1.نتایج این انتخابات مشخص خواهد نمود در انتخابات آتی ریاست جمهوری کدام نامزد دموکرات با دونالد ترامپ (به عنوان کاندیدای حزب جمهوریخواه) رقابت خواهد کرد. پیش از رسیدن به نتیجه نهایی این مرحله، نتایج جانبی دیگری مشخص و روشن شده است که یکی از مهمترین آنها فاصله گرفتن روزافزون حزب دموکرات از اسرائیل بشمار می آید. دلایل متعددی می تواند این تحول بی سابقه را روشن نماید:
2. نشست سالیانه آیپک (کمیته امور عمومی آمریکا و اسرائیل) – مهمترین لابی حامی اسرائیل در آمریکا – همواره محل توجه همه کاندیداهای مطرح از دو حزب بوده است. کاندیداهای ریاست جمهوری از این نشست برای ادای احترام به اسرائیل و اعلام تعهد نسبت به حمایت از این رژیم نهایت استفاده را می نمودند. اظهارات بسیاری از آنان در این باره آن چنان ذلیلانه و تملق آمیز بود که برای ناظران بیطرف مشمئزکننده به نظر می رسید. امسال برخلاف دوره های گذشته هیچ کدام از کاندیداهای مطرح حزب دموکرات در این نشست شرکت نکردند. تنها کاندیدای حاضر در نشست آیپک بلومبرگ یهودی بود که به هیچوجه کاندیدای مطرحی تلقی نمی شد و به نفع بایدن کنار رفت. چند تن از کاندیداهای حزب دموکرات به ارسال پیامی به نشست اکتفا نمودند. این پیامها نیز به نحو کم سابقه ای مملو از انتقاد از اسرائیل وحمایت از حقوق مردم فلسطین بود.
3. برنی سندرز سناتور دموکرات در توئیتی ضمن رد شرکت در نشست آیپک اعلام نمود: «مردم فلسطین نیز مانند مردم اسرائیل حق زندگی در صلح و امنیت دارند. من همچنان نسبت به ساختار آیپک نگران هستم زیرا منبری برای رهبرانی است که آشکارا با حقوق اساسی فلسطین مخالفت می‌کنند.» وی در این توئیت افزود: «من به عنوان رئیس جمهور از حقوق اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها حمایت خواهم کرد و هر کار ممکنی را برای برقراری صلح و امنیت در منطقه انجام خواهم داد.» پیش از این سندرز در مناظره انتخاباتی حزب دموکرات به شدت به إسرائیل تاخته و نخست وزیر آن را فردی مرتجع و نژادپرست خوانده بود. او اعلام کرد در صورت پیروزی در انتخابات گزینه بازگرداندن سفارت آمریکا به تل آویو را در نظر خواهد گرفت.
4. جوبایدن که زبانی ملایمتر انتخاب کرده بود در پیام خود به نشست آیپک اعلام کرد: «هرگونه اقدام رژیم صهیونیستی درخصوص الحاق کرانه باختری رود اردن و اعلام اخیر این رژیم درخصوص شهرک‌سازی‌های جدید، مانع از تشکیل کشور یکپارچه فلسطین خواهد شد.» بایدن اظهار داشت: « اسرائیل باید به تهدیدها در مورد الحاق کرانه باختری و شهرک‌سازی خاتمه دهد». معاون رئیس‌جمهور پیشین آمریکا افزود: «این اقدامات هرگونه امید برای صلح را از بین می‌برد و صادقانه بگویم، این تحرکات از ارزش‌های دموکراتیک اسرائیل بیش از پیش می‌کاهد و حمایت آمریکایی‌ها از اسرائیل، به خصوص در میان جوانان را در هر دو حزب سیاسی، تضعیف می‌کند».
5. افزایش مخالفت با اسرائیل و حمایت از حقوق مردم فلسطین به رهبران حزب دموکرات محدود نمی شود. در واقع ریشه اصلی این مخالفتها نارضایتی هواداران حزب از اسرائیل و سیاستهای دولت نتانیاهو است. همه نظر سنجی های چند ساله اخیر فاصله گرفتن هواداران حزب دموکرات از اسرائیل و کاهش حمایت آنها از سیاستهای این رژیم را نشان می دهد.
