ماه مبارک رمضان جلوه‌ای از رحمت،‌ برکت و مغرفت خداوند متعال است تا به این ترتیب شرایط رشد و معنویت در انسان‌های مؤمن فراهم‌تر و سهل‌تر شود. با مروری بر احادیث معصومین علیهم‌السلام در می‌یابیم اسامی و القاب متعددی را به این ماه نسبت داده‌اند که به طور قطع هر کدام از این اسامی دارای حکمت‌های نهفته‌ای هستند،‌ اما با این وجود، می‌توان با برخی از اسامی که برایمان قابل فهم‌تر است، ارتباط برقرار کرد و از آنها اثر گرفت.

این اسامی که برگرفته از احادیث پیامبر صلی الله علیه و آله و اهل بیت وحی علیهم‌السلام است، از قرار ذیل است:
شَهْرُ اللَّه‏ (ماه خدا)، شَهْرَ الصِّیَامِ (ماه روزه)، شَهْرَ الْإِسْلَامِ(ماه اسلام)، شَهْرَ الطَّهُورِ(ماه طهارت‌کننده)، شَهْرَ الَّتمْحِیصِ(ماه تمحیص و پاکسازی)، شَهْرَ الْقِیَامِ(ماه قیام)، شَهْرُ الْبَرَکَهِ(ماه برکت)، شَهْرُ الرَّحْمَهِ(ماه رحمت)،‌ شَهْرُ الْمَغْفِرَهِ(ماه مغفرت)، شَهْرُ التَّوْبَهِ(ماه توبه)، شَهْرُ الْإِنَابَه(ماه انابه)، شَهْرُ قِرَاءَهِ الْقُرْآن‏(ماه قرائت قرآن)، شَهْرُ الِاسْتِغْفَار(ماه استغفار)، شَهْرُ الدُّعَاءِ(ماه دعا)، شَهْرُ الْعِبَادَهِ(ماه عبادت)، شَهْرُ الطَّاعَهِ(ماه طاعت)، شَهْرُ الصَّبْرِ، شَهْرُ الْمُوَاسَاه، شَهْرٌ یَزِیدُ اللَّهُ فِی رِزْقِ الْمُؤْمِن‏، شَهْرُ الْعِتْقِ مِنَ النَّارِ وَ الْفَوْزِ بِالْجَنَّه (ماه آزادی از آتش و دستیابی به رستگاری بهشت)

به عنوان نمونه ماه رمضان را «شَهْرَ الطَّهُورِ» نامیدند، از آنجایی که روح و جان روزه‌داران را طاهر و مطهر می‌کند و مؤمنان نیز احساس طهارت می‌کنند. همچنین این ماه را ماه برکت نامیدند، لذا عمده‌ی مؤمنان احساس خیر و برکت و افزایش روزی دارند و از دیگر سو ثواب اعمال چندین برابر می‌شود. یا وقتی این ماه را ماه قرآن و استغفار و توبه نامیدند، این تذکر را به روزه‌داران می‌دهد در این ماه بیشتر از سایر ایام به تلاوت قرآن، طلب مغفرت و توبه مشغول باشند. یکی از زیباترین خصلت‌هایی که به ماه مبارک رمضان نسبت داده‌اند، ماه رحمت است، به این معنا که خداوند در این ماه پر عظمت با نظر رحمت بیشتری به بندگان خویش نظر می‌کند تا دست آنها را عمق دنیا بگیرد و به سمت قرب خود بالا بکشد.

2323