هفته نامه همشهری جوان – سعیده نیک اختر: تابستان رویا‌های خاص خودش را دارد. از رویای شب‌های خنکش که مناسب شب نشینی‌ها و دورهمی هاست گرفته تا خوردنی‌های دلچسبش که فقط همین روز‌های گرم می‌شود آن‌ها را تهیه و نوش جان کرد. یکی از آن خوردنی‌های همه پسند که هیچ کس ردش نمی‌کند، لواشک است.
لواشک خوراکی کاملا طبیعی و دست ساز است که اتفاقا خانگی اش طرفداران بیشتری دارد. خیلی‌ها این روز‌ها در خانه مشغول درست کردن همین خوردنی ترش و خوشمزه اند.
می‌شود لواشک را در طعم‌های مختلف برای ذائقه‌های مختلف تهیه کرد. گاهی اوقات تهیه این خوراکی بستگی به این دارد که چه میوه‌ای در یخچال مانده باشد و دیگر کسی رغبتی به خوردنش نداشته باشد. خوبی لواشک همین است! همین که می‌شود هر میوه از شکل افتاده و مانده در یخچال را تبدیل به لواشک کرد، خودش حسن بزرگی است. اصلا لواشک، خوراکی مهربانی است، اگر شک دارید یک بار لیست پایین را بخوانید و امتحان کنید. این امتحانی است که قطعا از آن سربلند بیرون می‌آیید.
لواشک آلو؛ باب دندان ترش پسند‌ها
آلو مثل دیگر میوه‌های تابستانی کال و رسیده دارد که از ترش و شیرین متغیر است.
این روز‌ها بهترین زمان برای خرید این میوه‌های رنگارنگ است. آلو انواع مختلفی دارد و در رنگ‌های زرد، سرخ و بنفش و با طعم‌های ترش، شیرین و ملس دیده می‌شود. غیر از این، نوع آبدار و گوشتی دارد که طبیعتا نوع آبدارش برای درست کردن لواشک، بسیار مناسب‌تر است.
مواد لازم
- آلو: یک کیلوگرم
- نمک: یک قاشق مرباخوری
- آب: دو لیوان
طرز تهیه:
معمولا آلو‌های رسیده و له شده برای پخت لواشک مناسب ترند. آلو‌ها را خوب بشویید و درون قابلمه بریزید. دو لیوان آب را روی آلو‌ها بریزید و قابلمه را روی حرارت بگذارید. اول شعله را زیاد کنید تا آب جوش بیاید، اما بعد از جوش آمدن، حتما شعله را کم کنید و نمک را اضافه کرده و خوب هم بزنید.
اصلا به این فکر نکنید که در قابلمه را بگذارید، چون خیلی زود آلو‌ها سر رفته و گاز شما را کثیف می‌کند. هرگز آب بیشتری به قابلمه آلو اضافه نکنید، چون باید غلظتش حفظ شود. نگران نباشید آلو‌ها به کف قابلمه نمی‌چسبد. هر چند دقیقه یک بار که گذرتان به آشپزخانه افتاد، قابلمه آلو را هم بزنید، اما لازم نیست بالای سرش بایستید. هرچه آلو با حرارت کم و زمان زیادتری بپزد، لواشک بهتری به شما می‌دهد.
بعد از گذشت یک یا دو ساعت که بستگی به جنس آلو دارد، حرارت را خاموش کنید. بهترین زمان موقعی است که آلو‌ها دیگر شکل خود را از دست داده اند و وقتی هم می‌زنید، هسته‌ها جدا شده و روان و معلق در قابلمه دیده می‌شوند. محصول هم شبیه آش شده است. اگر آلوی شما زردرنگ است و دوست دارید رنگش قرمز شود، کافی است چند دانه آلوی قرمز به ظرف اضافه کنید. اگر آلو قرمز نداشتید، چند عدد گیلاس هم می‌تواند این کار را بکند.
به خاطر داشته باشید هرگز برای ترش شدن لواشک، آبلمیو یا افزودنی دیگری اضافه نکنید. ترشی خود آلو همراه با نمک کافی است. قابلمه را بگذارید تا خنک شود. بعد از خنک شدن یک لگن و یک آبکش یا صافی اندازه هم و مناسب، آماده کنید.
