اسپیرونولاکتون دارویی است که در برخی مشکلات قلبی و برخی مشکلات ناشی تجمع مایعات در بدن یا ادم، مورد استفاده قرار می گیرد. خطرات اسپیرونولاکتون در افراد مبتلا به اختلالات کلیوی قابل ملاحظه است، بنابراین مصرف دارو در این افراد ممنوع می باشد. اسپیرونولاکتون عوارض جانبی متعددی دارد که از جمله آن می توان به مواردی همچون دهیدراتاسیون، کاهش مقدار سدیم و افزایش مقدار پتاسیم اشاره کرد. با همراه شوید.

اسپیرونولاکتون برای چیست؟

نام ژنریک: اسپیرونولاکتون

نام لاتین: Spironolactone

نام تجاری: ®Aldactone

گروه دارویی – درمانی:

• دیورتیک، نگهدارنده پتاسیم
• درمان فشار خون بالا و ادم، کمک تشخیصی در هیپروآلدوسترونیسم اولیه (شرایطی که در آن مقدار هورمون آلدوسترون افزایش می یابد. آلدوسترون از غدد آدرنال ترشح می گردد و به کاهش مقدار پتاسیم می انجامد)

طبقه بندی در بارداری:

• گروه C، در صورت بروز اکلامپسی گروه D

اشکال دارویی:

• قرص خط دار ۲۵ میلی گرم
• قرص خط دار وارداتی ۱۰۰ میلی گرم

موارد مصرف، روش و دوزاژ:

۱- ادم:

• بالغین: ۲۵ تا ۲۰۰ میلی گرم اسپیرونولاکتون به طور روزانه و خوراکی در دوزهای منقسم تجویز می شود.
• کودکان: ۳٫۳ میلی گرم بر کیلوگرم اسپیرونولاکتون به صورت خوراکی و روزانه در دوزهای منقسم تجویز می شود.

۲- فشار خون بالا:

• بالغین: ۵۰ تا ۱۰۰ میلی گرم اسپیرونولاکتون به صورت خوراکی و روزانه در دوزهای منقسم تجویز می شود.

۳- هایپوکالمی ناشی از مصرف دیورتیک ها:

• بالغین: ۲۵ تا ۱۰۰ میلی گرم اسپیرونولاکتون خوراکی، روزانه در دوزهای منقسم تجویز می شود.

۴- به عنوان کمک تشخیصی در هایپوآلدوسترونیسم اولیه:

• بالغین: ۴۰۰ میلی گرم اسپیرونولاکتون خوراکی و روزانه به مدت ۴ روز تجویز می شود.

مکانیسم اثر:

• اسپیرونولاکتون اثرات آلدوسترون را بر توبول های دیستال کلیه و عضلات صاف آرتریول ها بلاک می کند.
• اسپیرونولاکتون دفع آب و سدیم را افزایش و دفع پتاسیم را کاهش می دهد.

فارماکوکینتیک:

• نیمه عمر دارو ۱۲ تا ۲۴ ساعت است.
• جذب گوارشی دارو مناسب است.
• این دارو عمدتا از طریق ادرار دفع می گردد.

نکات مهم:

• اسپیرونولاکتون و پرمویی: اثرات اسپیرونولاکتون در زنان به گونه ای است که می توان آن را در درمان پر مویی مورد توجه قرار داد.
• اسپیرونولاکتون و جوش صورت: اسپیرونولاکتون در درمان آکنه نیز مورد استفاده قرار دارد.

نکات مهم دیگر:

• رابطه اسپیرونولاکتون و پتاسیم به این صورت است که اسپیرونولاکتون با کاهش دفع پتاسیم مقدار آن را افزایش می دهد.
• در صورت بروز حساسیت دارویی تاثیر اسپیرونولاکتون بر پوست می تواند بروز راش و کهیر را به دنبال داشته باشد. همچنین عارضه دهیدراتاسیون ناشی از اسپیرونولاکتون را می توان بر اساس پوست تشخیص داد.

موارد منع مصرف:

• حساسیت شدید به این دارو
• هایپرکالمی
• نفروپاتی دیابتیک
• آنوری
• نارسایی مزمن کلیه
• مصرف همزمان سایر دیورتیک های نگهدارنده پتاسیم

موارد احتیاط:

• بارداری
• نارسایی کبدی
• دیابت

تداخلات دارویی اسپیرونولاکتون عبارت است از:

• اسپیرونولاکتون همزمان با لیتیم، خطر مسمومیت با لیتیم را افزایش می دهد.
• مصرف این دارو همزمان با غذاها و مکمل های حاوی پتاسیم، هیپرکالمی را تشدید می کند.
• اسپیرونولاکتون با ضد التهاب های غیر استروئیدی منجر به تشدید عوارض گوارشی می گردد.
• اثرات دارو تاثیر داروهای ضد انعقاد خوراکی را کاهش می دهد.
• مصرف همزمان این دارو با داروهای آنتی هایپرتانسیون و نیترات ها سبب تشدید افت فشار خون می شود.

