رشته فوق تخصصی روماتولوژی (Rheumatology) به علم شناخت بیماری های استخوان و مفاصل (بیماری های روماتیسمی)  است که پزشکان روماتولوژیست در این رشته بعد از گذراندن تخصص داخلی بزرگسالان و داخلی کودکان به تحصیل در آن می پردازند .بیماری هایی که در این رشته  مطرح هستند شامل:
۱- بیماری های مفصل که با علت های متفاوت به شرح زیر می تواند باشد:

– علت التهابی (Inflammatory) مانند بیماری آرتریت روماتوئید و لوپوس سیستمیک و بهجت و…
 
– علت مکانیکال: مانند بیماری آرتروزیا استئوارتریت (Osteoarthritis) .

– علل یا منشا نورولوژیک : آسیب مفصل بدنبال آسیب سیستم عصبی که در اندامها ایجاد می شود. مانند نوروپاتی بدنبال دیابت و …

– علل متابولیک: آسیب مفصل بعلت بیماری زمینه ای فرد مانند دیابت ٫ نقرس و پوکی استخوان می باشد.

– علل عفونی: علت های عفونی متعددی مانند باکتری ها و یا تب مالت و یا سل می توانند باعث ابتلای مفصل شوند.
 
۲- علل خارج مفصل:

در اطراف مفصل ضمائمی وجود دارد که هرکدام از آنها می توانند با علل متفاوت دچار آسیب شده و ایجاد بیماری نمایند. ضمائم مفصل عبارتند از:

–  تاندونها که التهاب آنها تاندونیت (Tendinitis) مانند بیماری آرنج تنیس بازان یا بیماری آرنج گلف بازها نامیده می شود.

– به تورم اطراف تاندونها که تنوسینوویت (Tenosynovitis) گفته می شود.

–  کیست های اطراف مفصل که کیست سینویال (Synovial Cyst) گفته می شود.
۳- بیماری های استخوان که با علل متعددی ایجاد می شود:

– علت متابولیک: که سردسته آنها بیماری پوکی استخوان و یا استئوپروز (Osteoporosis) می باشد.

– علل عفونی: که می تواند با منشا باکتری ها و یا قارچ ها باشد که به آن بیماری استئومیلیت (Osteoemyelitis) گفته می شود.
 
۴- بیماریهای ستون فقرات که عوامل مختلف می تواند در ایجاد آن دخیل باشد که عبارتند از:

– بیماری های التهابی مانند اسپوندیلیت آنکیلوزانت (Ankylosing spondylitis) سردسته آنهاست

– بیماریهای با علت های مکانیکال که علل آن آرتروز مهره های گردن و یا بیماری های فتق دیسک(Disc herniation) می باشد که باعث ایجاد اثر فشاری بر روی ریشه عصب شده و دردهای ارجاعی به اندام های فوقانی و تحتانی ایجاد می کند.

– علل عفونی که در آن عفونت های مختلفی مانند باکتری ها، سل و یا بروسلا می توانند باعث دیسک شده و مهره های کمر را مبتلا نمایند.
۵- بیماری های بافت همبند (Convective tissue)

که در آن تمامی قسمت های مختلف می تواند مراتبی از ابتلا را داشته باشد. مانند بیماری لوپوس اریتماتوز سیستمیک یا ( SLE Systemic Lupus Erythematosis )

با توضیح فوق متوجه می شویم دامنه علم روماتولوژی بسیار وسیع است. شیوع این بیماری ها در مطالعات جهانی حدود ۴۰-۳۰ درصد می باشد. در مطالعه صورت گرفته در ایران شیوع این بیماری ها در جامعه شهری۹/۴۱ درصد و در جامعه روستایی ۶۶ درصد می باشد.

سلامت