در اغلب عزاداری ها و به ویژه در مراسم سینه زنی و نوحه خوانی از حسین جان استفاده می شود. البته وی می گفت که هر دو آنها لازم است و حقیقت هم همین است؛ اما تقابل این دو نوع تخاطب مرا به یاد دو محور عقل و احساس ، دل و و دماغ، شور و شعور و مانند آن انداخت که واقعا هر دو لازم است اما اگر به هر یک به تنهایی تمسک جسته شود کمیت دین ودینداری لنگ می زند.
اینکه در اربعین حسینی حماسه ای جاویدان در سطح جهانی درست می شود که چشم جهانیان را خیره می کند آیا با عقل است و یا با احساس و یا هر دو؟
هر کس به خوبی می داند که اگر جمعیتی بیست میلیونی از امام پیروی کنند و امام حسین را امام و پیشوا بدانند آیا امکان دارد که این ملت و یا ملت ها تحت سلطه باشند؟ فرق نمی کند چه سلطه خارجی باشد و یا داخلی و یا خرافات. همه این ها سلطه اند. زیرا پیامبری که جد حسین(ع) است به زبان علی (ع) در نهج البلاغه، آمد تا گنجینه های عقول را بشکافد و یا به تعبیر قرآن غل ها و زنجیرهای نهاده شده بر عقل و فکر مردم را بردارد (اعراف، و یضع عنهم اصرهم و الاغلال التی کانت علیهم).
انصافاً حماسه حسینی بی نظیر است و این وعده الهی است که این چنین مردم را بسیج می کند و این تعبیر گفتار زینب است که «والله لاتمحوا ذکرنا» به خدا (ای یزید) یاد ما را از صفحه دلها محو نخواهی کرد! اما هرگز نباید این شور و هیجان و اقبال مردم، ما را از دیدن عیوب کار غافل کند.
و عجیب تر میهمان نوازی ملتی جنگ زده و از گرفتاری داعش بیرون آمده با همه تبلیغات منفی امریکایی – سعودی است. امید که فقط برای این چند روز نباشد.
بدیهی است احساسات و شور حالتی را به وجود می آورد که ضمن دلدادگی و نزدیکی چه بسا موجی را ایجاد کند که بهره برداری از آن برای هر نیک اندیش و یا بداندیش هموار باشد. بنابراین اگر این شور با شعور همراه نباشد و فقط احساس باشد ممکن است خطرآفرین هم باشد که قطعاً مورد نظر امام نیست.
همیشه نمایش قدرت خوب است روزهایی در سال ارتش ها علاوه بر مانورهای دائمی خود در شهر و در برابر دوربین ها رژه می روند تا هم خودی احساس غرور کند و هم دشمن حساب کار خود را داشته باشد. این راهپیمایی ها بزرگترین پشتوانه برای آن رژه ها هستند و اگر آنها حرفی از اقتدار می زنند به اتکای این راهپیمایی هاست.
اما سخن در هدایت این راه پیمایی هاست. اگر چه دولت ها موظف به خدمات رسانی به آنها هستند ولی در آن نقشی ندارند و نباید داشته باشند؛ مگر آنکه خود ملتها خواستار آن باشند. این راهپیمایی ها مردمی است و ابراز ارادت به حسین بن علی آزاده ترین مرد دنیا و پاسدار شرف و عزت انسانی است در برابر ستمکاران. بنابراین هیچ گروهی نمی تواند از آن بهره برداری سیاسی کند؛ ولی اگر سیاستی منطبق با اهداف حسین بن علی باشد می تواند احساس غرور کند که مدافعانی این چنینی در صحنه دارد.
بزرگ ترین شعار حسن بن علی این بود که هیهات منا الذله! آیا این راهپیمایان و طرفدران آنها می دانند که با چه ابزار و نهاده هایی دارند از حسین حمایت، و یا برای او عزاداری می کنند ؟ دولت ها هم همینطور!
اگر به لحاظ ظاهر نگاهی به سر و وضع خود بیندازند و به لباسهایی که پوشیده اند و مرکبی که زیر پایشان هست و از نظر باطن اهدافی که در سر می پرورانند و طرح و برنامه هایی که در زندگی دارند و به معیشتی که تدارک می کنند، و میزان وابستگی ای که به کشورهای دیگر، علیرغم توانمندی خود دارند، می توانند بفهمند که تا چه میزان در لشکر حسین و در پیروی از آرمان او حضور دارند.
راهپیمایی اربعین واقعا حماسه است؛ حماسه مردمی که حدود بیست میلیون یا بیشتر انسان از زن و مرد و پیر و جوان و حتی خردسال با پای پیاده و با تحمل همه نوع سختی و بدون اینکه سر وصدائی از کسی در بیاید و یا درگیری ایجاد شود می روند و با شوق و دلدادگی بر می گردند، کاری است کارستان و معجزه و یا شبه معجزه. آنهائی که در تدارک یک جلسه کوچک با هزینه های هنگفت به زحمت عده ای را دور هم جمع می کنند اهمیت و سختی این کار را می دانند.
البته این مراسم نمایشگاه فرهنگ هم هست؛ فرهنگ ملت ها. بعضی از شرکت کنندگان از بی مبالاتی بعضی ایرانیان سخن می گفتند که با اسراف کار در غذا خوردن و یا بی دقتی در نظافت و ریختن آشغال و یا عدم مرتب کردن جای خود که در آن خوابیده اند شرمساری ملی به وجود آورده اند که باید با آموزش اصلاح شود و نیز خُلف وعده دولت ایران و یا عدم دقتش در پرداخت دینار وعده داده شده در سال گذشته که مزید بر بی نظمی شده بود.
من که خود توفیق حضور در چنین راهپیمایی را تا کنون نداشته ام ولی گزارش حال آن توسط شرکت کنندگان خود گواه عظمت این راهپیمایی است. تنها ایرادی که مخالفان به آن دارند این است که نکند فقط احساسات باشد. و البته و صد البته احساسات هم لازم است اما کافی نیست و باید با معرفت توأم باشد.
در زیارت نامه ها و دعاها همواره بحث عرفان مطرح بوده است. «عارفاً به حقهم» در اغلب دعاها هست و این باید سرلوحه برنامه های شرکت کنندگان پس از راهپیمایی باشد. عارفان به حسین به قول مرحوم شریعتی یا حسینی اند و یا زینبی وگر نه یزیدی اند.
