أَللّـهُمَّ قَـرِّبْنی فیهِ اِلی مَرْضـاتِکَ وَجَنِّبْنی فیهِ مِنْ سَخَطِکَ وَنَقِماتِکَ
وَ وَفِّـقْنی فـیهِ لِقَـرآءَهِ ایـاتِکَ بِرَحْمَتِکَ یا أَرْحَـمَ الرّاحِـمینَ.
شرح دعای روز دوم ماه مبارک رمضان
تا در ره عشق او مجرّد نشوی / هرگز زخودیِّ خویش، بیخود نشوی
دنیا همه بند توست بر درگه او / در بند «قبول» باش تا ردّ نشوی
آنچه انسان را به بهشت می برد، یا به دوزخ می کشد، «رضا»، یا «سَخَط» پروردگار است.
خشم و خشنودی خدا هم، نتیجه و بازتاب عمل ماست.
ماییم که با عملمان، خدا را راضی می کنیم یا به خشم می آوریم.
«طاعت» ما، مایه رضایت اوست و معصیتمان، او را ساخط و خشمگین خواهد کرد.
چه عذابی دردناکتر از غضب و نارضایی خدا؟!…
و چه پاداشی برتر و بزرگتر از خشنودی و رضای حق؟!
پس باید موجبات رضایتش را فراهم کرد، باید با عمل صالح، کار خیر، حق طلبی، ایثار و اخلاص، انفاق و صدقه، طاعت و عبادت و… به خداوند نزدیک شد و رضای او را کسب کرد.
باید از نافرمانی، کینه توزی، بدخواهی، سوءنیّت، حسد و غیبت، احتکار و زراندوزی، گرانفروشی و حرامخواری، ستم و حقکشی دوری کرد، چرا که اینها مایه غضب الهی است، و هر کس مغضوب درگاه خدا گردد، خیر و برکت از او روی گردان خواهد شد و درهای تباهی و گمراهی و عذاب به رویش گشوده خواهد گشت. به فرموده پیامبر خدا صلی الله علیه و آله به علی علیه السلام: بالاترین عمل در این ماه، پرهیز از گناه است:
«اَفضَلُ الأعمالِ فی هذَا الشَّهرِ الوَرَعُ عَن مَحارِمِ اللّه .»[۱]
از آیات قرآن در این زمینه چه برمی آید و چه عملی موجب رضای حق، و کدام عمل سبب خشم و نارضایتی خالق، به حساب آمده است؟
در برخی آیات، رضایت طرفینی مطرح شده است، یعنی هم رضایت خدا از انسان و انسان از خدا، و در این زمینه، تعبیر «رَضِیَ اللّه ُ عَنهُم وَ رَضُوا عَنْه» آمده است. امّا موارد این سخن:
اوّل: نسبت به آنان که در ایمان و عملشان و در عقیده و جهادشان «صادق»اند.[۲]
دوم: درباره آنان که در دوره های سختِ نهضت اسلامی، جزو پیشگامان انقلاب و دینداری بودند و در دوره مکّی و مدنی، لقب مهاجرین و انصار را به خود اختصاص دادند و در پیوستن به پیامبر، دست به هجرت زدند.[۳]
سوّم: تابعین و پیروانی که در تداوم راه پیشتازان، تلاش کرده، با پیامبر که رهبر نهضت بود، بیعت کردند.[۴]
چهارم: مؤمنان راستین و راسخی که با دشمنان خدا و پیامبر، و مخالفانِ مکتب و دینشان هرگز سازش نکرده و دشمن را به دوستی نگرفتند و رابطه ولایی و مودّتی برقرار نکردند، هر چند که دشمنان خدا و دین، از بستگان نزدیک و خویشاوندانشان بودند[۵]
پنجم: آنانکه دارای «ایمان» و «عمل صالح» و «خشیت» از خدا بودند.[۶]
اینها از جمله مواردی است که نشانی قبول و رضای الهی بر آنها خورده است و ما که در دعایمان نزدیک شدن به موجبات رضایت خدا را می طلبیم، با توجه به موارد یاد شده، باید از طریقِ:
ـ ایمان و عمل صالح و خشیت
ـ صداقت در عقیده و جهاد
ـ پیشاهنگی در هجرت و نصرت انقلاب و دین
ـ بیعت مستحکم با رهبری و ولایت
ـ پیوندهای مکتبی داشتن و رعایت مرزهای عقیدتی و مرامی و ارزشی،
وسایل این قرب را فراهم کنیم.
