در دانش مدیریت و ارتباطات به این شیوه از ارائه اطلاعات که در آن برخی حقایق مطلوب گفته می شوند و برخی دیگر گفته نمی شوند، مغلطه چیدن گیلاس “cherry picking” می گویند. اگر این اصطلاح را مبنای تحلیل قرار بدهیم و نگاهی به وضعیت معاونت هنرهای سنتی و صنایع دستی در وزارتخانه تازه تاسیس میراث فرهنگی بیاندازیم، تیترها، اخبار، اطلاعات و برنامه های ارائه شده اغلب بیانگر چنین وضعیتی در این معاونت است و به قول معروف معاونت صنایع دستی در حال چیدن گیلاس است. در ادامه این تحلیل را با پرداختن به مواردی از فعالیت های این معاونت بیشتر تشریح خواهم کرد.

در حال حاضر عرصه صنایع دستی و هنرهای سنتی ایران با چالش های گوناگونی از قبیل گرانی مواد اولیه و کاهش فروش محصولات، گرانی قیمت حامل های انرژی و افزایش اجاره بها کارگاه ها، مشکلات گرفتن تسهیلات بانکی و اخیرا هم یک اَبَرچالش صنایع دستی در حال شکل گیری است به نام حذف معافیت مالیاتی هنرمندان صنایع دستی که حیات بسیاری از کارگاه های تولیدی را با مخاطره جدی روبرو ساخته است. این مشکلات از حقایقی هستند که هنرمندان صنایع دستی با آن روبرو هستند، مواردی که کمتر کسی ممکن است وجودشان را کتمان کند. با این وجود معاونت هنرهای سنتی و صنایع دستی کشور در برنامه های ترویجی و رویدادهای رسانه ای خود و نیز گزارشات و اطلاعاتی که از وضعیت صنایع دستی ارائه می کند، کمتر به این موارد پرداخته و اغلب حقایقی نظیر رشد آمار فروش و صادرات صنایع دستی، افزایش تعداد شهرهای جهانی صنایع دستی، برگزاری جشنواره فجر صنایع دستی و توسعه کمی در ابعاد مختلف را با ارجاع به آمارها و مستندات خود ارائه می کند. به عبارت دیگر از این گیلاس های درشت برای اثبات موفقیت خود در برنامه های و وظایف محوله استفاده می کند، بی آنکه اشاره به چالش های موجود داشته باشد. در حالی که مسئله حذف معافیت مالیاتی هنرمندان صنایع دستی یکی از مشکلات خیلی مهمی است که معاونت صنایع دستی کمترین اشاره را بدان داشته است. این در حالی است که در یکی دو ماه اخیر معاونت صنایع دستی رویدادهای ترویجی و رسانه ای متعددی برگزار کرده و کمترین اطلاعات ممکن را در خصوص بحث حذف معافیت مالیاتی هنرمندان صنایع دستی ارائه کرده است. در واقع این مغلطه موجب شده تا صنایع دستی و هنرهای سنتی در مقایسه با دیگر عرصه های هنری مانند سینما، نمایش و هنرهای تجسمی، دیده نشود و به سبب اینکه وزارتخانه میراث فرهنگی نسبت به احقاق حق هنرمندان زحمتکش صنایع دستی اقدام عاجلی صورت نداده، خطر حذف معافیت مالیاتی همچنان این قشر تلاشگر و زحمتکش را تهدید کند.

تحلیلگران مدیریت بر این باور هستند که گیر افتادن در مغلطه چیدن گیلاس شرایط خطرناکی را رقم می زند؛ چراکه زمینه ای را مهیا می کند تا تصمیم گیری های کلان سازمانی بر اساس اطلاعات فیلتر شده و انتخاب شده صورت گیرد تا بر اساس حقایق و مسائل موجود! در نتیجه دورنمای چنین کاری راه به بیراهه خواهد برد. یکی از موارد پیش آمده بر اساس مفهوم چیدن گیلاس توسط معاونت صنایع دستی و هنرهای سنتی کشور، ارائه آمارها و اطلاعات اغراق شده در زمینه فروش و صادرات صنایع دستی است که موجب شد تا در مهرماه ۱۳۹۸ دفتر پژوهش های سازمان امور مالیاتی کشور در لایحه اصلاح قانون مالیات های مستقیم پیشنهاد حذف ماده ۱۴۲ این قانون را ارائه کند. ماده قانونی که طبق آن هنرمندان صنایع دستی و فرش دستباف و شرکت های تعاونی ها و اتحادیه های مربوطه آنها از پرداخت مالیات معاف بودند. این مورد یک مثال بارز در خصوص ارائه اطلاعات مطلوب معاونت صنایع دستی، برای اثبات کارآمدی برنامه هایشان است که تبعات آن در ادامه دامنگیر حیات کاری هنرمندان صنایع دستی در سراسر ایران خواهد شد. جالب آنکه با وجود پیش آمدن این چالش معاونت صنایع دستی و وزارت میراث فرهنگی بعد از حدود ۴ ماه اقدام یا واکنش جدی برای حل آن صورت نداده اند. گویی این وزارتخانه و معاونت مربوطه خود با حذف معافیت مالیاتی هنرمندان صنایع دستی چندان هم مخالف نیست. مسئله ای که به نظر می رسد در سال حمایت از تولید ملی، باید از صنایع دستی و هنرهای سنتی به عنوان هویتی ترین محصول فرهنگی ایران حمایت جدی صورت گیرد و باید تمام تلاش ها و امکانات در مسیر بسترسازی توسعه این تولیدات فرهنگی قرار گیرد.

*پژوهشگر هنر و مدرس دانشگاه

۲۳۵۲۱۲