سایت «الف» با اشاره به سخنان محمدجواد ظریف، در گفت‌وگو با خبرگزاری خانه ملت مبنی بر اینکه «برجام یک توافق بین‌المللی است که در سازمان ملل به تصویب رسیده و چارچوب مشخصی دارد و آمریکا خلاف قوانین بین‌المللی از آن خارج شده است. اروپایی‌ها در موقعیتی نیستند که بتوانند از برجام خارج شوند و از نظر حقوقی حق این کار را ندارند» نوشت: این صحبت‌های وزیر امور خارجه بسیار شبیه سخنانی است که چند سال پیش، قبل از تصویب برجام در جلسه شورای روابط خارجی عنوان کرده بود. ظریف در آن جلسه در پاسخ به پرسشی به‌صراحت عنوان می‌کند آمریکا نمی‌تواند از برجام خارج شود!
اما ترامپ با بی‌توجهی به برجام و قطعنامه 2231، آمریکا را از توافق هسته‌ای خارج کرد. روحانی نیز بلافاصله با ابراز خوشحالی اعلام کرد عضو مزاحم از برجام کنار کشید که این موضوع به نفع توافق خواهد بود.
گویی تاریخ دوباره در حال تکرار شدن است و این‌بار همان جملات نسبت به اروپایی‌ها بیان می‌شود. البته بدعهدی اروپایی‌ها مسبوق به سابقه است و می‌توان حتی به عقب‌تر یعنی سال 1382 و توافق‌نامه سعدآباد نیز برگشت که به تعهدات خود پایبند نبودند.
در قضیه برجام نیز فعلاً اروپایی‌ها به جای سناریوی خروج از برجام، با عمل نکردن به تعهدات‌شان آن را از ارزش تهی کرده‌اند.
اروپایی‌ها سال گذشته همزمان با خروج آمریکا از برجام قول‌های متعددی به ایران داده بودند که به هیچ کدام آنها متعهد نبوده‌اند. این تعهدات شامل خرید نفت ایران، تسهیل تبادلات مالی، سرمایه‌گذاری در ایران و… بوده است. اروپایی‌ها تا کنون حتی حاضر نشده‌اند رفتار ترامپ را در خروج از برجام محکوم کنند و صرفاً به ابراز تأسف درباره این مسئله بسنده کردند.
از چند ماه قبل نیز که تهران به‌دلیل عدم نفع بردن از پایبندی به برجام اقدام به کاهش تعهداتش در قالب ماده 26 و 36 توافق هسته‌ای گرفته اروپایی‌ها عملاًً در پی منصرف کردن ایران از انجام چنین اقداماتی بوده‌اند و اخیراً نیز در این‌باره هشدار داده‌اند.
به همین دلیل است که مدتی قبل روزنامه انگلیسی گاردین نوشته بود که اتحادیه اروپا به ایران اعلام کرده در صورت برداشتن گام بعدی کاهش تعهدات که قرار است در اواسط آبان ماه اجرایی شود، آنها نیز از توافق هسته‌ای خارج خواهند شد. و مکانیسم ماشه را فعال خواهند کرد.
این موضوع نشان‌دهنده سیاست دوگانه اروپایی‌ها در قبال برجام است. از یک طرف در قبال بدعهدی و خروج آمریکا کوچکترین واکنشی نشان نمی‌دهند و در ادامه راه نیز نه تنها حاضر نیستند به تعهدات خود در برجام عمل کنند بلکه سخن از تغییر برجام و مذاکره درباره مسائل موشکی و منطقه‌ای می‌کنند. کشورهای اروپایی همچنین بلافاصله بعد از واکنش ایران در چارچوب برجام، موضع‌گیری می‌کنند و در حال حاضر نیز سخن از اتحاد با آمریکا و بازگشت تحریم‌ها می‌کنند.
رهبر انقلاب در 10 مهر ماه با اشاره به موضوع هسته‌ای گفتند: کاهش تعهدات هسته‌ای که مسئولیت آن بر عهده سازمان انرژی اتمی است، باید همان‌گونه که دولت اعلام کرده با جدیت کامل و به‌صورت دقیق و جامع ادامه یابد تا به نتیجه مطلوب برسد و قطعاً هم به نتیجه خواهد رسید.
مشخص است مسئولان جمهوری اسلامی در قبال موضع‌گیری اروپایی‌ها قرار نیست عقب‌نشینی کنند و برداشتن گام‌های بعدی برای کاهش تعهدات به‌دلیل عدم انجام وظایف توسط اروپایی‌ها قطعی است مگر اینکه تا قبل از 15 آبان اروپایی‌ها اقدام جدیدی انجام دهند که با توجه به رفتار آنها در یک سال و نیم گذشته این امر بسیار بعید است.
