سینماسینما، عزیزالله حاجی مشهدی
با اندکی چشم‌پوشی، شاید بتوان همه فیلم‌های امیرحسین ثقفی را در رده فیلم‌های تجربه‌گرا جای داد. خوبی کار ثقفی در این است که او حتی به موضوع تکراری هم از زاویه تازه نزدیک می‌شود.
در هسته مرکزی داستان فیلم «روسی» یک موضوع آشنا و تا حدودی تکراری جای گرفته است که صد البته کارگردان فیلم می‌کوشد با فضاسازی متفاوت، فیلم خود را از افتادن به دام کلیشه‌های رایج نجات دهد. «روسی» خود را آگاهانه از قید جغرافیایی خاص رها می‌سازد و داستان رنج عظیم مردی به نام توماج (امیر آقایی) را به تصویر می‌کشد که پس از فرار از زندان و بازگشت به نزد همسرش مرجان (طناز طباطبایی) درمی‌یابد همسرش مورد تعرض قرار گرفته است و از لحظه باخبر شدن او از این اتفاق شوم، مخاطب فیلم، لحظه به لحظه با او هم‌گام می‌شود تا او را در پیدا کردن فرد متجاوز همراهی کند. نزدیک شدن به موضوعاتی از این دست- به عنوان یک آسیب روان‌شناختی از جامعه – به نوعی نزدیک شدن به خط قرمزها به حساب می‌آید.
فیلم از نخستین نمای بسته خود با نمایش فضایی سرد و بارانی، در یک موقعیت مکانی نیمه‌متروک که گویی تنها سختی و سردی اسکلت‌های آهنی بی‌روح و خشن را به رخمان می‌کشد، فرار توماج از زندان و پناه جستن او را در قاب خود جای می‌دهد. از همان نخستین گره‌افکنی‌های فیلم، مخاطب درمی‌یابد با یک درام تلخ در فضایی سرد و خشن سروکار دارد. این سردی و خشونت در همه عناصر بصری فیلم، از رنگ و نور و باران بی‌امان تا زمین پرگل‌ولای جغرافیای فیلم موج می‌زند. حتی موسیقی فیلم نیز در خدمت چنین فضایی قرار می‌گیرد.
توماج با همراهی دوست دائم‌الخمرش ابراهیم (با بازی درخشان و متفاوت صابر ابر) که در فرار دادن او از زندان نیز نقش داشته است، در مسیر انتقام‌جویی قدم می‌گذارد. در فیلم با روایتی ساده و سرراست سروکار داریم که با پیچیده کردن و گسترش لایه‌های داستانی، کار فیلمنامه‌نویس سخت‌تر می‌شود. به‌ویژه که با انتخاب موضوع هتک حرمت از یک زن، در عمل، دست نویسنده برای گسترش جزئی‌نگرانه داستان بسته می‌شود.
تلاش‌های توماج در مسیر انتقام‌جویی، برای مخاطب فیلم بی‌حاصل جلوه می‌کند، چراکه درمی‌یابد همسرش، مرجان، از پیش دل‌شیفته جوان دیگری (برادر ابراهیم) بوده و از زندگی با توماج نیز اکراه دارد! به همین روی، هم‌دلی مخاطب با توماج میسر نمی‌شود. از این لحاظ، دل‌بستگی فیلم‌ساز به فیلم‌های وسترن نیز ناموفق جلوه می‌کند. امتیاز اصلی فیلم «روسی» در هم‌سویی کار فیلم‌بردار، طراح صحنه، چهره‌پرداز و سازنده موسیقی متن آن (کارن همایون‌فر) است.
منبع: ماهنامه هنروتجربه
