«تا حالا بالای ۱۰۰ تحقیق و تفحص توسط مجلس انجام گرفته و هیچ‌کدام به نتیجه نرسیده است، زیرا روش اشکال دارد و مسیر غلط را رفته‌ایم. ما ۴۰ سال است که در کشور این حرف‌ها را می‌زنیم و مدیران را عوض می‌کنیم.» این بخشی از حرف‌های مسعود پزشکیان، نایب رئیس مجلس شورای اسلامی در برنامه «بدون توقف» بود. البته او نخستین کسی نیست که درباره تعداد زیاد تحقیق و تفحص‌های بدون نتیجه در خانه ملت اعتراض کرده است، خیلی‌های دیگر هم حرف‌هایی مانند او زده‌اند و از قضا رقم‌های بسیار عجیب‌تری هم از تعداد تحقیق و تفحص‌های بی‌نتیجه مجلس ارایه داده‌اند، مثل رنجبرزاده که سال گذشته گفت: «از ۳۶۵ مورد تقاضای تحقیق و تفحص از مجلس اول تاکنون، فقط ۲۶ مورد به نتیجه رسیده است.»
البته برای این‌که دقیق‌تر بفهمیم کارنامه مجلس شورای اسلامی در زمینه تحقیق و تفحص از نهادها و دستگاه‌های مختلف چطور بوده، نیاز به آمار دقیق‌تری داریم. مهر ماه امسال مجلس گزارشی آماده کرد که در آن آمده بود: «در مجموع ۹ دوره مجلس ۳۶۵تقاضا برای تحقیق و تفحص مطرح شده که از این تعداد ۱۱۸مورد به تصویب مجلس رسیده و کلید خورده است. به علاوه از این ۱۱۸ تحقیق و تفحص به تصویب رسیده، درنهایت ۶۴ مورد منجر به قرائت گزارش در مجلس شده و از این تعداد هم درنهایت ۲۶ مورد به قوه قضائیه ارجاع شده است.» این یعنی فقط ۷درصد پروژه‌های تفحص مجلس از دستگاه‌ها، از سوی مجلس تمام و کمال انجام شده است. اما احتمالا برایتان جالب خواهد بود که اگر بخواهیم به موضوع منطقی نگاه کنیم، این ۲۶ پرونده هم به نتیجه مطلوب نرسیده، چون بعد از این‌که مجلس کار تحقیق و تفحص را به سرانجام می‌رساند تازه نوبت به قوه قضائیه می‌رسد. نتیجه کار مجلس به دستگاه قضا می‌رود و اگر این دستگاه احساس کند که نتیجه تحقیقات نماینده‌های مردم نشان‌دهنده بروز تخلف و جرمی بوده، باید وارد عمل شود و برخورد کند. به گفته علیرضا رحیمی، نماینده مردم تهران، تعداد پرونده‌هایی که درنهایت موجب ورود قوه قضائیه شده‌اند، به انگشتان یک دست هم نمی‌رسد. نه این‌که فکر کنید قوه قضائیه بررسی کرده و متوجه تخلفی نشده است، بلکه این پرونده‌ها هنوز هم مفتوح هستند، چون با رفتن نماینده‌هایی که خواهان تحقیق بوده‌اند و افتادن آب‌ها از آسیاب‌ها، دیگر کسی نتیجه ماجرا را از قوه قضائیه پرس‌وجو نکرده است.
مشت نمونه خروار
احتمالا هر کدام از ما وقتی اسم تحقیق و تفحص به گوشش بخورد، می‌تواند چند مورد را نام ببرد، اما همین ما بعید است یادمان بیاید که نتیجه تحقیق و تفحص‌ها حتی آن دسته که خیلی هم پرسروصدا بودند، چه شد. یکی از نمونه‌هایی که خیلی هم ابعاد وسیعی پیدا کرد، ماجرای تحقیق و تفحص از دانشگاه آزاد بود که وقتی کلید خورد حاشیه‌های زیادی پیدا کرد، اما هنوز که هنوز است، خبری از نتیجه این تحقیق و تفحص نشده است. شاید بتوان رتبه دوم در زمینه تحقیق و تفحص‌های جنجالی اما بدون نتیجه را به تحقیق مجلس از بنیاد شهید اختصاص داد. تحقیقی که باعث دعوای رسانه‌ای زیادی شد و خیلی‌ها را به جان هم انداخت، اما خبری از نتیجه آن نشد .
چرا راه دور برویم، به تازگی ماجرای تحقیق و تفحص از خودروسازها کلید خورد، اما با توجه به حرف و حدیث‌هایی که درباره آن وجود دارد، بعید است به جایی برسد.
دور ریز اسکناس در قالب تحقیق و تفحص
مسأله فقط این نیست که به نتیجه رساندن تحقیق و تفحص چقدر اهمیت دارد و می‌تواند به وظیفه نظارتی مجلس کمک کند، یکی از ابعاد مهم ماجرا هم این است که چقدر از جیب مردم برای این کار هزینه می‌شود و بعد بدون نتیجه می‌ماند. انجام تحقیق و تفحص دست‌کم به ۶ماه و حداکثر یک‌سال زمان نیاز دارد و نیز برای انجام تحقیق مبالغی هم هزینه می‌شود که به گفته نمایندگان مجلس، هر تحقیق و تفحصی به‌طور متوسط حدود ۲۵۰میلیون تومان لازم دارد، تا به نتیجه برسد. یعنی تاکنون تحقیقات بی نتیجه مجلس از دستگاه ها بیشتر از۳۰میلیارد تومان هزینه روی دست مجلس گذاشته است .
۲۳۲۳
