هزاران سال است که مردم با استفاده از انواع مواد دندانپزشکی سعی در آماده سازی و پرکردن و درمان حفره‌های دندان برای درمان مشکلات دندانی داشته‌اند که از آن زمان تاکنون راه طولانی را طی کرده است. امروزه مراکز درمان دندانپزشکی خدمات گسترده‌ای را به بیمارانی که از درد دندان رنج می‌برند ارائه می‌دهد. دندانپزشکان از برخی مواد دندانپزشکی استفاده می‌کنند تا به وسیله آن‌ها بتوانند دندان‌های پوسیده را ترمیم و یا جایگزین کنند. ما در این مقاله قصد داریم تا شما را با برخی از پر مصرف ترین مواد دندانپزشکی آشنا کنیم مسلماً هرچقدر این مواد مورد استفاده در دندانپزشکی از کیفیت و کارایی بالایی برخوردار باشند، دندانپزشکان نیز می‌توانند به نحو بهتری دندان‌های پوسیده بیماران را ترمیم کنند.

لیست مواد پرمصرف دندانپزشکی

کامپوزیت از جمله پرمصرف‌ترین مواد دندانپزشکی است که از ترکیباتی همچون ذرات شیشه، سرامیک و یا رزین تولید می‌شود. ماده اصلی تشکیل دهنده کامپوزیت در واقع همان ماده ای است که از آن برای پر کردن دندان‌ها نیز استفاده می‌شود. این ماده در آزمایشگاها و لابراتوارهای دندانپزشکی ساخته نمی‌شود، بلکه توسط دندان پزشک به طور مستقیم و به صورت لایه‌های مختلف روی دندان بیمار قرار داده می‌شود و هر لایه از مواد کامپوزیت دندان پس از قرارگیری روی دندان بیمار با استفاده از نور مخصوص محکم می‌شود. از جمله محبوب‌ترین روکش‌های دندان مطرح شده که موارد استفاده فراوانی نیز در زمینه دندانپزشکی دارد می‌توان به همین ماده یعنی کامپوزیت اشاره کرد.

• گوتا پرکا

در بین لیست پرمصرف ترین مواد دندانپزشکی یک ماده وجود دارد که از مواد طبیعی همچون عصاره گیاهان و صمغ درختان تشکیل شده است و نام آن گوتا پرکا است .این ماده از شیره و صمغ بعضی درختان به دست می آید که از جمله گزینه‌های بسیار مناسب برای پر کردن جای خالی ریشه دندان است. اغلب این ماده را با موادی همچون رنگدانه‌ها، زینک اکساید و مواد چسباننده ترکیب کرده و آن را به شکل نوارهای مخروطی در اندازه‌های مختلف تولید می‌کنند و دندانپزشک بعد از آنکه دندان بیمار را عصب کشی کرده و آن را به خوبی پاکسازی کرد، از این نوارهای مخروطی برای پر کردن کانال ریشه دندان استفاده می کند.

• آمالگام دندانپزشکی

مورد بعدی که در لیست پرمصرف ترین مواد دندانپزشکی قراردارد آمالگام است که برای پر کردن و ترمیم دندان برخی بیماران استفاده می‌شود.‌ برای تولید آمالگام از موادی همچون جیوه، قلع، نقره، روی و مس استفاده می شود‌. اصلی‌ترین کاربرد آمالگام پر کردن حفره‌هایی است که در درون دندان به وجود آمده‌اند. آمالگام اصولاً به صورت پودر تولید می‌شود و دندانپزشک هنگام استفاده از آن را با جیوه ترکیب کرده و آن را به حالت مایع در می‌آورد. ماده آمالگام کاملاً براق است و دندانپزشک می‌تواند آن را به فرم و شکل دلخواه و مورد نظر در آورد.

• فایل روتاری

همانطور که همه ما می‌دانیم درمان کردن ریشه دندان به تبحر، تخصص و دانش دندانپزشک بستگی بسیاری دارد. امروزه دندانپزشک‌هایی با تجربه بالا که به دانش روز تکنولوژی حرفه خود مسلط هستند برای بالا بردن سرعت عمل و کیفیت کار خود در درمان ریشه دندان بیمار از فایل روتاری استفاده بسیاری می‌کنند. فایل روتاری ازجمله ابزارهایی است که در طی سالیان دندانپزشکان را در کاهش خطای درمان ریشه دندان یاری بسیاری داده است. این فایل به دلیل جنس نیکل تیتانیومی که دارد از انعطاف پذیری بسیار بالایی برخوردار است و حتی بعضی از مدل های آن قابلیت چرخش با سرعت ۵۰۰ دور در دقیقه را دارند.

