ابولفضل خدائی: در ادامه سلسله تحولات در خصوص شمال سوریه، روز گذشته رجب طیب اردوغان برای رایزنی با پوتین عازم مسکو شد. به گزارش تی آرتی اردوغان پیش از عزیمت به روسیه گفت که اگر کاخ سفید به وعده‌هایش در خصوص شمال سوریه عمل نکند، آنکارا، عملیات نظامی چشمه صلح را به شکلی بزرگ‌تر از سر خواهد گرفت.
به گزارش خبرگزاری ترند، اردوغان همچنین با بیان اینکه آنکارا انتظار داشت ایران از عملیات “چشمه صلح دفاع کند ولی با آن مخالفت کرد افزود: ترکیه زمانی از موضوع برنامه هسته‌ای ایران پشتیبانی کرد اما افسوس که ما شاهد چنین حمایتی از سوی مقامات ایرانی نبوده‌ایم.
به گزارش خبرگزاری «اینترفکس» از سوی دیگر ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه نیز با بیان اینکه در حال حاضر شرایطی «دشوار» در سوریه حاکم است، گفت امیدوار است روابط خوب مسکو و آنکارا بتواند به حل وضعیت کنونی کمک کند.
به گزارش خبرگزاری روسی تاس، در همین راستا «دمیتری پسکوف» سخنگوی کرملین به خبرنگاران گفت: روسیه خواستار گفت و گو در مورد اوضاع در شمال شرق سوریه است تا به درک بهتری از وقایع دست یابد و از برنامه های ترکیه مطلع شود. وی هم چنین افزود: مسکو همچنین خواستار مقایسه طرح های ترکیه با برنامه های کلی در زمینه ترویج راهکار سیاسی در سوریه است.
با دیدار روسای جمهور روسیه و ترکیه، رجب طیب اردوغان خبر از یک توافق مهم با روسیه داد. به گزارش تی‌آرتی رئیس جمهور ترکیه در کنفرانس خبری مشترک با «ولادیمیر پوتین» گفت که آنکارا به توافقی تاریخی با روسیه برای جلوگیری از تقسیم سوریه رسیده است. اردوغان افزود: « در این دیدار به توافقی تاریخی برای جلوگیری از گسسته شدن اراضی سوریه دست پیدا کردیم و اسنادی را با روسیه امضا کردیم که بر اساس آن، گروه‌های تروریستی از تمامی مرزهای منطقه امن تا عمق 30 کیلومتر طی 150 ساعت عقب نشینی کنند که این عقب نشینی شامل تل رفعت و منبج به طور کامل نیز می‌شود.»
رئیس جمهور روسیه نیز گفت که با رئیس‌جمهور ترکیه بر سر حل و فصل درگیری‌ها در مرز ترکیه و سوریه به توافق دست یافته است. در همین حال پوتین تاکید کرد که تحولات میدانی نباید. بر کمیته قانون اساسی سوریه تاثیر بگذارد. رئیس جمهور روسیه در اظهاراتی دیگر خواستار حمایت جامعه بین المللی از آوارگان شد و تاکید کرد که آنها باید در اسرع وقت به سرزمین هایشان بازگردند.
در ادامه نیز توافق ده بندی آنکارا و مسکو درباره شمال سوریه منتشر شد که در آن بر مواردی چون حفظ اتحاد سیاسی و تمامیت ارضی سوریه ، محافظت از امنیت ترکیه، مبارزه با تروریسم در تمامی اشکال، اهمیت توافق آدانا تاکید شده است. همچنین بر اساس این توافق، قرار است ارتش سوریه و روسیه در مناطق شمالی گشت‌زنی داشته باشند. در مقابل ترکیه تضمین کرده است که دامنه عملیات نظامی خود را از آنچه که هست گسترش ندهد.
واکنش ایران به توافق ترکیه و روسیه
به گزارش خبرآنلاین، سید عباس موسوی با اشاره به توافق سران روسیه و ترکیه در خصوص تحولات شمال سوریه اظهار داشت: ایران از هر اقدامی که به حفظ تمامیت ارضی، تقویت حاکمیت ملی و بازگشت ثبات و آرامش به منطقه منجر شود استقبال می کند و در این راستا تفاهم حاصله میان فدراسیون روسیه و جمهوری ترکیه برای پایان دادن به درگیری ها در شمال سوریه را قدم مثبتی برای بازگشت ثبات و آرامش به منطقه می داند.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی ایران همچنین تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران همواره طرفدار گفتگو و روش های مسالمت آمیز حل و فصل اختلافات بوده و بر همین اساس همواره طرفین اختلافات را به مذاکره برای رسیدن به تفاهم ترغیب کرده و در همین راستا توافق آدانا را مبنای مناسبی برای رفع نگرانی های ترکیه و سوریه می داند و در این راه از هرگونه مساعدتی برای گفتگو و ایجاد تفاهم میان آنکارا و دمشق دریغ نمی نماید.
