فاطیما فردوس: صدای احمد ظاهر از وانت پیکان پخش می‌شود؛ بچه‌ها گعده کرده‌اند دور هم. یکی توپ بازی می‌کند و دروازه‌اش زباله‌هاست. دیگری پتویی پیچیده دور خودش و با یک بند با پسرعمویش به جنگ فرضی رفته است. بقیه را هم می‌شود به صدای خنده‌شان بسنده کرد. احمد ظاهر اما میان آن دشت پر از زباله یکه‌تاز است. «الا یار جان خطر دارد جدایی، نهال بی ثمر دارد جدایی، بیا کا ما و تو تنها نشینیم، که مرگ بی‌خبر دارد جدایی».
سقف روی سرشان را خراب کرده‌اند اما لبخند و احترام از چهره‌شان نمی‌افتد. «یا باید بریم سمت ورامین و اطراف اینجا یا قید کار رو بزنیم و برگردیم افغانستان.» دستش را می‌کشد روی صورتش تا مگس‌ها را دور کند. «کلا هیچ ارزشی برای ما قائل نیستند. من اگر در کشور خودم جا بود که اینجا نمی‌آمدم. آنجا یا باید قاچاقچی شوم یا دزد. نان هم نیست که بخورم. آمدم اینجا کار کنم تا درآمد خودم را داشته باشم ولی حتی راضی نیستند من افغانستانی زباله‌گرد هم باشم.» رویش را آن‌طرف می‌کند و می‌گوید آخر اگر ما نباشیم که از شدت زباله در شهر نمی‌توانید نفس بکشید. کمتر از یک هفته است که با لودر به گودهای اشرف‌آباد رفته‌اند و اندک سقف بالای سر زباله‌گردها را هم خراب کرده‌اند. احترام و لبخند اما از نگاهشان نمی‌افتد. «خوشبخت شدیم که شما را دیدیم».
با لودر به جان گاراژها افتادند
به گفته ساکنین صبح ۴شنبه هفته گذشته لودرهای جهاد کشاورزی به سراغ گودهای اشرف‌آباد رفتند و ۸۰ گاراژ و کپر زباله‌گردها را با زمین یکی کردند. خانه خراب شدند بی‌آنکه هشداری شنیده باشند. «صبح ساعت حدودا ۹، ۹ و نیم با لودر آمدند، همه گاراژها را خراب کردند و حسابی کتکمان زدند. حتی به بچه‌ها هم رحم نکردند.» این را یکی از زباله‌گردها می‌گوید که افغانستانی است و ۷، ۸ ماهی می‌شود که وارد این گود شده اما ۱۰ سال است که به ایران آمده. «تعداد زیادی از ما بچه بودند؛ بچه‌هایی که با عمو و دایی‌شان کار می‌کردند اما ۴شنبه که ریختند و همه چیز را خراب کردند، ترسیدند و رفتند. الان نمی‌دانیم بقیه کجا رفته‌اند. ما هم اینجاییم تا زباله‌ها را جمع کنیم و برویم اما هنوز جایی پیدا نکردیم.» اکثرشان می‌گویند کار جهادکشاورزی بوده اما تعدادی هم ادعا می‌کنند که شهرداری هم در این تخریب نقش داشته است. با این حال هنوز جهاد کشاورزی توضیحی درباره این اقدام نداده است که چرا بدون اطلاع قبلی این تعداد مهاجر و زباله‌گرد را خانه‌خراب کرده است اما چیزی که به ادعای ساکنان مشاهده شده حضور نیروهایی از جهاد کشاورزی، سازمان محیط‌زیست و شهرداری تهران حین تخریب است.
