بیشتر مردم با کبودی، تغییر رنگ و تورمی که هنگام ضربه خوردن عضلات و بافت نرم شکل می گیرند، آشنا هستند. اما شاید آنچه نمی دانیم این است که استخوان ها نیز می توانند دچار کبودی شوند.
کبودی ها می توانند از چند روز تا چند ماه باقی بمانند و شدت آنها از خفیف تا شدید متغیر است. کبودی های استخوان در میان جدی‌ترین و دردناک‌ترین انواع کبودی قرار می گیرند. کبودی های استخوان به طور معمول طی دو ماه بهبود می یابند، اگرچه کبودی های استخوان بزرگتر ممکن است به مدت زمان بیشتری برای بهبودی نیاز داشته باشند.
کبودی استخوان چیست؟
کبودی ها زمانی شکل می گیرند که یک رگ خونی نزدیک به سطح پوست پس از یک ضربه پاره می شود. از رگ خونی پاره شده مقدار کمی خون به بافت های زیر پوست نشت می کند. این ناحیه در ابتدا قرمز رنگ به نظر می رسد و سپس به آبی یا بنفش، سبز، زرد-قهوه ای، و در نهایت با بهبودی کبودی به رنگ طبیعی پوست تغییر می کند.
کبودی ها می توانند نه تنها زیر پوست، بلکه در عمق بیشتر در بافت ها، اندام ها و استخوان ها نیز شکل بگیرند. در شرایطی که این کبودی های عمیق‌تر نشانه های قابل رویت خونریزی را نشان نمی دهند، اما می توانند موجب احساس درد شوند.
در سال ۱۹۸۸، طی یک مطالعه شرایطی کشف شد که پژوهشگران آن را ورم مغز استخوان نامیدند. ورم مغز استخوان در حال حاضر به کبودی استخوان ارجاع می شود تا بازتاب دهنده ماهیت آسیب‌زای این شرایط باشد. کبودی استخوان گاهی اوقات به نام کوفتگی استخوان نیز شناخته می شود.
تغییرات مغز استخوان در یک کبودی استخوان می تواند به واسطه عوامل زیر شکل گرفته باشد:
تجمع خون افزایش یافته: مویرگ های متسع شده به رکود جریان خون منجر می شود، که التهاب شدید را در پی دارد.
مایع در استخوان: در آسیب های عضلانی، مایع در عضلات جمع می شود و آنها را متورم می سازد. از آنجایی که استخوان ها سخت هستند، پس نمی توانند متورم شوند. در عوض، مایعات در استخوان ها ایجاد فشار می کنند، که به شکل گیری درد منجر می شود.
پرخونی واکنشی: این شرایط زمانی رخ می دهد که جریان خون پس از وقفه ای موقت افزایش می یابد.
شکستگی: ممکن است یک شکستگی کوچک در لایه استخوان، درست زیر یک غضروف در یک مفصل وجود داشته باشد.
ترابکول ها شبکه ای از بافت های فیبروزی در یک استخوان هستند. یک شکستگی کامل استخوان به معنای آن است که تمامی ترابکول های استخوانی در آن ناحیه مشخص از استخوان آسیب دیده اند، که موجب یک شکستگی می شود. کبودی استخوان اغلب به عنوان مرحله ای پیش از یک شکستگی توصیف می شود. در این شرایط، تنها برخی از ترابکول ها آسیب دیده اند.
نشانه های کبودی استخوان
در ناحیه آسیب دیده به واسطه کبودی استخوان، نشانه ها می توانند شامل موارد زیر باشند:
تداوم درد یا حساسیت پس از بهبودی کبودی پوست
تورم
تغییر در رنگ پوست
درد مفصلی در نزدیکی منطقه آسیب دیده
التهاب مفصلی
سفتی و خشکی مفصل
درد مرتبط با کبودی استخوان بیشتر از یک آسیب دیدگی بافت نرم طول می کشد.
انواع کبودی استخوان:
سه نوع کبودی استخوان وجود دارند:
هماتوم Subperiosteal، زمانی که خون زیر غشا فیبروزی که سطح استخوان را پوشش می دهد، جمع می شود.
کبودی Interosseous، خونریزی و تورم در فضای استخوانی جایی که مغز استخوان قرمز و زرد ذخیره شده اند را شامل می شود.
ضایعه Subchondral، خونریزی و تورم بین غضروف و استخوان زیرین رخ می دهد.
نوع کبودی استخوان در یک فرد به محلی که آسیب در استخوان رخ داده بستگی دارد.
هماتوم Subperiosteal بیشتر پس از یک ضربه آسیب‌زا به استخوان رخ می دهد. این نوع در مناطق پایینی بدن شایع است.
کبودی Interosseous می تواند در نتیجه فشار فوق العاده زیاد بر استخوان به صورت منظم شکل بگیرد. این نوع کبودی بیشتر بازیکنان فوتبال و بسکتبال و دونده ها را تحت تاثیر قرار می دهد.
ضایعه Subchondral در نتیجه نیروی فشاری که سلول ها را نابود می کند و غضروف و استخوان را از هم جدا می کند، یا در نتیجه یک نیروی چرخشی ایجاد می شود. این نوع از کبودی استخوان نیز اغلب در بازیکنان فوتبال و بسکتبال رخ می دهد.
پرش و تاثیر دویدن روی سطوح سخت می تواند هر سه نوع از کبودی استخوان را ایجاد کند.
