البته بهتر بود به جای استفاده از لغات جدید برای این طرح، از همان لغات قدیمی استفاده می کردند و نام این طرح را می گذاشتند «طرح نه زوج نه فرد»؛ چرا که اصلی ترین تفاوت طرح جدید با طرح قبلی، این است که در طرح زوج یا فرد، خودروهای با پلاک زوج در روزهای زوج و خودروهای با پلاک فرد در روزهای فرد می توانستند در محدوده طرح مذکور تردد کنند اما الان نه خودروهای زوج می توانند در این محدوده تردد کنند، نه خودروهای فرد.

چند نکته را درباره طرحی که نامش تغییر کرده و محدودیتش فراگیر شده، به اجمال می توان برشمرد.

نکته اول؛ پیش نیاز اجرای هر طرح شهری به ویژه اگر با اعمال محدودیت برای شهروندان همراه باشد، نیازمند پیش بینی ساز و کارهای مورد نظر و زیرساخت های مورد نیاز است و اگر این امکانات و ملزومات از قبل فراهم نشده باشد، اجرای آن طرح به دلیل اعمال محدودیت ناشی از آن، نه تنها به رضایتمندی شهروندان منجر نمی شود، بلکه به نارضایتی عمومی از عملکرد مدیریت شهری دامن می زند.

نکته دوم؛ سوالی که قبل از آغاز اجرای این طرح باید از مجریان آن پرسید، این است که چه تعداد واگن مترو و چند دستگاه اتوبوس به شبکه ریلی و ناوگان اتوبوسرانی تهران اضافه کرده و امکان جا به جایی چند مسافر جدید با استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی را فراهم کرده اند که به یک باره می خواهند برای رانندگان و سرنشینان نیمی از خودروهای شهر که در نیمی از روزهای هفته اجازه تردد در محدوده طرح زوج یا فرد را داشتند، محدودیت وضع کرده و آنها را مجبور به استفاده از حمل و نقل عمومی کنند؟

نکته سوم؛ در حالی قرار است این طرح از اول تیر ماه اجرا شود که به فاصله کمتر از دو هفته تا آغاز آن، ظاهراً از سه میلیون دستگاه خودروی تهران، کمتر از نیم میلیون دستگاه خودرو در سامانه طرح ترافیک موسوم به تهران من ثبت نام کرده اند.

این اتفاق می تواند دو دلیل داشته باشد: یا اطلاع رسانی مسئولان مربوطه در خصوص طرح ترافیک و به طور مشخص در مورد سامانه مربوطه، آنقدر ضعیف بوده که اغلب شهروندان از آن خبر ندارند یا عملکرد مسئولان مربوطه به نحوی بوده که مردم به مجریان طرح اعتماد ندارند.

نکته چهارم؛ مسئولان مربوطه که گویی می خواهند به شهروندان صدقه بدهند، از امکان ۲۰ روز تردد رایگان خودروهای پلاک تهران و ۱۵ روز تردد رایگان خودروهای پلاک شهرستان در هر فصل در محدوده طرح سخن گفته اند، در حالی که هر فصل ۹۰ روز دارد و در سایر ایام، شهروندانی که بابت هر ۹۰ روز عوارض و مالیات می پردازند، حق استفاده از خودروهایشان را ندارند و در صورت استفاده، هم از سوی پلیس جریمه می شوند و هم از سوی شهرداری در قالب عوارض، جریمه مضاعف می شوند که البته قانونی بودن آن محل تردید است.

نکته پنجم؛ اینکه مسئولان مربوطه عدد ۲۰ روز تردد در محدوده طرح از ۹۰ روز هر فصل برای خودروهای پلاک تهران را از کجا آورده اند، بماند اما اینکه خودروهای پلاک شهرستان فقط ۵ روز کمتر از خودروهای پلاک تهران یعنی ۱۵ روز امکان تردد در این محدوده را دارند، جای تامل و تعجب دارد.

نکته ششم؛ اینکه شهروندان با هزینه گزاف، خودرو خریداری می کنند و مبالغ هنگفتی هم صرف بیمه خودرو کنند اما تنها ۲۰ روز در هر فصل و با احتساب ۱۳ روز جمعه یک فصل، مجموعاً ۳۳ روز در هر فصل، امکان تردد در سطح شهر را داشته باشند، اگر اجحاف در حق شهروندان نباشد، بی توجهی به حق آنهاست.

نکته هفتم؛ اینکه ابتکار مسئولان مربوطه چه تاثیری بر میزان کرایه خودروهای ناوگان اینترنتی بر جای می گذارد و به دلیل پولی شدن ایامی که این خودروها می توانستند بدون پرداخت پول وارد محدوده طرح شوند، این طرح چقدر به کرایه خودروهایی که در قالب اسنپ و تپسی و سامانه های مشابه فعالیت می کنند خواهد افزود، در حالی که نه تنها خبری از افزایش ظرفیت شبکه مترو و ناوگان اتوبوسرانی نیست، بلکه ناوگان تاکسیرانی نیز از ورود خودروهای جدید بی بهره است، موضوعی است که مجریان این طرح باید پاسخگوی آن باشند.

نکته هشتم؛ اینکه مسئولان مربوطه مکرر تاکید می کنند این طرح لازم الاجراست و نیازمند تایید ثانوی و مجدد هیچ فرد، سازمان و نهاد ذی‌مدخل دیگری نیست، اتفاقاً آدم را دچار شک و تردید می کند که احتمالاً تایید فرد، سازمان و نهاد دیگری هم لازم باشد، کمااینکه رئیس پلیس راهور پایتخت نیز تاکید کرده است که طرح جدید تاییدیه پلیس را ندارد.

نکته نهم؛ آنچه واضح و مبرهن است و البته این وضوح و برهان اگر بر هر کسی پوشیده باشد، برای مجریان طرح کاملاً آشکار است، این است که هیچ طرح ترافیکی در تهران بدون هماهنگی، همراهی و همکاری پلیس امکان پذیر نیست و شاهد مثال آن در دوره گذشته مدیریت شهری، عقیم ماندن طرحی بود که قرار بود در معابر اطراف میدان بهارستان اجرا شود اما به دلیل مخالفت پلیس متوقف شد.

نکته دهم؛ در مجموع، طرحی که از آن به عنوان طرح جدید یاد می شود، عکس برگردان طرح زوج و فرد و کاریکاتور طرح کاهش است که قرار بود در دوره سابق مدیریت شهری اجرا شود، البته بدون آنکه به توسعه حمل و عمومی در آن با عنایت به محدودیت های اعمال شده برای شهروندان توجه شده باشد؛ طرح شتر، گاو، پلنگ …

*کارشناس حمل و نقل شهری

۲۳۱