آلو‌های پخته را داخل آبکش یا صافی بریزید و یا دست آن را هم بزنید تا به تدریج از صافی رد شده و به کاسه یا لگن زیری بریزد. اگر دست شما به آلو یا مواد اسیدی حساس است، حتما موقع صاف کردن آلو، دستکش دستتان کنید. این قدر این کار را ادامه دهید تا فقط هسته‌ها آلو در آبکش باقی بمانند. حالا مایع لواشک آماده است.
لواشک زردآلو و گلابی؛ برای شیرین دوست‌ها
اگر شیرین پسند هستید از لواشک آلو فاصله بگیرید. سراغ زردآلو‌های مانده در یخچال بروید یا به قیمت ارزان تری زردآلو‌های له شده را از میوه فروشی تهیه کنید.
برای شیرین‌تر شدن لواشکتان، می‌توانید چند گلابی به آن اضافه کنید. در نظر بگیرید که تمام لواشک‌ها خاصیت روان کردن مزاج را دارند، چه رسد به این لواشک! این خاصیت این لواشک به خاطر گلابی بیشتر هم هست، پس موقع مزه مزه کردن لواشک، حواستان به این خاصیت هم باشد.
مواد لازم
- زردآلو: یک کیلوگرم
- گلابی: سه عدد
- نمک: نصف قاشق مرباخوری
- آب: دو لیوان
طرز تهیه:
زردآلو‌ها را بشویید و بگذارید آبشان برود. تمام زردآلو‌ها را دو نیم کرده و هسته آن‌ها را خارج کنید. زردآلو‌های دو نیم شده را داخل قابلمه بریزید. گلابی‌ها را شسته و قاچ کنید. چوب و هسته میانی آن‌ها را خارج کنید و همراه زردآلو‌ها داخل قابلمه بریزید. آب را اضافه کنید.
ابتدا با حرارت بالا و بعد از جوش آمدن با حرارت پایین آن را بپزید. نمک را فراموش نکنید. به خاطر بافت سفت گلابی این لواشک زمان بیشتری برای پخت نیاز دارد. باید آن را هم بزنید. بعد از گذشت تقریبا سه ساعت وقتی دیگر میوه‌ها قابل شناسایی نبودند، حرارت را خاموش کنید.
بگذارید قابلمه سرد شود و بعد آن را داخل آبکش یا صافی بریزید که زیرش لگن مناسبی قرار دارد. دستکش بپوشید و مخلوط لواشک را صاف کنید، چون ممکن است دانه‌های بافت گلابی زیر دندان حس شود، صافی ریزتری انتخاب کنید. مخلوط غلیظ تری نسبت به لواشک آلو رو به رو می‌شوید. پس حواستان باشد سینی بزرگ تری انتخاب کنید و لایه نازک تری از آن را داخل ظرف پهن کنید.
لواشک آلبالو، زرشک و انار؛ برای سوراخ شدن معده
ترکیبی از آلبالو، زرشک و انار، لواشک فوق العاده‌ای به شما می‌دهد. کسانی که دوست دارند معده شان سوراخ شود یا معده قوی دارند، این لواشک را امتحان کنند. این معجون فوق العاده ترش، روز شما را می‌سازد البته اگر آن را با معده خالی مصرف نکنید، بهتر است این خوراکی هیجان انگیز را بعد از غذا میل کنید.
توجه کنید تمام این میوه‌های قرمز، منبع مهم آنتی اکسیدان هستند و برای سلامتی بسیار مفید. خوبی این لواشک این است که بسیار سلامت است و خوردنش به کسانی که چربی و قند خون دارند، توصیه می‌شود.
مواد لازم
- آلبالو: یک کیلوگرم
- زرشک: ۲۵۰ گرم
- انار: چهار عدد
- نمک: دو قاشق مرباخوری
- گلپر: یک قاشق چایخوری
- آب: چهار لیوان
طرز تهیه:
این لواشک پخت نسبتا سخت تری دارد و به خاطر گرانی میوه هاش، هزینه بر است. پختن این لواشک کمی سخت‌تر و متفاوت از آلوست. چون جنس و بافت این میوه‌ها با هم همخوان نیست، شیوه پخت جداگانه‌ای دارند. ابتدا انار‌ها را دانه کنید. به وسیله آبمیوه گیری یا با فشار گوشتکوب می‌توانید آب دانه‌ها را بگیرید. آب انار را داخل یک قابلمه بریزید. به آب انار نمک و گلپر اضافه کنید و بگذارید روی حرارت کم به جوش بیاید. حرارت را کم کنید و چند ساعتی صبر کنید تا مایع غلیظ شود. وقتی مایع به غلظت رب رسید، زیر آن را خاموش کنید و بگذارید سرد شود.
