در حالی که جوامع مدرن امروزی در علم پزشکی به سمت طب سنتی و روش‌های بومی کشور‌های کهن دنیا مانند چین و مصر روی آورده‌اند و در حال تحقیق و گسترش آن هستند، امروزه در جهان سوم و مخصوصا ایران علم پزشکی عموما به سمت پزشکی نوین و استفاده از دارو‌های شیمیایی گرایش دارد و خیلی کم از طب سنتی استفاده می‌شود. در این جا می‌خواهیم در مورد یک روش طب سنتی یعنی زالو درمانی و استفاده از زالو در پزشکی بحث کنیم.
در حال حاضر کشور‌هایی مثل روسیه و چین در پرورش زالو در جهان پیش گام هستند و علاوه بر استفاده، آن را صادر می‌کنند و البته در کشور‌های غربی مثل آمریکا، کارخانه‌ها سعی در تولید دارو از بزاق زالو کرده که در این راه به موفقیت‌هایی نیز دست پیدا کرده اند. در طب سنتی ایران دانشمندانی همچون ابن سینا، رازی و جرجانی با استفاده از روش‌هایی که طی تحقیقات خود به دست آوردند، نکات و مطالب بسیار ارزشمندی را برای ما به جا گذاشته اند و ما امروزه از آ‌ن‌ها در استفاده از زالو برای درمان زخم‌های پوستی، دمل و ورم‌های چرکی، رفع مشکلات عصبی و عفونت‌ها استفاده می‌کنیم. در ادامه به فواید و مضرات زالو اشاره کرده امیدواریم که مورد توجه شما قرار گیرد.

مهمترین موارد استفاده از زالو در پزشکی

در ۲۴ ژوئن ۲۰۰۴ ایالات متحده آمریکا استفاده از زالو در پزشکی را قانونی اعلام کرد. از آن زمان به بعد استفاده از زالو در جهت درمان یا پیشگیری از عارضه‌ها و بیماری‌های زیر رونق یاقت:

• مشکلات پوستی مانند جوش صورت
• بیماری‌های قلبی
• سرطان
• واریس
• هموروئید
• جراحی زیبای
• علایمی که از بیماری دیابت روی پوست مانند زخم‌هایی که روی دست پا ایجاد می‌شود
• فشار خون
• آرتروز
• تنگی عروق
• ورم و درد عضلانی
• درمان بیماری‌های گوش
• روماتیسم مفصلی
• درمان اختلال گردش خون

به طور کلی حدود ۶۰۰ نوع زالو وجود دارد که تنها ۵۰ نوع از این زالو‌ها از خون پستانداران تغذیه می‌کنند و از این ۵۰ نوع فقط ۱۵ نوع از آن‌ها در علم پزشکی کاربرد دارد. مشخصا منظور از زالو در اینجا زالو‌های طبی هستند که می‌توان آن‌ها را از نوار سبز زیتونی یا سبز لجنی (تصویر زیر) که در پشت آن‌هاست تشخیص داد. زالو‌هایی که سیاه رنگ یا زالو‌های سرمه‌ای و یا زالو‌هایی که اندازه آن‌ها از ۱۲ سانتی‌متر بیشتر باشد که درشت محسوب می‌شوند اکثرا برای استفاده طبی خطرناک و نامناسب هستند.

زالو‌ها دارای سه آرواره و نیز دارای دندان‌های کوچیکی هستند، که این موضوع اولین بار توسط ابن سینا مطرح شده است. لزج، چسبنده و تک جنسیتی هستند که معمولا از لحاظ اندازه‌ای کوچک هستند و اندازه آن‌ها از ۵ سانتی‌متر شروع می‌شود که بعد از تغذیه ۱۵ میلی‌لیتر از خون طی ۲۰ الی ۲۵ دقیقه که ممکن است حتی تا ۴۵ دقیقه نیز طول بکشد، اندازه آن‌ها می‌تواند تا ۲۵ سانتی‌متر نیز برسد.

استفاده از زالو در پزشکی دو هزار و پانصد سال قبل در ایران، مصر، یونان و روم وجود داشته و رفته رفته به سمت اروپا نیز میل پیدا کرده است. از قرن نوزده استفاده از زالو پیشرفت به سزایی داشته و در تسکین درد‌هایی از جمله سردرد و نیز در تب، زخم‌های عفونی، آبسه، دمل، زخم‌های پوستی استفاده می‌شده است.

برای استفاده از زالو، آن را روی عضو به صورت زنده قرار داده که بعد از قرار گرفتن بر روی پوست با دندان‌های کوچک و سه آرواره‌ای خود پوست را به صورت خیلی ریز شکافته و شروع به مکیدن خون می‌کند. با این کار بزاق دهان زالو که خاوی هیرودین است وارد خون می‌شود که با داشتن پپتید‌ها و پروتئین‌ها جلوی لخته شدن خون را می‌گیرد. امروزه دانشمندان به خواص چشمگیر هیرودین بزاق زالو‌ها ایمان پیدا کرده اند. تحقیقات اخیر ثابت کرده است که این ماده در عمل جراحی آنژیوپلاستی قلب و به طور کلی می‌توان گفت در بیماری‌های کرونی قلب می‌تواند به طرز شگفت آوری موثر باشد و باعث شود خطرات احتمالی که در عمل‌های جراحی قلب و عروق وجود دارد به کمترین میزان خود برسد.

زخمی که زالو ایجاد می‌کند به صورت Y (تصویر زیر) است و پس از پایان یافتن کار آوری از آن روی پوست نمی‌ماند. از زالو می‌توان در هرجایی که از بدن که مشکل کردش خون دارد استفاده کرد.