۶۰۰ نفر بیکار و فراری شدند
آن طور که زباله‌گردها می‌گویند شکایت اصلی از سوی کشاورزان آن منطقه است؛ انگار که دشمنی‌شان با زباله‌گردها به اینجا ختم شده است. «اکثر کشاورزها می‌گفتن شما زباله‌ها رو تو زمین‌های کشاورزی ما می‌ریزین و زمین‌هایی که توش کار می‌کنین مجوز ندارن و .. اما این گودی که ما توش هستیم اصلا زمین کشاورزی نیست. ما گاراژ خودمون رو داریم و بقیه مسائل‌اش با اربابمونه. اجاره‌مون رو می‌دیم و زباله‌مون رو می‌فروشیم.» یک زمین بایر بزرگ خاکی است که اطرافش را زمین‌های ذرت احاطه کرده و از ۶۰۰ ساکن تنها ۱۰، ۱۲ نفر باقی مانده است با یک دشت پر از زباله. «اینجا شهرستانی بود برای خودش؛ بالای ۵۰۰، ۶۰۰ نفر آدم مجرد و کودک اینجا زندگی می‌کردند اما از چهارشنبه تا الان فقط ما مانده‌ایم. حدودا ۱۰ نفری مانده‌اند بی‌خانه و تنها اتاقک‌های کوچک دست‌سازی مانده برای خواب.»
اینهمه زباله را کجا ببریم؟
اکثرشان باهم نسبت فامیلی دارند ولی خانواده‌ای در این گودها زندگی نمی‌کند. «الان ما ۵ نفر همه پسرعموهای هم هستیم که باهم کار می‌کنیم. همان ۴شنبه به ما گفتند یکشنبه برمی‌گردیم و اگر زباله‌ها را جمع نکرده باشید و رفته باشید، رد مرزتان می‌کنیم. حداقل یک هفته زمان می‌برد تا این حجم زباله را از اینجا خارج کنیم. قبل از آن هم باید یک جایی پیدا کنیم وگرنه که زباله‌ها را کجا ببریم؟» اینجا در امین‌آباد دو گود هست که جمعا ۸۰ گاراژ دارد. هر گاراژ شامل ۱۵ زباله‌گرد است که زیر نظر ارباب فعالیت می‌کنند و ماهی حدودا ۱ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان اجاره می‌دهند. «زباله‌ها را هم کیلویی بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ تک تومانی می‌فروشیم و به کارخانه‌ها می‌دهیم. این زباله‌ها یا آسیاب می‌شوند و در مبلمان استفاده می‌شوند یا تبدیل به خمیر کاغذ می‌شوند.» تا یکشنبه صبح که خبرنگار در این منطقه بود خبری از حضور جهاد کشاورزی نبود اما مامور نیروی انتظامی بدون هیچ برخوردی سری زد و رفت. «هر از چندگاهی مامور می‌آید، به مدارکمان گیر می‌دهد الان اما کاری با ما نداشتند.»
واکنش انجمن حمایت از حقوق کودکان
در همین رابطه انجمن حمایت از حقوق کودکان طی نامه‌ای به وزیر رفاه درخواست پی‌گیری و برخورد با عوامل تخریب سکونتگاه زباله‌گردها در روستای اشرف‌آباد ورامین را کرده است. در این نامه آمده است:
با توجه به آن که برخورد قهری با مهاجران و کودکان کارگر در حاشیه شهر تهران مسبوق به سابقه بوده و با لحاظ ماده چهارده اعلامیه جهانی حقوق بشر و همچنین مواد ۲ و ۲۲ کنوانسیون حقوق کودک که تاکید بر حفظ حقوق پناهندگان، کودکان مهاجر و اقلیت‌های قومی در کشور میزبان دارند و با توجه به وظایف ذاتی وزارت تعاون و رفاه اجتماعی، خواهشمند است دستور فرمایید اقدامات زیر به صورت عاجل صورت پذیرد:
– ایجاد محل اسکان مناسب برای این افراد بخصوص کودکان و دلجویی از ایشان
– برخورد با عوامل این تخریب که بنا به اظهارات افراد حاضر در محل، با ضرب و شتم ایشان توسط نیروی یگان ویژه صورت پذیرفته است.
23 / ۴۷۴۷