این فایل به شکل استوانه‌ای بوده و نوک آن حالت مخروطی شکل اصلاح شده‌ای دارد که باعث می‌شود به جای حرکت رفت و برگشتی حرکت چرخشی داشته باشد. اندازه این مورد از پرمصرف ترین مواد دندانپزشکی با توجه به نوع دندان و میزان خرابی آن مشخص می‌شود. اصولاً این فایل‌ها یکبار مصرف هستند اما اگر برای دندان یک فرد از یک فایل بیشتر از یک‌ بار استفاده شود لازم است که قبل از استفاده مجدد حتماً خمیدگی که در اثر استفاده قبلی به وجود آمده است را صاف کرد. لازم به ذکر است که اگر بیش از حد لازم از این فایل‌ها استفاده شود ممکن است که فایل روتاری داخل دندان بشکند.

• فیشور سیلانت

بر روی سطح دندان‌های ما برخی شیار‌ها و فرورفتگی‌هایی وجود دارند که با استفاده از مسواک نمی‌توان به خوبی آن‌ها را تمیز کرد؛ بنابراین بسیاری از ذرات ریز مواد غذایی در این شیارها و فرو رفتگی‌ها باقی مانده و موجب پوسیدگی و خرابی دندان‌های ما می‌شوند. فیشور سیلانت یکی از پرمصرف ترین مواد دندانپزشکی است که از آن برای پر کردن این شیارها و فرورفتگی‌ها استفاده می‌شود. فیشور سیلانت یک ماده همرنگ دندان است که دندانپزشکان آن را در عمق شیارها و فرورفتگی‌های دندان قرار می‌دهند و سپس توسط اشعه ماورا بنفش آن را روی دندان به خوبی سفت کرده و به این ترتیب از پوسیدگی دندان جلوگیری می‌کند.

• کن کاغذی

هنگامی که دندانپزشک قصد دارد کانال ریشه دندان را پر کند باید تمامی مایعاتی که در آن دندان وجود دارد را خشک نماید، چرا که باقی ماندن هرگونه رطوبت و مایع در کانال ریشه باعث ایجاد اختلال در امر پرکردن دندان و قرار گرفتن مواد دندانپزشکی در قسمت مورد نظر دندانپزشک می‌شود؛ بنابراین دندانپزشکان با استفاده از یک ماده کاملا بهداشتی و استریلیزه سعی می کنند مایع درون کانال ریشه را خشک نمایند که این کار به وسیله ابزاری به نام کن کاغذی صورت می‌گیرد. این ابزار به شکل مخروطی و در ابعاد و اندازه‌های مختلف تولید می‌شود.

• باندینگ دندانپزشکی

از این ماده برای درمان کردن آسیب‌های جزئی و شکاف‌هایی که در دندان ایجاد شده استفاده می‌شود. دندانپزشکان بیشتر از این ماده برای پر کردن شکستگی‌ها یا شکاف‌هایی که بین دندان‌ها ایجاد شده و یا پر کردن تراش‌ها و تغییر رنگ آن‌ها استفاده می کنند. استفاده از این ماده یکی آسان‌ترین راه‌ها برای بهبود یافتن وضعیت ظاهری دندان‌ها در یک جلسه کوتاه مدت درمانی است. علاوه بر موارد مصرفی که مربوط به آسیب‌های ظاهری دندان است از این ماده برای پر کردن فاصله بین دندان‌های جلو و بهبود یافتن وضعیت لبخند بیمار نیز استفاده می‌شود. در باندینگ دندان از یک رزین مصنوعی برای فرم دادن به یک بخش از دندان استفاده شده و دندان بیمار باند می‌شود.

کلام آخر

در این مقاله قصد داشتیم لیستی از پرمصرف‌ترین مواد دندانپزشکی را به شما ارائه دهیم. مسلماً با توجه به پیشرفت روز افزون تکنولوژی و علم در زمینه دندانپزشکی لیست مواد مورد استفاده در دندانپزشکی به موارد فوق محدود نمی‌شود اما از آن جایی که ذکر تمامی مواد مورد استفاده در دندانپزشکی با توجه به تخصصی بودن موضوع چندان امکان پذیر نیست، ما تنها به چند مورد از پر مصرف ترین مواد دندانپزشکی بسنده کردیم.