مرحوم دکتر حاج شیخ جواد مناقبی فرزند مرحوم حاج شیخ محمد نوائی مناقبی با چند واسطه به علامه بزرگوار ، صاحب تالیفات گرانسنگ در شیعه ، شیخ محمد إبن شهرآشوب ساروی صاحب کتاب مشهور مناقب (ابن شهرآشوب) می رسد و از این روی، این خاندان پس از ابن شهر آشوب به مناقبی شهرت یافتند. آیه الله دکتر مناقبی، از مشاهیر سخنوران و معاریف رشته سخن ووعظ معاصر تهران ونیم قرن اخیر بشمار می رود.
او که دوران تحصیلات حوزوی خویش را در قم سپری نمود ، از جایگاه علمی وکمال وفضل ویژه ای برخوردار گردید که از همان هنگام ، همواره مورد رشک وحسرت دیگران بود. آوازه شهرت او به گونه ای گردید که از حدود مرزهای ایران خارج گردید، بطوری که حسینیه ها ومراکز اسلامی کشورهای گوناگون از وی دعوت به عمل آورده ، وسخنان پر محتوای آن شخصیت سخنور ، از سویی ، وبهره از کلمات وجملات وجمله بندیهای زیبا از سوی دیگر ، وتسلط او بر تاریخ اسلام ومکتب اهل بیت علیهم السلام ، از ایشان ومنبر وسخنرانی های او ، چنان شخصیتی بوجود آورده بود ، که قاطعانه می توان گفت که نه تنها در دوران حیات او ، بلکه پس از وفاتش ، جایگزینی نداشته است.
خلاقیت در بهره گیری از کلمات وجملات وبکار گرفتن آنها در سخنان وسخنرانی های او ، وی را به جایگاه ویژه ومنحصر به فردی در آورده بود ، که بسیاری از سخنرانان وصاحبان سخن ، در دوران حیات مرحوم آیه الله مناقبی وبه خصوص پس از رحلتش ، سعی در تقلید از روش آغاز به سخن کردن وبهره از جملات زیبا در باره امامان معصوم ع را از او داشتند.
گفتنی است که در بیش از نیم قرن اخیر ، این شرایط تقلید از تُن صدا وآغاز نمودن منبر خود ، با جملات و سجع بندی خاصً از سوی سخنرانان وصاحبان منبر وتریبون ، در تنها دو نفر بوجود آمده است که مرحوم حجه الاسلام والمسلمین محمد تقی فلسفی ، آن سخنور توانا وگسترده فکر وخلًاق سخن وکلمه ، همراه با معلومات وآگاهی های گسترده بود و دیگری مرحوم دکتر مناقبی که این دو تا آنجا پیش رفتند که سبک ویژه ای را در فنً بیان وسخن بوجود آوردند و تا کنون این دو سبک هنوز از شهرت خاصًی برخوردار است ، و سخنوری بتواند از یکی از این دو سبک در سخنرانی خود ، بهره گیرد.
بدون تردید در رشته سخنرانی ووعظ ومنبر ، در جامعه ، از جایگاه ویژه ای برخوردار می گردد که قاطعانه می توان إظهار داشت ، بهره از این روش وتقلید از آن ، تنها در توانایی افراد معدودی بوده ومی باشد. دکتر مناقبی در سال 1350 ق در تهران متولد شده و پس از گذرانیدن دروس جدید مقدمات و ادبیات و فقه و اصول و فلسفه ، نزد اساتید بزرگ تهران ، به قم مهاجرت نمود و در مدرسه فیضیه سکونت و از مدرسین بزرگ چون مرحوم آیت الله محقق داماد و آیتالله العظمی حاج شیخ محمدعلی عراقی و آیات دیگر استفاده نموده و دروس معقول فلسفه و حکمت و تفسیر را از علامه بزرگوار آیت الله طباطبائی قاضی (پدر همسر خود) فراگرفت.
در این هنگام به درس خارج زعیم اعظم ، آیه الله العظمی بروجردی و بعضی از آیات دیگر شرکت کرده تا به مدارج عالیه علم و کمال رسیده آنگاه به تهران مراجعت و در دانشکده الهیات وارد و در مدت کوتاهی به دریافت دکترا نائل و برای استادی و تدریس در دانشکده الهیات دعوت شد.اینجانب از سال ١٣۵٠ شمسی ، آن هنگام که با پدر شهیدم ، آیه الله حاج شیخ احمد انصاری ، دست وبازوی مرجع عالیقدر مرحوم آیه الله العظمی خویی به ایران آمدم ، در مجالس دید وبازدید علمای تهران ، که آن هنگام نزدیک به چهار دهه از عمر خویش را سپری کرده بود ، آشنا شدم . بیاد دارم حضور او در چنین مجالسی که بزرگانی از روحانیت وعلمای تهران را شامل می گردید، صفا وجلوه خاصی را می داد وسخنان وبیانات وخاطراتش ، انجمن را زیباتر می نمود.
دکتر مناقبی ، دارای ملکات فاضله و اخلاق حمیده بود وجاذبه او به گونه ای بود که هرکسی را از پیر وجوان به خود جذب می نمود. بیانی صریح و شیرین و منبری جامع و مفید و آموزنده و همه پسند داشت ومنبرهای او از تاریخ ، دین ، تفسیر وجز اینها برخوردار بود. بسیاری از جوانان منحرف در اثر بیانات وی به راه آمده و پایبند دین و آئین گردیده بودند. دارای آثار علمی در فقه و اصول و معقول از تقریرات و دراسات اساتید قم می باشد.
1- تقریرات درس مرحوم آیت الله العظمی بروجردی.
2- تقریرات درس مرحوم آیت الله العظمی محقق داماد.
3- جزوات تفسیر علامه طباطبائی دام ظله.
4- مقالات آموزنده انتقادی و اخلاقی که توسط انجمن خدمات اسلامی به چاپ رسیده است و در سطح وسیعی منتشر شد وتا کنون هنوز صاحبان سخن ومنبر و وعظ ، از این آثار بهره مند می باشند. مرحوم پدر ایشان، حجه الاسلام والمسلمین حاج شیخ محمد نوائی از محترمین اهل منبر تهران و موصوف به فضل و تقوا بود که در خیابان مولوی تهران سکونت داشت و عمری به پاکی، خدمت به شرع مقدس ومکتب اهل بیت علیهم السلام نموده و به سهم خود ایفاء وظیفه نمودند. در پایان می توانم چنین به قلم آورم که فضل و وسخنوری وجایگاه علمی وشخصیتی این فرزانه ، یعنی مرحوم دکتر جواد مناقبی ، هنوز موجب مباهات جامعه روحانیت وسخنوری بوده وبدون تردید ، نام ویاد او ، سخنرانی ها وبیان وسبک سخن او ، در این راستا ماندگار باقی خواهد ماند. یاد و خاطره این ستاره سخن گرامی باد.
