آرزو قنبری؛ فاصله یک نشان طلا، نقره، برنز یا با دست‌های خالی به خانه برگشتن در ورزش حرفه‌ای می‌تواند در یک هزارم امتیازی باشد که در کسری از ثانیه می‌گیری یا از دست می‌دهی از این تا آن، تفاوت از زمین تا آسمان است. تو سال‌ها فرصت داری، با همه نمی‌شودها و نمی‌توانی‌ها در درون و بیرون مبارزه کنی. بروی. بیایی. از جیب خرج کنی. نگران شوی. تمرین کنی. عرق بریزی. آسیب ببینی. از فرازها و نشیب‌ها با اشک‌ها و لبخندها بگذری تا برسی به آن رویدادهای مهم در قاره کهن یا جهان. یک دقیقه و بیست ثانیه فرصت تا همه آنچه داری را مانند یک ساز موسیقی روی صحنه ببری و بنوازی. اعصاب و عضلاتت، جسم و جانت، هر دم و بازدمت و قدرت بی‌پایان ذهنت در هماهنگ و موجزترین حالت ممکن، فرمی زیبا را اجرا می‌کنند تا قضاوت شوی و آن فاصله را پُر کنی با اعشارها و اعداد بی‌روحی که نمی‌دانند پشت صحنه این نمایش هشتاد ثانیه‌ای زندگی، چه رنج‌ها، بیم‌ها و امیدهایی بوده است.
یک آغاز پر جنب و جوش از ژیمناستیک تا تالو
حانیه رجبی، ملی‌پوش ۲۵ ساله تهرانی تیم تالو کشورمان که در حاضر دانشجوی تربیت‌بدنی دانشگاه شهید بهشتی است درباره شروع زندگی ورزشی خود به جام‌جم می‌گوید: «من بسیار پرتحرک بودم. خانواده‌ام در پنج سالگی ژیمناستیک را مناسب شرایطم دیدند و ورزش از همان کودکی در زندگی‌ام آغاز شد. مدتی بعد، در چند مسابقه کشوری و مسابقات هم‌بستگی کشورهای اسلامی صاحب مدال شدم اما در آن رشته هیچ رویداد بین‌المللی دیگری نبود. دوست داشتم در میدان‌های آسیایی یا جهانی هم رقابت کنم بنابراین با وجود علاقه‌ای که به ژیمناستیک داشتم تغییر رشته دادم. بین رشته‌ها به دنبال ورزشی بودم که شباهت‌هایی به حرکات زیبای ژیمناستیک هم داشته باشد که با ووشو آشنا شدم. ساندا مبارزه داشت ولی تالو به نظرم با این‌که رزمی محسوب می‌شد پرش‌ها و فرم‌های نمایشی‌اش در عین زیبایی بی‌شباهت به ژیمناستیک هم نبود و خلاصه تالو شد آن جایگزینی که برای ادامه زندگی ورزشی جستجو می‌کردم.
اولین بانوی دارنده دو مدال جهانی در دو سبک تالو اضافه می‌کند: «تقریبا از سال ۲۰۱۲ در مسابقات رسمی شرکت کردم و اولین مدالم را در همان سال و سن هفده سالگی، در رقابت‌های آسیایی ویتنام به دست آوردم. سبک‌های چانگ‌چوان، دائوشو و گوئن‌شو را اجرا می‌کردم. سال‌های بعد هم مدال‌های طلا، نقره و برنز کسب کردم اما سال ۲۰۱۷ پس از مسابقات جهانی تصمیم گرفتم سبک جدیدی را تجربه کنم و کم‌کم از فرم سرعتی به قدرتی تغییر سبک دادم. رقابت‌های آسیایی که هر چهار سال یک بار برگزار می‌شود مهم‌ترین رویداد ووشو است و من در عرض شش ماه موفق شدم خودم را به آمادگی برای حضور در این مسابقات و کسب مدال برسانم. در حال حاضر و در بخش زنان، تنها ورزشکار دارنده دو مدال جهانی در دو سبک هستم.»
تصویرسازی و کاهش استرس
عضو تیم ملی ووشو بانوان کشورمان با اشاره به تأثیر تصویرسازی ذهنی در ورزش، به ویژه در تالو، عنوان می‌کند: «من از دوران کودکی به صورت ناخودآگاه تصویری‌سازی را یاد گرفتم و بسیار خوب آن را انجام می‌دهم. در تمرینات تالو هم تصویرسازی بهترین اجرا و عملکردم را انجام می‌دهم. به مسابقات که نزدیک می‌شویم هر روز یا هر شب خودم را در فضای مسابقات تجسم می‌کنم، یکی از بهترین عملکردها را در مسابقه و در ذهنم اجرا می‌کنم. تصویرسازی استرس ورزشکار را کاهش می‌دهد. تالو ورزشی‌ست که در آن ذهنیات و تسلط بر مسائل روانی حرف اول را می‌زند، چون اگر در کسری از ثانیه کنترل ذهنی را از دست بدهیم، خطا می‌کنیم و ممکن است مسابقه و مدال را از دست بدهیم.