6. اسرائیل و لابی قدرتمند آن در آمریکا سیاست مشخصی برای حفظ و تداوم حمایت هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه از اسرائیل در دستورکار داشت و برای سالهای متمادی این سیاست با موفقیت اجرا می شد. به دلیل این سیاست دو حزب از حیث حمایت از اسرائیل تفاوت معناداری نداشتند اما در سالهای اخیر این وضعیت تغییر نموده است به گونه ای که اینک میتوان حزب جمهوریخواه را اردوگاه اصلی طرفداران اسرائیل و حزب دموکرات را اردوگاه اصلی هواداران فلسطین در آمریکا بشمار آورد.
7. حزب دموکرات در طول سالهای گذشته همواره حامی جدی سیاستهای اسرائیل بوده است. البته در این میان برخی شخصیتهای استثنایی، مانند جیمی کارتر رئیس جمهور اسبق آمریکا، وجود داشت که برخلاف فضای حاکم بر حزب نسبت به اسرائیل موضع منفی داشتند. به نظر می رسد تغییر جدی در این وضعیت از دوره ریاست جمهوری اوباما آغاز شده باشد. اوباما و نتانیاهو در موارد مختلفی بویژه توافق هسته ای ایران با هم درگیر شدند. نتانیاهو به دلیل موافقت و همراهی آمریکا با این توافق دولت اوباما را مورد حمله و نکوهش قرار داد. اوباما نیز با فراهم کردن زمینه صدور قطعنامه شورای امنیت علیه شهرک سازیها در اسرائیل در آخرین روزهای ریاست جمهوری پاسخ گستاخی های نتانیاهو را داد. جان کری وزیر خارجه اوباما نیز، در موضع گیری بی سابقه ای، به اسرائیل هشدار داده بود تداوم سیاستهایش علیه فلسطینی ها می تواند اسرائیل را به یک رژیم آپارتاید تبدیل نماید.
8. دوری حزب دموکرات از اسرائیل با ورود نمایندگان ترقیخواهی از این حزب، چون الهان عمر و رشیده طالب، به مجلس نمایندگان آمریکا تشدید شد. الهان عمر اسرائیل را رژیمی آپارتاید خوانده بود و رشیده طالب نیز صریحا از راه حل یک دولت برای حل وفصل مسئله فلسطین حمایت می کرد. اظهارات و موضع گیریهای بعدی این دو نماینده در مجلس موضوع دعواها و مشاجره های سختی میان حزب دموکرات و لابی اسرائیل در آمریکا شد.
9. با این وجود هیچگاه روابط دو طرف، اسرائیل و حزب دموکرات، به وخامت این دوره از انتخابات (ریاست جمهوری) نرسیده بود. در این دوره کاندیداهای حزب دموکرات، به ویژه برنی سندرز، مواضعی علیه اسرائیل اتخاذ نمودند که در فضای سیاسی آمریکا از محرمات مسلم بشمار می آمد. تداوم این وضعیت می تواند حمایت یک حزب بزرگ آمریکا از اسرائیل را به خطر بیاندازد.
10. این تحول خطیر مسئله ای نیست که اسرائیل بتواند آن را تحمل نماید. بقای اسرائیل در گرو حمایت آمریکا از این رژیم است. آمریکا قدرتمندترین و مهمترین حامی اسرائیل در جهان است و این تنها به دولت آمریکا محدود نمی شود. نظرسنجی ها نشان می دهد مردم آمریکا تنها ملتی در کشورهای غربی بشمار می آیند که اکثریت آنها از اسرائیل حمایت می کنند. تداوم فاصله گرفتن دموکراتها از اسرائیل و پیروزی آنها در انتخابات آتی ریاست جمهوری می تواند بزرگترین کابوس آمریکایی اسرائیل را به حقیقت مبدل نماید.
*عضو هیات علمی دانشگاه تهران – دانشکده مطالعات جهان
310 310
