به نوشته روزنامه فرامنطقه‌ای الحیاه، زالینا گابییو لاییوا، مادر پنج کودک می‌گوید، نیروهای گروه تروریستی داعش که پنج سال پیش در سوریه به آنها پیوسته است، او را فریب دادند و وی امروز پس از بازگشتش به چچن به مدارس می‌رود تا نسبت به خطرات افراط گرایی هشدار دهد.
این زن ۳۸ ساله که دو مرتبه در هفته به مدارس و دانشگاه‌های چچن و جمهوری انگوشیا می‌رود، می‌گوید: می‌توانیم مفید باشیم. می‌توانیم برای نسل جوان آنچه را برای ما رخ داده، حکایت کنیم تا آنها همان اشتباهات را مرتکب نشوند.
کشورهای جهان در تعامل با مساله شهروندان خود که به داعش پیوسته‌اند و اکنون تمایل دارند به کشور خود بازگردند با دشواری روبرو هستند و این مشکل بعد ویژه‌ای در روسیه پیدا کرده است، چرا که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری این کشور اعلام کرد، هزاران تن برای جنگ در صف تروریست‌ها در سوریه کشور را ترک کرده‌اند.
اکثر روس‌هایی که به داعش پیوسته‌اند از جمهوری‌های قفقاز مانند چچن بوده و اکثرا مسلمان هستند.
در حالی که برخی از کشورهای غربی افراد خانواده‌های تروریست‌ها را سلب تابعیت کرده یا مانع از بازگشت آنها شده‌اند، مقامات روسیه به دنبال بازگرداندن شهروندان عضو داعش خود همزمان با انحلال “خلافت خودخوانده” این گروه تروریستی در مناطق تحت کنترل خود در سوریه و عراق هستند.
رئیس جمهوری چچن هم تلاش خود را برای هموار کردن بازگشت شهروندانش دو چندان کرده است و این تلاش‌ها منجر به بازگشت حدود ۲۰۰ زن و کودک شده است اما آنها به دلیل نگرانی‌های امنیتی از یک سال پیش، تقریبا در بازداشت به سر می‌برند.
لاییوا برای دانش آموزان مدارس توصیف می‌کند که چگونه تبلیغات داعش توجه او را جلب کرده و او با کودکانش به سوریه رفته است. جایی که در آن تنها وحشت و دشواری دیده است. او تاکید می‌کند اقدامات داعش هیچ ربطی به اسلام نداشت.
لاییوا که چند سال پیش همسرش را از دست داده است، به هنگام ورودش به سوریه با یک فرد مقدونیایی ازدواج می‌کند تا خود را از تبعیض نژادی که زنان مجرد موجود در اراضی تحت کنترل داعش در معرض آن هستند، حفظ کند. سپس این زوج تلاش کردند از طریق عراق فرار کنند و در آنجا همسر لاییوا بازداشت شد و خودش نیز پیش از اجازه بازگشت به روسیه به اردوگاه آوارگان و بعد از صدور حکم نیز به چچن منتقل شد.
استفاده از نیروهای سابق گروه‌های تروریستی با هدف آگاهی بخشی مساله غیرعادی نیست اما کارشناسان می‌گویند، این طرح در نوع خود برای کسانی که از عضویت در گروه داعش توبه کرده‌اند، بی‌سابقه است.
خیدا ساراتووا، مشاور رئیس جمهوری چچن در امور حقوق بشر می‌گوید: برای زنان صحبت از تجربیاتشان بسیار دشوار است اما به آنها توضیح دادیم که این اقدام وسیله‌ای برای ابراز توبه و پشیمانی آنهاست.
ساراتووا که بر تلاش‌ها برای بازگرداندن خانواده‌های تروریست‌ها با حمایت مسکو نظارت دارد، می‌گوید: جوانان بیشتر از این طرح استقبال کردند و هنگامی که یکی از آنها درباره روند افراط گرایی خود توضیح می‌دهد و اینکه چگونه گریخته است، حقایق را بیان کرده و چهره حقیقی این گروه تروریستی را نشان می‌دهند.
در این راستا، در یک فیلم ویدئویی یکی از زنان داعشی نشان داده می‌شود که با نهایت تاسف به دختران، درد و رنجی که به خانواده خود به دنبال تصمیم‌شان برای پیوستن به داعش وارد کرده است را شرح می‌دهد.
او می‌گوید، گروه‌های ویژه‌ای وجود داشتند که کودکان را برای جنگیدن آموزش می‌دادند. آنها تظاهر می‌کردند که این کار بازی است و به کودکان آموزش می‌دادند که چگونه تیراندازی کنند.
مدیر مرکز مستقل “تحلیل درگیری‌ها و ممانعت از آن” در روسیه و جمهوری‌های اتحاد جماهیر شوروی می‌گوید: هدف از استراتژی مقامات چچن درباره توبه‌کنندگان عضو داعش، ممانعت از نقض حقوق بشر است که در این کشور مرتکب شده و تصویری منفی از آن به نمایش می‌گذارد.
او می‌گوید، دستیابی به موافقت زنان بازگشته برای صحبت علنی درباره آنچه در زمان عضویتشان در داعش رخ داده، دشوار است، زیرا آنها از اینکه در معرض اقدامات انتقام‌جویانه قرار بگیرند یا لکه ننگی که ممکن است برای آنها به جا بگذارد، می‌ترسند.
همچنین ساراتووا تاکید کرد: در برنامه‌هایی که تاکنون برای حدود ۶۰۰ دانش‌آموز طی یک سال اجرا شده، پنج زن داوطلبانه مشارکت کردند، برنامه‌هایی که در انتظار حمایت مالی در حال حاضر تعطیل شده‌اند.
310311
