زهره آقایانی: با اعلام استراتژی فشار حداکثری از سوی دولت امریکا ، موج تازه ای از تحریم ها علیه مقامات جمهوری اسلامی ایران به راه افتاد . تحریم های کم سابقه ای که به گفته صاحب نظران حتی پس از پیروزی انقلاب همچنین در دوره 8 ساله جنگ میان ایران و عراق کمتر می توان از آن  سراغ گرفت .  اما اکنون و از میان تحریم های عجیب و غریب آمریکا ، اعلام تحریم وزیر خارجه و مسول دیپلماسی ایران از سوی وزارت خزانه داری دولت ترامپ ، موجی از تحلیل ها و انتقادها چه داخلی چه در سطح بین الملل را به همراه داشت . در همین راستا این اقدام امریکا بلافاصله با انتقاد شدید کشورهای تاثیر گذار اروپایی مثل فرانسه ، المان و انگلستان روبرو شد . از دید برخی کارشناسان هدف واشنگتن از تحریم تازه علیه وزیر خارجه ، از کار انداختن قدرت و تاثیر گذاری دیپلماسی ایران است . دیپلماسی که اکنون محمد جواد ظریف وزیر خارجه دولت روحانی تریبون رسمی آن قلمداد می شود . در همین رابطه اهداف و عواقب اقدام تازه امریکا علیه وزیر خارجه را با یوسف مولایی کارشناس حقوق بین الملل مورد بررسی قرار داده ایم که در ذیل ان را می خوانیم ..

اعمال تحریم های تازه آمریکا علیه وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران با چه هدفی انجام شد ؟
این هدف آمریکاست که در مسیر اعمال فشار حداکثری، از همه توان و امکانات خود استفاده کرده تا اعمال فشار حداکثری را محقق کند. تحریم آقای ظریف هم در همین راستا است. چون آمریکا قدرت واقعی داشته و تصمیماتی که اتخاذ می¬کند، می¬تواند به اجرا بگذارد، بنابراین اثربخشی هم خواهد داشت . پس این موضوع اصلا  به بحث حقوقی مربوط نیست و عمدتا ناشی از اراده سیاسی یک سیاستی است که آمریکایی¬ها آن را اتخاذ کرده و در حال اجرای گام به گام آن هستند . اما در خصوص کشورهای دیگر باید گفت که بستگی به منفعتی  دارد که ممکن است برای آنها  در همکاری با آمریکا از این حیث وجود داشته باشند یا اگر همراهی کنند ضرری متوجه آنها خواهد شد . بنابراین ممکن است آنها در راستای محاسبه سود و زیان خویش ، رفتار خود را با سیاست¬های آمریکا تنظیم کنند. اگر به نفعشان باشد قطعا پیروی می¬کنند اگر عدم همکاری با آمریکا به ضررشان باشد دوباره با آمریکا همکاری می¬کنند. همین¬طور که در تحریم¬های ثانوی این اتفاق در شرکت¬های اروپایی رخ داد و شرکت های فعال اقتصادی، آنها در محاسبه سودشان در فعالیت با آمریکا، ایران را تحت تحریم قرار داده و می دهند یا بطور کل با ایران معامله انجام نمی¬دهند.

تاثیر گذاری و قدرت دیپلماسی مسول سیاست خارجی ایران با جامعه بین الملل بویژه غرب ، در اقدام اخیر امریکا چه اندازه  دخیل بوده است ؟  
به هرحال آمریکا سیاستی را طراحی کرده و در حال اجرا آن است .  البته در این مسیر هم از قدرت سخت خود استفاده می کند و اقتصاد ایران را تحت فشار قرار می دهد. از طرفی از قدرت نرم خود استفاده می کند و این مشغله های فکری و روحی را برای مردم و دولت ایران ایجاد می کند،و مثلا  اعتبار ما را در دنیا زیر سوال می برد . همچنین امکانات دیپلماتیک ما و هرگونه فعالیت های آقای ظریف را محدود می کند. اما این که ما بگوییم آقای ظریف خیلی موفق بوده و سیاست های او  موثر بوده، به نظر من دلیل می خواهد و من نمی توانم فکر سیاستمدارهای آمریکا را ذهن خوانی کنم.

با توجه به این که حتی در زمان جنگ ایران و عراق سفارت خانه های دو کشور بسته نشد و مذاکره وجود داشت ، به نظر شما این اقدام آمریکا چه تحلیلی می تواند داشته باشد ؟
ببینید ما خودبه خود روابط دیپلماتیک با آمریکا نداریم. با این حال ما تبعیت از این تصمیم آمریکا نمی کنیم و همچنان به مناسبات خودمان ادامه می دهیم . و فکر نمی کنم آقای ظریف هم محدودیتی برای سفر به کشورهای اروپایی یا تماس با آنها داشته باشد. فکر نمی کنم این تحریم ها مشکلی برای وزیر خارجه ایجاد کند .

پس اصل این قضیه چی بوده؟ منظورشان از تحریم فقط این بوده که ظریف آمریکا نرود؟
آنها از ابزار قدرت سخت و نرم استفاده می کنند. وقتی کشوری قدرت دارد و با استفاده از این ابزار در پیشبرد اهداف خود ، از این ابزار و  امکانات استفاده می کند. هر کشور دیگری جای آمریکا  بود نیز  همین کار را می کرد. یعنی  وقتی کشوری می خواهد در امری پیروز شود هر امکانی که برایش وجود دارد از آن استفاده و بهره خواهد برد . بنابراین اکنون آمریکا هم از قدرت سخت و هم قدرت نرم  خود استفاده می کند تا  ایران را بیش تر تحت فشار قرار دهد. اعمال فشار حداکثری که از سوی امریکا علام شده است یعنی همین.

آیا با اعمال این تحریم ها، آقای ظریف  محدود می شود؟
در بخش هایی ممکن است محدودیت بوجود آید . اما بعید می دانم برای رفت و آمد به سازمان ملل خیلی محدودیتی اعمال شود. آمریکا به عنوان کشور مقر سازمان ملل متحد، تعهد دارد که برای دیپلمات ها جهت حضور در فعالیت هایی که سازمان ملل آنها را لازم می داند ویزا صادر کند. فراتر از آن ممکن است در جاهایی که آمریکا مناسباتی با بعضی کشورها دارد و آن کشورها برای اینکه آمریکا مناسباتش را با آنها محدود نکند، از این روی ممکن است محدودیتهایی قائل شوند. باید منتظر ماند  تا ببینیم در آینده و در  عمل چه پیش خواهد آمد.  فعلا برای پیش بینی زود است.

ارزیابی شما از واکنش های داخلی نسبت به تحریم ظریف چیست؟
برای منافع ملی همه وظیفه شان است که با سیاستهای آمریکا مقابله کنند. وقتی با سیاست های آمریکا مقابله می کنیم در مسیر دفاع از منافع ملی این کار را انجام می دهیم. درحال حاضر و در شرایطی که آقای ظریف  قرار دارد ، به هرحال با تمام امکانات و توان خود در مسیر دفاع از منافع ملی است . بنابراین در این مسیر  رسانه های داخلی و جریان های سیاسی باید از وزیر خارجه حمایت کنند و حمایت کنیم.

310 310