نَه بلند به ترس‌های ذهنی و موسیقی که نجات دهنده شد
حانیه با تأکید بر اهمیت توانمندی ذهنی و شجاعت در تصمیم‌گیری‌ها ادامه می‌دهد: «حدود شش سال پیش تصادف کردم و در آن حادثه رباط‌های مچ پایم آسیب جدی دید. پزشکان پیش‌بینی کردند که نمی‌توانم و نباید ورزش را ادامه دهم. چند ماهی خانه‌نشین شدم. در تمام آن مدت، فقط با این فکر که به زودی می‌توانم، در جلسات فیزیوتراپی شرکت می‌کردم. بعد از آن اتفاق و در آن روزها یک میل درونی قوی به ادامه تشویقم می‌کرد و همین به من شجاعت در تصمیم‌گیری می‌داد. این‌که از پیش‌بینی‌های پزشکی نگرانی داشتم طبیعی بود ولی نمی‌خواستم در ذهنم به ترس‌ها اجازه تعیین تکلیف و تغییر مسیرم را بدهم. من از قبل هم صدای ساز ویولن را دوست داشتم و گوشم به شنیدن آن عادت داشت اما هیچ‌وقت فرصت یادگیری پیش نیامده بود. به همین دلیل فکر کردم آموزش این ساز آرامش دهنده خواهد شد. بر خلاف تصور خیلی‌ها که معتقد بودند ساز سختی‌ست، در مدت شش ماه پیشرفت خوبی داشتم. توانستم بنوازم و بعدها به این نتیجه رسیدم روح هنری تالو به هنر موسیقی پیوند خورده و از نظر ذهنی آرامم کرده است. حالا سال‌هاست که غیر از تمرینات بدن‌سازی و تالو، هنوز فیزیوتراپی می‌کنم. همچنین تمریناتی برای تقویت عضله و مچ پا انجام می‌دهم و از همراهی دو فیزیوتراپ خوب، دکتر علی بهرامی و نسرین داوودی بهره می‌برم که در اردوها و مسابقات شرایطم را تحت نظر دارند.
گوهری که از دست می‌رود
با دارنده دو نشان نقره رقابت‌های جهانی ۲۰۱۹ شانگهای درباره ارزش زمان صحبت کردیم و از معنای این گوهر غیر قابل توقف در رقابت‌های تالو پرسیدیم: «زمان رسمی اجرای فرم ما در رقابت یک دقیقه و بیست ثانیه است. بنابراین وقت برای یک تالوکار حکم الماس را دارد. در هر میدانی که حاضر می‌شوم، هشتاد ثانیه، برایم یادآور یک سال قبل از آن مسابقه و همه گذشته ورزشی‌ام است. برای یک بیننده شاید یک نمایشی صرفاً کوتاه باشد اما ما تنها در این زمان فرصت داریم بهترین اجرای خود را انجام دهیم و مدال بگیریم. تقریبا به طور میانگین از یک رقابت تا رقابت بعدی یک سال تمرین، زحمت، آسیب‌دیدگی و مرارت در پیش است. البته این یک انتخاب شخصی‌ست. من به آنچه انجام می‌دهم و حتی رنج‌هایش علاقه دارم. بر اساس نوع مسابقه‌ای که در پیش داریم، معمولا حدود سه تا شش ماه در اردوهای آمادگی هستیم. من خارج از اردو هم روزانه و به‌طور منظم صبح و بعدازظهر تمرین دارم. گاهی با آسیب‌هایم یا مچ پایم صحبت می‌کنم. بارها در تمرینات پیش از مسابقه به مچ پایم گفته‌ام؛ می‌دانم تحت فشاری اما همراهی‌ام کن تا با مدال جبران کنم.