دلایل کبودی استخوان
هر استخوانی در بدن انسان می تواند دچار کبودی شود. کبودی های استخوان اغلب در زانو، مچ، استخوان پاشنه، پا، قوزک، و ران گزارش شده اند. آنها اغلب پس از یک رویداد آسیب‌زا مانند صدمه ورزشی، زمین خوردن، تصادف خودرو، یا ضربه وارده از یک فرد یا یک شی شکل می گیرند.
آسیب هایی مانند پیچ خوردگی که می توانند موجب رگ به رگ شدن مفصل شوند نیز می توانند کبودی استخوان را موجب شوند.
کبودی های استخوان پس از فرم های آسیب‌زای زیر می توانند رخ دهند:
ضربه ای مستقیم به استخوان
نیروهایی که به جدا شدن پوست یا عضله از استخوان منجر می شوند
برخورد دو استخوان با یکدیگر پس از آسیب های رباط (لیگامنت)
آسیب دیدن استخوان های مجاور
هر یک از این اشکال آسیب‌زا دارای الگوی کبودی استخوان منحصر به فرد هستند.
کبودی های استخوان می توانند به واسطه شرایط پزشکی مانند ورم مفاصل (آرتروز)، که می تواند به سایش سطح استخوان ها روی یکدیگر منجر شود نیز شکل بگیرد.
عوامل خطرآفرین برای یک کبودی استخوان
از جمله عواملی که می توانند یک فرد را هرچه بیشتر در معرض خطر کبودی استخوان قرار دهند می توان به موراد زیر اشاره کرد:
حضور در فعالیت های ورزشی با احتمال بالای تجربه برخورد
حضور در مشاغلی که نیازمند فعالیت جسمانی سخت هستند
عدم استفاده از تجهیزات محافظ هنگام ورزش یا کار
ابتلا به آرتروز
تجربه کبودی استخوان در افرادی که فوتبال، راگبی، هاکی، و بسکتبال بازی می کنند، و همچنین، افراد فعال در هنرهای رزمی و دوندگان ماراتن معمول است.
تشخیص کبودی استخوان
در موارد مشکوک به کبودی استخوان بهره‌مندی از مشورت پزشک مهم است زیرا این شرایط می تواند بخشی از یک مساله جدی‌تر باشد. در صورت تشدید تورم، از بین نرفتن تورم، یا در صورت افزایش درد و عدم تسکین پس از دریافت داروهای مسکن، دریافت کمک پزشکی ضروری است.
پزشک اغلب جزئیاتی درباره سابقه پزشکی و نشانه ها را مد نظر قرار داده و درباره چگونگی بروز آسیب پرسش می کند. وی ممکن است یک معاینه بدنی انجام دهد و ناحیه آسیب دیده را برای بررسی درد، کبودی و تورم کنترل کند. پزشک از این طریق می تواند به کبودی استخوان مشکوک شده و آن را تشخیص دهد. در صورتی که نشانه ها بهبود نیابند، تصویربرداری MRI پیشنهاد می شود.
کبودی استخوان از طریق تصویربرداری پرتو اکس نشان داده نمی شود، اگرچه این نوع تصویربرداری می تواند شکستگی استخوان را نشان دهد.
درمان کبودی استخوان
پزشک برای بهبودی کبودی استخوان می تواند موارد زیر را توصیه کند:
استراحت استخوان یا مفصل آسیب دیده
کاهش تورم با قرار دادن ناحیه آسیب دیده بالاتر از سطح قلب
استفاده از کمپرس یخ چند بار در روز روی ناحیه آسیب دیده
تجویز دارو برای کاهش درد و التهاب
استفاده از یک نگه دارنده برای محدود کردن حرکت
پرهیز از اعمال فشار ثابت یا شدید یا وزن زیاد روی ناحیه آسیب دیده برای پیشگیری از تشدید مشکل مهم است. اگر استخوان یا مفصل به میزان کافی استراحت نداشته باشند، روند بهبودی می تواند کند شود و آسیب بیشتری شکل بگیرد.
همچنین، پزشک می تواد توصیه هایی درباره رژیم غذایی داشته باشد. دنبال کردن یک رژیم غذایی سرشار از کلسیم، ویتامین D، و پروتئین می تواند به روند بهبودی کمک کند. سیگار کشیدن بهبودی استخوان را به تاخیر می اندازد.
بیشتر کبودی های استخوان طی دو ماه بهبود می یابند. با این وجود، ممکن است چند هفته یا چند ماه طول بکشد تا فرد بار دیگر توانایی بازگشت به میدان ورزشی را داشته باشد.
در موارد نادر، بدن ممکن است در بازگشت جریان خون به ناحیه آسیب دیده دچار مشکل شود، که این شرایط موجب نکروز آواسکولار استخوان می شود. نکروز آواسکولار به مرگ بافت استخوانی در نتیجه عدم جریان خون گفته می شود. اگر استخوان بمیرد، آسیب وارده برگشت ناپذیر است.
مدت زمانی که طول می کشد تا کبودی استخوان بهبود یابد به شدت آن بستگی دارد. کبودی های استخوان می توانند طی سه هفته تا دو سال بهبود یابند.
در شرایطی که کبودی های استخوان همواره قابل پیشگیری نیستند، دنبال کردن یک رژیم غذایی متعادل، ورزش منظم، ترک سیگار، ترک الکل، و استفاده از تجهیزات محافظتی هنگام ورزش یا کار می توانند به حفظ سلامت استخوان ها کمک کنند.
عصر ایران
