اینکه مردم احساس کنند قدرت فاسد جهانی و قدرت زورگوی جهانی را کشور پس می‌زند ولو اینکه دستاوردهایش در این مسیر اندک باشد بانشاط فراوانی روبرو خواهد شد. بنابراین شرایط سال آتی بستگی به تلاش‌های ما دارد. ای کاش سفر روحانی به عراق در سال ۹۷ صورت می‌گرفت و آن سال به دنبال راهکارهای متعددی که پیش روی ما است، می‌رفتیم. قطعاً در این صورت آمریکا از برجام خارج نمی‌شد. اگر ما نشان می‌دادیم که راه‌های متعددی پیش روی ما وجود دارد و آن راهکارها را فعال خواهیم کرد، فردی که امروز بر آمریکا حاکم است تصور نمی‌کرد که می‌تواند با تحریم ما را به‌ زانو دربیاورد.

زمانی این احساس به وجود آمد که ترامپ ما را صرفاً در انتظار آمریکا و اروپا دید و متوجه شد که ما هیچ فعالیتی برای گشودن راه‌های جدید پیش روی خودمان نداریم بنابراین تصورش این بود ما که صرفاً به آمریکا و اروپا امید بسته‌ایم؛ این تحریم ها می‌تواند زمین‌گیرمان کند. در حالی که اگر آن موقع نشان می‌دادیم که ما خودمان را محدود به غرب نخواهیم کرد این زیاده‌خواهی در آن‌ها شکل نمی‌گرفت. البته الان هم دیر نشده است.

باید در کل جهان سیر کنیم و درهای بسیار زیادی به روی ما باز است که بتوانیم اقتصاد خود را شکوفا و فشارها را خنثی کنیم. اگر ما صرفاً ارتباطات اقتصادی‌مان را با عراق و سوریه فعال کنیم نیاز ارزی خود را برطرف خواهد شد. قوه مجریه در این زمینه، تعیین‌کننده‌تر از سایر ارکان است. بخش خصوصی نمی‌تواند با عراق ارتباط ایجاد کند قبل از آن‌که قوه مجریه قراردادهایی را ببندد و بسترها را فراهم کند. حذف روادید با عراق راه را برای تجار تسهیل می‌کند و با این اتفاق آمدوشدها و تبادلات آسان می‌شود.

اگر دولت سفر به عراق را در سال گذشته انجام می‌داد ما ده‌ها قدم جلوتر نبودیم؟  قطعاً پاسخ مثبت است و اگر قراردادهای کلانی را با عراق بر سر نفت می‌بندیم این کار دولت است. در حال حاضر اما برخی عمداً سم‌پاشی می‌کنند که روابط ما با عراق شکل نگیرد. این افراد طرفداران غرب هستند و تنها می‌خواهند که ما نگاهمان به دست غرب باشد و این نگاه معیوب است.

ما با ارتباطاتی که با کشورهای منطقه داریم و در این زمینه سرمایه‌گذاری و کمک کرده‌ایم، توانستیم سلطه آمریکا را برداریم و برای اولین بار رابطه مثبت در تاریخ روابط بین دو کشور ایران و عراق ایجاد کنیم. همواره برخی کشورها از تیرگی روابط ایران و عراق بهره گرفته‌اند و امروز با سرمایه‌گذاری اندکی توانسته‌ایم عراق را تبدیل به یک فرصت کنیم و باید از این فرصت استفاده کنیم.

این فرصت عیناً در ارتباط با سوریه هم در آینده نزدیک به وجود خواهد آمد و امیدوارم در فاصله زمانی اندکی آقای روحانی به سوریه سفر کند؛ کما اینکه سفر معاون اول با تأخیر به سوریه بسیاری از راه‌ها را در این کشور برای ما باز کرد. در بسیاری از کشورهای دیگر هم ما می‌توانیم برای خودمان فرصت سازی کنیم و امیدوارم در این شرایط درک این را داشته باشیم هر چه بتوانیم برگ‌های برنده بیشتری جمع کنیم کشورهایی غربی به التماس خواهند افتاد و به سمت ما می‌آیند. اما هر چه خودمان را از امکانات پیش رو محروم کنیم آن‌ها از موضع قلدری و از موضع بالا با ما برخورد خواهند کرد.

شرایط سال آینده بستگی به این دارد که ما چگونه آن را بسازیم. سال آینده درگروی تلاش و فعالیت ما و تسلیم برخی آدم‌های غرب‌گرایی است که صرفاً آینده را درگرو تسلیم در برابر زورگویی‌های غرب می‌بینند.

ظریف در هیات دولت به شدت با آقای زنگنه برخورد کرده بود که ما با چینی‌ها صحبت کرده‌ایم و آن‌ها آماده همکاری هستند چرا شما تحرک ندارید. بنابراین متاسفانه برخی از وزرا اینگونه هستند و امیدوارم رییس جمهور با حضور مستقیم و مشاهده امکاناتی که در منطقه برای ما به وجود آمده از این فرصت‌ها استفاده کند.

*مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ معاصر ایران

۲۱۴۲۱۴