مسلما بدون شک با داشتن زمان مناسب قبل از ورود این ویروس جدید الجهش و دعوت غیر میمون خودش به ایران، مسیولان امر کلیه امادگی های ممکن را در فاز برنامه ریزی های قبل از بحران بر اساس توان و ظریف موجود در کشور دیده و پیاده نموده اند. انچه مسلم بود، ورود این ویروس به کشور و در گیر نمودن ایران به فاز حین بحران بود.
حال اگر ما تکالیف خود را بر اساس مبانی و علم مدیریت سوانح سریع (rapid onset) برنامه ریزی کرده باشیم با توجه به زمان مناسب، انشا الله به حول و قوه الهی با کمترین ضایعات می بایستی این فاز را سپری و وارد فاز بعد از بحران شویم. اصل مدیریت بحران یعنی همین، برنامه ریزی قبل از تبدیل یک سانحه به یک بحران و کنترل عواقب ناخواسته در حد ممکن، نه انچه در مدیریت بحران سوانح در حال حاضر در کشور برای سوانح طبیعی مثل زلزله و سیل و دیگر موارد رخ می دهد ! منتظر می مانیم که بیایند بعد وارد عمل شویم!!
ولیکن در رابطه با کرونا ویروس در خبرها چند موضوع اسباب نگرانی اینجانب را بطور مشخص مطرح می کند، برای مثال به گفته رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت:
▪همه موارد ویروس کرونا ساکن قم بوده اند. این افراد هیچ ارتباطی با خارجی ها یا چینی ها نداشته اند.
▪منشا بیماری بر اساس اطلاعاتی که داریم از خارج کشور نیست.
▪به جز دو بیمار مبتلا به ویروس کرونا که دیروز در قم جان خود را از دست دادند ابتلای دو بیمار دیگر به این ویروس در قم تایید شده و در بیمارستان بستری هستند.
▪پنج فرد مشکوک دیگر نیز با آمبولانس به تهران منتقل شده‌اند و در بیمارستانهای پایتخت بستری هستند.
این چند خبر اگر درست و بنا به فرمایش مسئول تلاشکر و همیشه در صحنه بیماری های واگیردار وزارت متبوع باشند، جای نگرانی دارد، چرا ؟ اگر دو بند اول صحت داشته باشند، این به معنی ان است که ما در قم یا هر شهر دیگری، منشا ای برای تولید این ویروس داریم که در برنامه ریزی ها دیده نشده است و این کار را صد چندان دشوار خواهد کرد !!! اگر بند سوم درست باشد، خوب برنامه ریزی ضعیف بوده، چرا باید دو نفر، روزی که مشخص می شود بیمارند باید فوت کنند؟ عقبه بیماری پس طولانی تر و بیماران خیلی زیادترند ! و اگر بند اخر درست باشد باید عرض کنم که برنامه ریزی قبل از بحران ناقص صورت گرفته، و اما چرا ؟ چرا انتقال به تهران و چرا انتقال به شهری که میتواند منبع الودگی وسیعی را در کشور فراهم کند برای این موضوع انتخاب شده است !
آیا شایسته نبود که این مرحله به سه قسمت اولیه، ثانویه برای شهرهای کوچکتر و سپس هر شهر بزرگ بر اساس تعریف مراکز تراما ( Trauma centers ) تقسیم می شد. برای مثال یک بیمارستان صحرایی و یا یک بیمارستانی نزدیک یک شهر کوچکتر برای کلیه موارد اولیه و انتقال برای مثال ۳۰۰ نفر اولیه به ان بیمارستان (نوعی قرنطینه) و سپس در صورت شیوع فراگیر در گیر کردن بیمارستانهای محلی شهر های کوچکتر و در نهایت وارد فاز عملیاتی در هر شهر می شدیم !!! حال با نقل و انتقال بیماران و احتمال الوده شدن کادر بیمارستانی و انتقال ان به خانواده های خود و در گیر نمودن شهری با جمعیت بالا، کار منطقی بنظر نمی اید. انشا الله این بلا نیز بسادگی از سر این کشور دور خواهد شد ولیکن میشود کمی عمیقتر برنامه ریزی کرد.
* استاد نمونه کشور در مهندسی سازه، زلزله و مدیریت بحران
