سید محسن(میلاد ) مصطفوی*

در 23 مارس نیروهای سوریه دموکراتیک( sdf) و یا همان ق .س.د  تحت حمایت آمریکا ،آخرین پایگاه داعش در باغوز سوریه را  تحت تصرف خود درآوردند و پرچم زرد رنگشان در این روستا برافراشتند.

پرچمی که خود تفسیر اهداف این نیروها و فدراسیون دموکراتیک شمال سوریه است.

پرچمی به شکل نقشه سوریه که رود فرات قسمت بزرگی از شمال شرقی سوریه از آن جدا کرده و آن قلمرو تحت حاکمیت این فدارسیون است و تقریبا معادل یک چهارم خاک سوریه.

فدراسیون دموکراتیک شمال سوریه یا کنفدراسیون شمال سوریه که همچون اقلیم کردستان عراق فعلا به کنفدارسیون شبیه تر است تا فدارسیون ، در سال 2016 در نشست رمیلان  در کانتون جزیره جایگزین سیستم خودمدیریتی دموکراتیک غرب کردستان ( روژاوا ) گشت.

کنفداسیونی به رهبری  حزب کردی اتحاد دموکراتیک ( pyd ) که به عقیده ای بسیاری از ناظران سیاسی  شاخه سوری پ .ک .ک ترکیه است و شامل سه کانتون جزیره ، کوبانی  و عفرین.

در حقیقت کنفدارسیون شمال سوریه همان پ . ی . د است در یک نام شکیل تر و کمتر حساسیت آمیز و نیروی های سوریه دموکراتیک نیز همان یگان مدافع خلق یا ( ypg) است در یک نام خوش رنگ و لعاب تر.

از معدود گروهها منطقه و جهان  که  اقدام آمریکا در مورد الحاق جولان به اسرائیل را محکوم نکرد و با آن مخالفتی نداشت ، کردهای سوریه بودند که این نکته را به ذهن متبادر میکرد که کردهای سوریه از تجزیه سوریه استقبال خواهند کرد.

با اینکه خود کردهای سوریه زخم خورده عدم احترام کشورها به تمامیت ارضی کشورهای دیگر هستند و کانتون عفرین و مقداری وسیعی از کانتون کوبانی به دلیل دو عملیات سپر فرات و شاخه زیتون ترکیه از دست داده اند ولی به نظر همان مقدار از خاک سوریه که در نقشه روی پرچمشان پیدا است برایشان کفایت میکند.

هم اکنون منقطه وسیعی در شمال و شمال غربی سوریه در اشغال نیروهای ترکیه و نیروی های ارتش آزاد وابسته به ترکیه است که شامل شهرهای مهم جرابلس ، الباب و عفرین است که در گذشته به تصرف کردهای سوریه در آمده بود و به نظر میاید که ترک ها به این زودی ها قصد تخلیه این مناطق را داشته باشند و از الحاق این مناطق به خاک خود اسقبال میکنند و به دنبال عملی کردن این موضوع می باشند.

با توجه به حساسیت ترکیه به مرزهای خود در غرب فرات ، کردهای سوریه و کنفدارسیون سوریه به نظر خواسته ای بیش آنچه درنقشه پرچم خود ترسیم کرده اند نداشته باشند و حاکمیت خود را بر شرق فرات در حال مستحکم کردن هستند  و از کانتون عفرین و بخش بزرگی از کانتون کوبانی که در آن سوی فرات قرار گرفته دست کشیدند.

اما نکته در این است که منطقه ای که تحت حاکمیت کردهای سوریه قرار گرفته و تقریبا معادل همان کانتون جزیره یا استان حسکه سوریه است، منطقه ای است سرشار از منابع طبیعی و در منطقه بین النهرین شامل منابع عظیم آبی تشکیل شده از ده سد بزرگ و 8 رودخانه شامل دجله و فرات.

استان حسکه سوریه که امروز تحت حاکمیت کردهای سوریه است داری منابع نفتی و گازی بزرگی است و میدان نفتی استراتژیک  شدادی در این منطقه قرار گرفته  که توانایی صادر کردن روزانه 250 هزار بشکه نفت را دارد، که میتواند سالانه تا 10 میلیارد دلار صادرات نفتی و گازی داشته باشد.

استان حسکه یا همان کانتون جزیره به لحاظ تولید محصولات کشاورزی بسیار توانا میباشد و تقربیا تمام خاک این استان حاصلخیز میباشد به نحوی که 50 درصد محصولات کشاورزی سوریه از این منطقه تامین میگشته است و این منطقه توانایی تولید 5/1 میلیون تن گندم و دارای  15 میلیون  درخت زیتون است که از صادارات محصولات کشاورزی نیز میتوانند درآمد قابل توجه ای داشته باشد .

کردهای سوریه که شهر قامشلی نیز به عنوان پایتخت خود در نظر گرفتند شاید زودتر از اقیلم کردستان عراق دست به اعلام استقلال بزنند و قطعا منطقه را در یک چالش خطرناک فرو خواهند برد و البته هم اکنون نیز منطقه از این موضوع دچار چالش جدی گشته است .

قرابت کردهای سوریه به پ .ک .ک و داشتن حاکمیت مستقل برای ترکیه قابل هضم نیست و ایران نیز از این موضوع آسیب جدی خواهد دید و پزاک شاخه ایرانی پ . ک. ک دارای پایگاه جدید و قابل تاملی در نزدیکی مرزهای ایران  خواهد شد.

پ . ک .ک و ی . پ .د با حکومت اقلیم کردستان و به خصوص حزب دموکرات کردستان عراق نیز داری روابط پرتنشی است و حکومت اقلیم کردستان عراق نیز نگاه خوشبینانه به همسایه جدید خود ندارد و قطعا علاقه به واگذاری پرچم استقلال کردی را به این بازیگر جدید ندارد.

به هر حال چالش کردستان سوریه یا کردستان غربی معروف به روژاوا ، به حتم مسئله بعدی خاورمیانه خواهد بود که منطقه را در بحران خود فرو خواهد برد و کشورهای منطقه باید بسیار هوشیارانه با این چالش روبرو شوند.

*پژوهشگر میهمان در پژوهشکده  مطالعات استراتژیک  خاورمیانه

311 50