توفیق برای قرائت قرآن
مطلب دیگر نیایش امروز، توفیق برای قرائت قرآن است.
قرآن، کتاب خداوند و وحی الهی است، مجموعه آیات روشن پروردگار است. برخورد ما با قرآن نیز ممکن است در «رضا» و «سخط» الهی مؤثّر باشد.
خواندن ونخواندن آن، عمل کردن وعمل نکردن به آن،
قرآن را روی سرنهادن یا زیرپا افکندن، در این که خدا از ما راضی باشد یا ناراضی، نقش تعیین کننده داد.
قرآن را باید گشود و خواند، که این قانون، مرامنامه زندگی و منشور حیات است.
چه خوش است یک شب، بکُشی هوا را
به خلوص خواهی، زخدا، خدا ر
ابه حضور خوانی، ورقی ز قرآن
فکنی در آتش، کتب ریا را
راستی آیا قرآن حق ندارد که از غربت خویش در میان مسلمین، به شکوه برخیزد؟
آیا جا ندارد که از مهجور ماندن قرآن میان امّت های اسلامی بنالیم؟
قرآنی که آیه آیه اش الهام دهنده است و سوره سوره اش، درسی گران و آموزشی عمیق دارد، چگونه مورد فراموشی قرار گرفته است!…
امام صادق علیه السلام فرموده است:
«قرآن، عهد خـدا با خلق است و سزاوار است کـه هـر مسلمان، به این « عهدنامه » نـگاه کنـد و هر روز مقداری (۵۰ آیه) از آن را بخواند.»[۷]
امّا آنچه مهمّ است، صِرف تکرار الفاظ نیست، بلکه فهم معانی و عمل به امر و نهی و احکام آن است.
خواندنی با تأمّل و تدبّر، قرائتی همراه با عبرت و اعتبار، و تلاوتی با اندیشه و استبصار.
امام صادق علیه السلام فرمود:
«بر شما باد قرآن… هر آیه ای را یافتید که سبب نجات پیشینیان شما گشته، به آن عمل کنید و هر آیه ای را دیدید که بیان هلاکت اقوام گذشته را داراست، از آن مسأله اجتناب کنید.»[۸]
این، خود بیان یک فلسفه بلند حیات و تاریخ است.
مسأله عبرت گرفتن و آموزش و تجربه اندوزی.
باید قرآن را تلاوت کرد، زیاد هم باید خواند، با تفکّر و تأمّل، باید قرائت کرد، با وضو و با شستشوی دهان به تلاوت پرداخت،
و با صدای خوب و لحن زیبای عربی باید خواند. (اِقرَؤُوا القُرآنَ بِلُحُونِ العَرَبِ وَ اَصواتِها.)[۹]
پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله فرمود:
«برای هر چیزی زینتی است و زینت قرآن، صدای خوب است».[۱۰]
در سیره معصومین روایت شده است که در ماه رمضان زیاد قرآن می خواندند و گاهی چند ختم قرآن در این ماه داشتند و به اصحاب خود نیز چنین سفارش می کردند.[۱۱]
از خدای ارحم الراحمین مدد بخواهیم که با توفیق قرائت قرآن، زمینه عمل به آیات الهی را فراهم کنیم، تا به دیدار حق و قرب الهی و مقام «رضا» نایل گردیم.
منابع:
[۱] ـ شهراللّه ، ص ۱۴۹.
[۲] ـ مائده، آیه ۱۱۹.
[۳] ـ توبه، آیه ۱۰۱.
[۴] ـ حجرات، آیه ۱۹.
[۵] ـ حدید، آیه ۲۳.
[۶] ـ بیّنه، آیه ۸.
[۷] ـ القرآنُ عهدُاللّه الی خلقه، فقد ینبغی لِلمرء المسلمِ اَنْ یَنْظُرَ فی عهدِه و اَنْ یقرءَ منه فی کلّ یومٍ خمسین آیهًجامع الاخبار، ج ۱، ص ۳۳۵.
[۸] ـ الحیاه، ج ۲، ص ۱۱۶.
[۹] ـ کافی، ج ۲، ص ۶۱۴.
[۱۰] ـ میزان الحکمه، ج ۸، ص ۳۳۳۸.
[۱۱] ـ ر.ک: شهراللّه فی الکتاب والسنّه، ری شهری، ص ۱۹۳.
* برگرفته از کتاب سینای نیاز به قلم نویسنده