به گزارش سایت شبکه الجزیره، رئیس جمهوری آمریکا نیز به دنبال توافق میان ترکیه و روسیه گفت: به نظر می‌رسد خبرهای خوبی درباره ترکیه، سوریه و خاورمیانه در راه است.
اما در آن سو با پایان آتش بس 120 ساعته رئیس جمهوری ترکیه اعلام کرد که آمریکا به تعهدات خود عمل نکرده است. به گزارش عربی ۲۱، اردوغان افزود که اگر وضعیت به همان شکلی که باید باشد، اقدامات لازم را در پیش خواهیم گرفت اما اگر امتیازاتی را بدهیم، راه را برای بازگشت سازمان تروریستی باز خواهیم کرد.
در ادامه تحولات نیز همزمان با تلاش مقامات ترکیه در روزهای اخیر برای توافق کردن با آمریکا و روسیه جهت عقب راندن شبه‌نظامیان کُرد از مرزهای جنوبی خود، واشنگتن از عقب‌نشینی یگان‌های مدافع خلق (ی.پ.گ) از شمال سوریه خبر داد. به نوشته خبرگزاری آناتولی «مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا در تماس تلفنی که شامگاه سه‌شنبه با «مولود چاووش‌اوغلو» همتای ترکیه‌ای خود داشته، عقب‌نشینی شبه‌نظامیان کُرد را از مناطقی که قرار است در آن طرح «منطقه امن» ایجاد شود، تایید کرد.
ترامپ: آتش‌بس در شمال سوریه دائمی است/تحریم ترکیه را برداشتیم
روز چهارشنبه اول آبان ماه رئیس جمهور آمریکا طی یک سخنرانی به موضوع تحولات در شمال سوریه پرداخت. به گزارش الجزیره، رئیس جمهور آمریکا اظهار داشت که تحریم های ترکیه را بعد از آتش بس برداشته است. او گفت که برخی از نیروهای آمریکا در شمال روسیه باقی خواهند ماند تا از چاه های نفتی محافظت کنند.
ترامپ همچنین گفت: از وزیر مالی و خزانه خواسته ام که تمام تحریم ها را علیه ترکیه بردارد.تحریم ۵۰ درصدی فولاد ترکیه را برداشتیم. کشورهای منطقه باید به ترکیه و سوریه کمک کنند تا مرزهای خود را محافظت کنند. اگر ترکیه به تحریم های خود پایبند نباشد تحریم ها را برمی گردانیم. آمریکا خدمت بزرگی در منطقه انجام داده است و اعتبار این آتش بس به آمریکا است. زمان رفتن بود و سوریه را ترک کردیم.
متعاقب این تصمیم ترامپ وزارت خزانه‌داری آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد در پی توقف عملیات ترکیه در شمال سوریه تحریم‌های اعمال‌شده علیه وزرا و مقام‌های ارشد ترکیه را لغو کرده است.
ترامپ ادامه داد: زمان رفتن ما از سوریه فرارسیده بود و بیشتر از آنچه که برنامه ریزی کردیم در این منطقه ماندیم. ترکیه باید از کردها در محافظت و کنترل زندانی های داعش کمک کند.بسیاری از داعشی ها که بعد از حمله ترکیه به شمال سوریه فرار کردند دستگیر شدند. کشورهای اروپایی باید شهروندان خود را برگردانند.کسانی که از ما انتقاد می کنند همان کسانی هستند که ما را به هرج و مرج خاورمیانه و وسط درگیری های قبیله ای کشاندند.
آغاز خروج شبه‌نظامیان کرد از شمال سوریه
با توافق حاصل شده بین سران ترکیه و روسیه واحدهای پلیس نظامی روسیه به همراه واحدهای ارتش سوریه گشت زنی در مناطق مرزی سوریه و ترکیه برای خارج کردن کردهای شمال سوریه تا عمق ۳۰ کیلومتری را آغاز کرد. در همین حال ایرنا به نقل از شبکه دوم تلویزیون دولتی روسیه گزارش داد: این واحدها به خارج سازی شبه نظامیان کرد از مناطق مرزی تا عمق ۳۰ کیلومتری خاک سوریه ازجمله در شهرهای منبج و تل رفعت می‌پردازند.
