
بله می تواند این طوری باشد. اما ما باید این را در نظر بگیریم که ظریف هم به خوبی می داند شرایط، شرایط مطلوبی نیست و وضعیت نرمالی میان دو کشور حاکم نیست. ولی شاید وزیرخارجه کشورمان می خواهد که به کشورها و رسانه ها یاداوری کند در یک شرایط معمول که یک طرف آن مقامات کنونی کاخ سفید با ایده های ایران ستیزانه نباشند، گفتگو و به نتیجه رسیدن کار دشواری نیست اما آنچه موضوع را پیچیده کرده، رفتار طرف آمریکایی و خصومت های آشکاری است که از سوی ترامپ و دولتمردانش وجود دارد و این موضوع است که مانعی برای رفع مشکلات به حساب می آید.
23/ 312 310
