سینماسینما، محمدرضا مقدسیان
به واسطه ساخت لباس شخصی به کارگردانی امیرعباس ربیعی، بعد از مدت‌ها یک فیلم سینمایی در فضای ژانر دیدم. ژانر درام سیاسی معمایی و به عنوان یک فیلم درام سیاسی معمایی دچار خنده نشدم و یک کمدی ناخواسته تماشا نکردم. به نظر من این یک قدم بزرگ است.
اگر بخواهیم به فیلم فرای آن که براساس وقایع سیاسی تاریخی در سال‌های ۱۳۶۱ و ۱۳۶۲ و حزب توده نگاه کنیم، فیلم هم در فیلمنامه‌نویسی و هم در مرحله کارگردانی و جلوه‌های ویژه، فیلمبرداری و مباحث فنی و انتخاب بازیگر ، هدایت بازیگر و اجرای بازیگر با یک اثر همگن تماشا مواجهیم. اثری که توانایی آن را داشته یکی از بهترین فیلمنامه‌های چندسال اخیر ایران را بر مبنای واقعه‌ای تاریخی به رشته‌ی تحریر در بیاورد، بتواند داستان‌گو باشد، شعار از دل آن بیرون نزند و جفت و بست روابط، موقعیت رخدادها را طوری کنار هم بچیند و مدون پیش رود که تا لحظه آخر آن حس تعلیقی که جزو ویژگی‌های ذاتی دارم‌های سیاسی معمایی است، برای ما برقرار می‌‌ماند. ما تا لحظه آخر دو به شک هستیم که واقعیت چیست و نتیجه کار چه خواهد شد.
امیر عباس ربیعی به عنوان کارگردان فیلم اول این فیلم را ساخته و این مسئله بسیار مهمی است. این کارگردان در فضاسازی و ایجاد اتمسفر تداعی کننده دهه شصت که همزمان هم مخاطب را قانع می‌کند که این تصویر، تصویر دهه شصت تهران و ایران است و هم اینکه در انتخاب و استفاده مناسب از لوکیشن‌ها و فضاهای متروک و انتخاب لنز، زاویه دوربین و جلوه‌های ویژه، به خوبی توانسته است فضای تعلیق آمیز ، معمایی و خوش طعم سینمایی را ترسیم کند. تمام مولفه‌های فیلم در خدمت فیلمنامه است که مشخصا روی آن کار شده و بعد ساخته شده است.
وجه مثبت دیگر فیلم، استفاده درست از گروه بازیگرانی که بیشتر تجربه تئاتری دارند است. به طور ویژه توماج دانش‌بهزادی و مهدی نصرتی به عنوان دو نقش اصلی این فیلم کسانی هستند که در عرصه تئاتر درخشیده‌اند. بازیگران این فیلم به طور کلاسیک تمرینات تئاتری انجام داده‌اند و در نهایت خروجی آنها در مقابل دوربین قرار گرفته است.
نکته دیگر این فیلم اینست که ما بعد از مدت‌ها یک درام سیاسی معمایی می‌بینیم که مفاهیم سیاسی در آن با تکنیک‌های فیلمنامه‌نویسی و داستان‌گویی امتزاج پیدا کرده است. هیچ لحظه‌ای از فیلم نیست که ما با دیالوگ‌های شعاری در ذهنمان باقی بماند. فیلم با وجود دو ساعت زمان آن، کشش کافی تماشای فیلم برای مخاطب دارد.
منبع: سانس ویژه
