زهره ترسایی: مذاکرات هسته ای را شاید بتوان تنها نقطه‌ی وصل سعید جلیلی و محمدجواد ظریف دانست. مذاکراتی که دو نماینده داشت، گروهی به ریاست سعید جلیلی در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد و گروهی دیگر به سرتیمی محمدجواد ظریف در دوران ریاست جمهوری حسن روحانی.
پرونده هسته ای ایران را این دو جریان مدیریت کردند؛ دو جریانی که علاوه بر تفاوت در شکل کار یعنی مذاکرات در سطح شورای عالی امنیت ملی در دوران جلیلی و وزارت امور خارجه در دوران ظریف، از نظر ماهیت نگاه به روابط خارجی هم متفاوت بودند.
منصور حقیقت پور نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در مجلس نهم در توضیح تفاوت این دو نگاه در روابط خارجی به خبرآنلاین گفت: برکسی پوشیده نیست که آقای جلیلی و آقای ظریف در دیدگاه‌های خود از نظر مبانی با هم مشکل داشتند به طوریکه هر کدام نماینده یک نوع دیدگاه در روابط خارجی کشور بودند.
وی ادامه داد: هریک از طرفین نماینده دیدگاهی بودند که در مواردی کارساز است و در مواردی هم جواب نمی دهد بنابراین به نظر می رسد اگر بتوان بخش های مثبت هر دو تفکر را بیرون کشید و تلفیق کرد می توان راهکار اقتضایی را به عنوان روش سوم مورد استفاده قرار داد.
مشاور رئیس مجلس با بیان اینکه آقای جلیلی نیروی صادق و خوش فکری است، تاکید کرد: ما به ایشان به عنوان یک برادر ارزشی احترام می گذاریم البته شاید به روش ایشان پاره‌ای ملاحظات را وارد بدانیم اما معتقدیم باید مطالب ایشان را هم شنید و در زمان مقتضی مورد استفاده قرار داد.
حقیقت پور درباره تجربه حضور سعید جلیلی و محمدجواد ظریف در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس پیرامون رسیدگی به موضوع پرونده هسته‌ای گفت: آقای جلیلی فقط چند جلسه ای در کمیسیون ویژه برجام حضور یافتند که در آنجا بحث‌ها و مذاکراتی درباره تاریخچه مذاکرات و مباحث فنی و تخصصی مطرح شد و به این شکل نبود که در کمیسیون امنیت ملی حضور پیدا کنند.
وی با بیان اینکه البته آقای ظریف حضور نسبتا فراوانی در کمیسیون امنیت ملی مجلس داشتند، افزود: آقای ظریف هر زمانی که در ایران بودند و به کمیسیون امنیت دعوت می شدند شخصا تشریف می آوردند. ایشان از نظر رفتار حرفه ای بسیار قابل قبول بودند . هروقت هم تذکراتی به ایشان داده می شد می پذیرفتند که همین خصیصه شخصیت ارزشمندی از ایشان ساخته است.
مشاور رئیس مجلس با بیان اینکه آقای ظریف در مقابل انتقادهای لیّن بسیار انعطاف‌پذیر بود، یادآور شد: در این زمینه خاطرم هست که در جلسه ای به ایشان گفتم رفتار شما در ملاقات با وزیر خارجه عربستان باعث سرشکستگی ملت ایران شد، ایشان سوال کردند چرا؟ در توضیح عرض کردم به این دلیل که صندلی ایشان بالاتر از صندلی شما بود، آقای ظریف بعد از این استدلال گفتند شما درست می گویید.
حقیقت پور ادامه داد: اما اگر برخی دیگر از نمایندگان در طرح انتقادات خود این درایت را به خرج نمی دادند که انتقادات خود را با لحن ملایم تری عنوان کنند و به طور مثال خطاب به آقای ظریف می گفتند که خیانت کردی، ایشان خیلی زود عصبانی می شد و در این شرایط ممکن بود موضوعاتی مطرح شود که نه در شان وزیر، نه نماینده و نه کمیسیون امنیت ملی بود.
مشاور رئیس مجلس تاکید کرد: اگر آقای ظریف این نقطه ضعف خود را برطرف کند به طوریکه تحمل شنیدن انتقادهای تندتر را نسبت به خود داشته باشد عملکرد بهتری خواهد داشت.
حقیقت پور استعفای غیرمنتظره ظریف را هم ناشی از عصبانیت او دانست و ادامه داد: همین استعفا آثار مثبت سفر آقای بشار اسد به تهران را تحت الشعاع قرار داد.
وی ادامه داد: با این حال آقای ظریف شناخت خوبی از وزارت خارجه دارد اما نکته ای که باید مدنظر داشت این است که ایشان به ویژه در روزهای آغاز به کار در وزارت خارجه به دلیل حضور فراوان در خارج از کشور فضای داخل ایران را به خوبی نمی شناخت که به همین دلیل و عدم آشنایی با نظر مردم نمی توانست رفتار حرفه ای خود را متناسب با ارزش ها و هنجارهای اجتماعی انجام دهد به طورریکه در بعضی مواقع این رفتارها با رفتارهای مردم در کف خیابان همخوان نبود.
مشاور رئیس مجلس قدم زدن ظریف با جان کری را مصداق عدم آشنایی ظریف با هنجارهای عمومی خواند وگفت: این اقدام اگرچه از دیدگاه رفتار حرفه ای در وزارت خارجه مثبت بود ولی در داخل کشور این رفتار مورد پسند نبود. آقای ظریف برای تکمیل رفتار حرفه ای خود نیازمند جامعه شناسی ایرانی است که تسلط خوبی بر مسایل داخلی داشته باشد، شخصی که تسلط خوبی بر هنجارهای عمومی داشته و مشاوره های به موقع و دقیق به ایشان بدهد.
۱۷۲۱۹