در این فاصله، آلبالو‌ها را شسته و بدون این که هسته گیری داخل قابلمه بریزید، زرشک‌ها را هم شسته و به قابلمه آلبالو اضافه کنید، چون هر دو میوه بافت یکسانی دارند، زمان پختشان شبیه هم است. آب و نمک را فراموش نکنید. با حرارت نیمه اجاق گاز، آن را دو ساعتی بپزید و چندین بار هم بزنید. وقتی شکل آلبالو‌ها از دست رفت و دیگر آلبالوی درسته‌ای ندیدید، حرارت را خاموش کنید.
بعد از سردشدن، آلبالو و زرشک را از صافی رد کنید. ممکن است دانه‌های زرشک حل نشده باشند، اما نگران نباشید، خاصیتش را به مخلوط لواشک شما داده است. حالا مخلوط لواشک را از صافی رد کنید. آب انار سفت شده را هم به آن اضافه کنید و خوب هم بزنید. مطمئنا از دیدن رنگ قرمز شفاف و زیبای مخلوط به دست آمده شگفت زده خواهیدشد.
خشک کردن لواشک؛ به کمک آفتاب
خشک کردن لواشک بخش مهم آن است که اگر دقت نکنید، همه زحمت‌های شما بر باد خواهدرفت. وسایلی که نیاز دارید سینی‌های بزرگ، مشمع، سفره پلاستیکی و کمی روغن است. البته نور مستقیم آفتاب هم در تهیه لواشک نقش اساسی دارد. اگر سینی بزرگ ندارید، می‌توانید از سفره‌های پلاستیکی بزرگ استفاده کنید. اول سینی را آماده کنید مشمع را بزرگ‌تر از سینی برش دهید و داخل آن پهن کنید.
کمی روغن مایع روی آن بمالید. با دست یا با قلم موی آشپزی، روغن را همه جای مشمع پخش کنید تا یکدست شود. حالا مایع لواشکی را که آماده کرده اید، داخل سینی بریزید به مقداری که یک لایه نازک تشکیل شود. اگر حجم لایه زیاد شده، آن را به سینی دیگری منتقل کنید. حالا سینی را جلوی نور مستقیم آفتاب قرار دهید تا لواشک خوب خشک شود.
اگر سینی ندارید، سفره را اول روی زمین بالکن پهن کرده و چرب کنید بعد مایع لواشک را رویش بریزید. بعد از گذشت چند روز لواشک را وارسی کنید، اگر یک رویش خشک شده بود، آن را از مشمع جدا کنید و روی دیگرش را پهن کنید، چون چرب شده به راحتی جدا می‌شود.
بعد از گذشت دو روز لواشک شما، آماده است. اگر به گرد و خاک احتمالی حساس هستید و می‌خواهید لواشکی کاملا بهداشتی داشته باشید، می‌توانید مشمع دیگری را چرب کرده و روی لواشک پهن کنید. اما حواستان باشد باید آفتاب تندی رویش بتابد وگرنه لواشک شما کپک خواهدزد. لواشک‌ها را بعد از خشک شدن با چاقو یا قیچی آشپزخانه برش دهید و در پلاستیک مناسبی قرار دهید. موقع برداشتن کار شما راحت است، چون لواشک‌ها قبلا چرب شده است.
نکته ۱: کابینت سرد و خشک بهترین محل نگهداری لواشک است، بنابراین هرگز آن را درون یخچال نگذارید، چون به هم می‌چسبد.
نکته ۲: کیوی میوه‌ای است که به تنهای تبدیل به لواشک نمی‌شود، چون اسید بالایی دارد و هرگز نمی‌گیرد. باید با میوه‌ای مثل آلو ترکیب شود.
نکته ۳: می‌توانید خلاقیت به خرج دهید. ترکیبی از همه میوه‌های داخل یخچال را داخل قابلمه ریخته و لواشکی با طعم جدید درست کنید.