عوارض جانبی:

هر دارو به موازات ایجاد اثرات درمانی مورد نظر، ممکن است سبب بروز عوارض ناخواسته نیز شود. اگر چه کلیه این عوارض در یک فرد مشاهده نمی شود، ولی در صورت بروز هر یک از عوارض زیر با پزشک معالج مشورت نمایید.

عوارض جانبی اسپیرونولاکتون عبارت است از:

• Other: سردرد، کهیر، راش، تهوع، اسهال، بی اشتهایی، دهیدراتاسیون، هایپوناترمی، هایپرکالمی، اسیدوز، ژنیکوماستی

مصرف در بارداری و شیردهی:

• مصرف اسپیرونولاکتون در بارداری: مصرف اسپیرونولاکتون در حاملگی ممنوع می باشد، مگر آن که مزایای آن برای مادر بر خطراتش روی جنین غالب باشد. مطالعات حیوانی نشان داده است عوارض دارو روی جنین می تواند شامل تاثیرات آنتی آندروژنیک و کبدی باشد. داده های کنترل شده ای در مورد تاثیر اسپیرونولاکتون در بارداری انسان در دست نیست.
• مصرف اسپیرونولاکتون در شیردهی: تصمیم گیری در مورد قطع شیردهی یا قطع مصرف اسپیرونولاکتون در شیردهی به اهمیت دارو برای مادر ارتباط دارد. اسپیرونولاکتون در شیر انسان ترشح می شود. برخی منابع عنوان کرده اند استفاده از اسپیرونولاکتون در شیردهی می تواند قابل قبول باشد.

توجهات پزشکی – پرستاری:

1. در حین درمان با اسپیرونولاکتون مقدار مصرف و خروج مایعات باید اندازه گیری شود.
2. در حین درمان با این دارو ادم را کنترل کنید.
3. در حین درمان با دارو باید مراقب بروز دهیدراتاسیون بود. زیرا دهیدراتاسیون یکی از تاثیرات اسیپرونولاکتون می باشد.
4. الکترولیت های سرمی در طول درمان با این دارو باید بررسی شود.
5. به نشانه های آلرژی و آنافیلاکسی در حین مصرف اسپیرونولاکتون توجه کنید.
6. علائم اسیدوز متابولیک و هایپرکالمی باید مورد بررسی قرار گیرد، زیرا این علائم از تاثیرات اسپیرونولاکتون یعنی بی قراری، ضعف، خواب آلودگی، تنگی نفس می باشد.
7. برای جلوگیری از اختلال در خواب بهتر است، اسپیرونولاکتون صبح هنگام تجویز شود.
8. برای کاهش نشانه های گوارشی می توان دارو را با غذا تجویز کرد.
9. نبض و فشار خون و الکتروکاردیوگرام را در طول درمان با دارو کنترل کنید.

توجهات بیمار – خانواده:

1. اسپیرونولاکتون باید توسط پزشک، نسخه و تعیین دوز گردد. برای بررسی خطرات اسپیرونولاکتون و این که دارو چه عوارضی دارد، قبل از مصرف با پزشک مشورت نمایید و مشکلات زمینه ای و سایر داروهای دیگری که استفاده می کنید را به اطلاع پزشک برسانید.
2. در صورت بروز گیجی و خواب آلودگی در طول درمان با دارو از انجام کارهایی که به هوشیاری نیاز دارند، اجتناب کنید.
3. بروز عوارض جانبی و واکنش های حساسیتی ناشی از دارو را به پزشک گزارش دهید.
4. از مصرف غذاهای حاوی پتاسیم در طول درمان با دارو خودداری کنید.
5. هرگونه نشانه غیر عادی و تغییر ناگهانی در فشار خون یا وزن را در طول درمان با این دارو را گزارش دهید.

شرایط نگهداری دارو:

• دارو باید در دمای ۲۵ درجه سانتی گراد نگهداری شود.

منبع

نوشته موارد مصرف و عوارض اسپیرونولاکتون اولین بار در آموزش ، سلامت، مطالب سینما و فناوری. پدیدار شد.