از سوی دیگر خبرگزاری سانا گزارش داد که یگان‌های جدید ارتش سوریه روز چهارشنبه با تجهیزات نظامی شامل چندین تانک و خودروی زرهی، وارد دو ریف «الرقه» و «الحسکه» شدند. نیروهای ارتش سوریه (سه‌شنبه) نیز در راستای عملیات استقرار یگان‌های خود در نوار مرزی با ترکیه، وارد روستاهای «الکوزلیه»، «المحل»، «البدران» و «الخزام»، «شویش»، «النوفلیه»، «کهفه المراطی» در جنوب غربی منطقه تل تمر (استان الحسکه) شده بودند.
هر چند ترکیه اعلام کرده که با توجه به توافق اردوغان و پوتین درباره سوریه، دیگر نیازی به آغاز عملیات مجدد در شمال سوریه نیست، اما استقرار نیروهای ارتش سوریه در نوار مرزی با ترکیه، در راستای مأموریت آن برای مقابله با نیروهای متجاوز ترکیه و تروریست‌های وابسته به این کشور است.
خبرگزاری «تاس» نیز به نقل از چاووش‌اغلو وزیر خارجه نوشت: «مطابق توافقنامه میان آمریکا و روسیه و پس از دریافت ضمانت‌های مربوطه، ما عملیات چشمه صلح را پایان دادیم. اما این بدان معنا نیست که ما (سوریه) را ترک می‌کنیم. ما حضور خود را در آنجا حفظ خواهیم کرد. این (موضوع) در توافق ما با روسیه و آمریکا آورده شده است.» وی در خصوص تلاش‌ها برای ایجاد شرایط بازگشت پناهندگان به شمال سوریه، اظهار داشت: «این قلمرو باید از مخفیگاه، انبارها و مین‌ها، پاکسازی شود.»
روسیه از ترکیه چه می خواهد؟
روزنامه فرامنطقه‌ای القدس العربی در تحلیلی با توجه به توافق سران ترکیه و روسیه درباره شمال سوریه می نویسد: به نظر می‌رسد عملیات نظامی ترکیه در شمال سوریه که بر آن نام “چشمه صلح” را گذاشته منجر به نزدیک ساختن دیدگاه‌های دیپلماتیک دمشق و ترکیه از در پرونده کردها و با نظارت و انگیزه دادن‌های روسیه شود.
در ادامه این تحلیل آمده است: “در پی اینکه ولادیمیر پوتین و رجب طیب اردوغان، روسای جمهوری روسیه و ترکیه در سوچی با هم دیدار کردند، کرملین تاکید کرد، دولت سوریه تنها طرفی است که باید به حضور ترکیه در خاک این کشور اجازه دهد نه ارتش روسیه. وزارت خارجه روسیه نیز اظهاراتی شفاف‌تر و تندتر علیه مداخله ترکیه مطرح کرد مبنی بر اینکه مداخله ترکیه تمامیت ارضی سوریه و حاکمیت آن را از بین می‌برد.
این تحلیل اضافه می کند: بعد از انتشار مواضعی در مخالفت با عملیات نظامی ترکیه از سوی اروپا بعد از آمریکا و نیز مخالفت تهران و اتحادیه عرب به نظر نمی‌رسد آنکارا راه حل‌های زیادی به جز هماهنگی با مسکو، آخرین هم‌پیمانش در سوریه، داشته باشد تا براساس یک هماهنگی مشترک وارد عمل شود تا تضمین کننده منافع طرفین به طور موازی باشد. مسکو خواهان بازگشت نظام سوریه به شمال است، تهران نیز در خصوص افزایش نفوذ ترکیه در خاک سوریه ابراز بی‌تمایلی کرده است از آن طرف ترکیه هم می‌خواهد از نفوذ کردها در مرزهای جنوبی با سوریه بکاهد زیرا خطر بیدار شدن احساسات قومی در نزد کردهای ترکیه را متصور است.
تحلیل می افزاید: با این اوصاف به نظر نمی‌رسد چارچوبی نزدیک‌تر برای تحقق یافتن در شمال سوریه به جز دادن اطمینان‌هایی از جانب روسیه به طرف ترکیه درباره بازگشت نظام سوریه به مناطق تحت کنترل کردها وجود داشته باشد، این بهترین راه حل برای آنکاراست به طوریکه سلاح کردها در نیروهای نظام رسمی دمشق ادغام می‌شود.
در پایان نیز آمده است: به رغم اینکه موسسات مدنی نیروهای دموکراتیک سوریه و برخی چهره‌های اداراه خودمختار کردها همچنان به موجودیت خود ادامه می‌دهند اما آنکارا بهتر از این گزینه، گزینه دیگری ندارد. در سایه مخالفت همه از جمله کشورهای صاحب نفوذ در سوریه مثل تهران و مسکو با ادامه عملیات نظامی‌اش در شمال سوریه از این رو آنکارا به مسیر روسیه کشیده شد که نهایتا به دمشق می‌رسد.
310311/23
