ترامپ همچنین تلاش کرد تا مشتری‌هایی که محصولات هند و چین را خریداری می‌کردند را به سمت آمریکا جذب کند که تاکنون موفق به این مهم نشده است.

در چنین وضعیتی فرصت بسیار مناسبی است تا جمهوری اسلامی ایران بتواند از این موقعیت استفاده کند و در این وضعیت سیاست خارجه ایران به جهانیان ثابت کنیم که نمی‌توان به آمریکا و سیاست‌های آنها اعتماد داشت و به‌نوعی حقانیت خودمان را ثابت کنیم این در صورتی است که ما نباید مانند تجربه‌ای که بعد از فروپاشی شوروی به وجود آمد و نتوانسیم از آن بهره اقتصادی ببریم، فرصت‌سوزی کنیم. پس از فروپاشی شوروی ایران فرصت بسیار خوبی داشت تا بتواند مشتری‌های محصولات‌ش را به خود جذب کند. باتوجه به سیاست‌های وزارت امور خارجه ایران که با هر 2 کشور هند و چین روابط دیپلماتیک خوبی دارد انتظار می‌رود که راه را برای بازرگان‌ها و فعالان اقتصادی ایران باز کند.

به صورت مرسوم چنین است که در مواقع حساس اقتصادی ابتدا بازرگانان و مدیران شرکت‌های دولتی و خصوصی به کشور مقصد سفر کرده و رایزنی‌ها را برای باز شدن مسیر اقتصادی آغاز کنند و پس از اینکه توانستند به توافقاتی برسند، پس از آن مسوولان سیاسی برای امضای توافق نامه‌ها و همچنین قراردادهای تجاری به کشور مقصد سفر می‌کنند ولی اکنون باتوجه به شرایط موجود وزارت امورخارجه می‌تواند به موضوع تجارت و حضور پر رنگ‌تر بازرگان‌ها و فعالان اقتصادی ایران در کشورهایی مانند هندوستان و چین کمک بسیار مفیدی بکند و در چنین شرایطی که ایران از سوی آمریکا تحریم شده است راه جدیدی بگشاید.

متاسفانه جمهوری اسلامی ایران نتوانست از موقعیت‌های موجود استفاده لازم را ببرد به‌عنوان مثال ایران در خصوص بازسازی کشور افغانستان می‌توانست سهمی داشته باشد ولی یا نتوانستیم به این کشور ورود کنیم و یا نخواستیم سهمی در این بازار داشته باشیم ولی اکنون می‌توانیم از تجربیات گذشته استفاده کنیم و از این اختلافات، پیش از آنکه کشورهای هند و چنین با رییس جمهور آمریکا به توافق‌ برسند حضور خودمان را تثبیت کنیم. کشورهای همسایه ایران می‌توانند بازار بسیار خوبی برای کشور ما داشته باشند که تاکنون ایران نتوانسته از این بازارها استفاده کند و از وضعیت کنونی اقتصادی خارج شود.

لازم به ذکر است قراردادهایی که بین ایران و سایر کشورها منعقد می‌شود باید به صورت بلند مدت باشد زیرا سیاست‌های رییس جمهور کنونی آمریکا نشان می‌دهد که همواره به دنبال قراردادهای جدید است و این احتمال وجود دارد که به زودی هندی‌ها و چینی‌ها را به پای میز مذاکره بیاورد و از مواضع خود کوتاه بیاید. در این بین یک پیشنهادی قابل مطرح کردن است و آن اینکه اگر ما در کشور احتیاج به ستاد بحران داریم در همان موازات احتیاج به ستاد فرصت‌های اقتصادی هم داریم تا اینکه با درس گرفتن از تجربیات گذشته بتوانیم راه جدید برای خروج از بحران پیدا کنیم.

* استاد اقتصاد دانشگاه تهران

۲۲۳۲۲۳