حامیان همیشگی و سفر به چین
در زندگی ورزشی‌ام همیشه دو حامی بزرگ داشته‌ام مادر و پدرم از کودکی تا امروز در کنارم بوده‌اند و اگر جایی، ذره‌ای احساس خستگی داشتم آن‌ها به ادامه ترغیبم کرده‌اند. من سه بار با حمایت خانواده و هزینه شخصی برای ارتقا ورزشم به چین سفر کردم. دو مرتبه در سال ۲۰۱۵، هر دفعه به مدت یک ماه و بعد از تغییر سبکم، سال ۲۰۱۷ هم پنج ماه در اردوی چین بودم. فضای کار آن‌ها در مقاطعی که نیاز داشتم به من کمک کرد. چین مهد ووشو است و جمعیت ووشوکارانش بیشتر از ما. این نقطه قوتی است که برای یک محیط ورزشی پویا. یکی از اصولی که چینی‌ها در تالو به آن معتقدند، تلاش، تمرین و تمرین است. اراده و پشتکار خوبی داشتند و اگر ورزشکار در اجرای حرکتی مشکلی داشت به قدری آن را تکرار و تمرین می‌کرد که روز بعد مشکلش برطرف می‌شد. در واقع من یاد گرفتم که هر روز تمرینم باید شبیه مسابقه باشد و تمام تلاشم را در هر جلسه انجام دهم طوری که ممکن است آخرین فرصت تمرینم باشد.
فاصله طلا و نقره در اختلاف هزارم امتیازها
ملی‌پوش کشورمان، فاصله کسب نشان طلا و نقره در رقابت‌های رسمی تالو در تفاوت میان هزارم امتیاز می‌داند و درباره رقابت‌های جهانی ۲۰۱۹ چین می‌گوید: «ما می‌توانستیم سه فرم انفرادی و یک فرم گروهی اجرا کنیم که من فرم‌های انفرادی نان‌چوان (دست جنوبی)، نن‌دائو (شمشیر جنوبی) و نن‌گوئن (چوب جنوبی) را اجرا کردم که در دو فرم موفق به کسب نشان نقره شدم. امتیازدهی به نمایش فرم‌ها بر اساس هزارم امتیاز است و اصل تفاوت در امتیازگیری هم به اجرای ما در گروه B مربوط می‌شود. هر چه نمایش کامل‌تر و با کیفیت‌تری ارائه دهیم امتیاز بهتری در آن بخش می‌گیریم که در واقع نقطه تمایز تالوکارها همین‌جاست. هر چه حس و نیروی خود را بهتر نمایش دهیم و به داور منتقل کنیم امتیاز بیشتری خواهیم گرفت. البته باید کمی خوش‌شانس باشیم که با ناداوری روبه‌رو نشویم.
از تالو تا ساندا
در پایان گفت‌وگو با ملی‌پوش ووشو کشورمان، چند پرسش کوتاه از فاصله ساندا و تالو تا حمایت‌های فدراسیون ووشو در دوران کرونا مطرح کردیم.
. چرا تالو از ساندا کمتر شناخته شده؟
من فکر می‌کنم میل مخاطبین ووشو بیشتر به تماشای مبارزه است تا فرم‌های نمایشی.
. و شاید نیاز به معرفی بیشتر.
بله. از سوی رسانه هم ساندا بیشتر معرفی شده. اگر مخاطبین، تالو را بیشتر ببینند پی به زیبایی‌های آن می‌برند. تایچی که بخشی از تالوست و خاصیت درمانی دارد، در همین دوران کرونا، در چین برای تقویت قوای جسمانی مردم هر روز تایچی اجرا می‌کردند.
. چه خبر از لیگ؟
من سال قبل با فولاد مبارکه سپاهان قرار داد داشتم و اول شدیم. امسال هم فعلا به دنبال اخذ مجوز برگزاری هستند و من از تیم‌های سپاهان و دانشگاه آزاد پیشنهاد دارم.
. ترکیب لباس تالو و حجاب در مسابقات رسمی را چطور ارزیابی می‌کنی؟
حجاب هم بخشی از لباس ما شده. با همین پوشش در مسابقات مدال می‌گیریم. بازیکنان ترکیه هم از حجاب ما استقبال کردند و بعضی از آن‌ها از مدل پوشش‌مان ایده گرفتند.
. کارنامه ورزشی حانیه در ۲۵ سالگی چند مداله است؟
بیش از ۱۵ مدال آسیایی و جهانی دارم و سال ۲۰۱۲ از رده جوانان در مسابقات بزرگ‌سالان ویتنام شرکت کردم که با مدال آن به عنوان اولین بانوی مدال‌آور آسیایی شناخته شدم.
. تمرینات دوران کرونا را چطور پیگیری می‌کنی؟
اوایل در خانه و پارک‌ها با فضای خلوت البته. بعد در یک باشگاه خصوصی سانس گرفتم و فدراسیون هم در سالن آکادمی سانسی را در اختیار مدال‌آوران گذاشته است.
. سوال آخر حمایت فدراسیون چطور بوده؟
در ایام کرونا، دکتر صدیقی رئیس فدراسیون ووشو حقوق ماهیانه‌ای را برای ورزشکاران ملی و مدال‌آور در نظر گرفتند که کمکی به شرایط ورزشکاران در این دوره باشد.
258 41
