فاطمه شریفی: روند صلح افغانستان، طولانی و پر از فراز و نشیب بوده است. تاکنون نیز دوره‌های مختلفی از آن با حضور کشورهای فرامنطقه‌ای جریان داشته که اغلب نتیجه چشمگیری نداشته است، چون اصولا برخی از این رژیم ها مانند آمریکا به دنبال تحقق اهداف خود بوده و تنها به صورت نمادین مبادرت به چنین اقدامی کرده اند. در جائیکه بیش از ۳۵۰۰ نفر از نیروهای ائتلاف جهانی به سرکردگی آمریکا در افغانستان طی ۱۸ سال گذشته و از زمان حمله به این کشور در سال ۲۰۰۱ کشته شده اند که ۲۳۰۰ نفر از آنها نیروهای آمریکایی بوده‌اند. اما حال بیش از یک سال است که آمریکا و طالبان برای دست‌یابی به یک توافق صلح در حال مذاکره هستند و تا کنون یازده دور مذاکره میان دو طرف برگزار شده است. اما به تازگی زلمی خلیلزاد نماینده آمریکا اعلام کرده که در مذاکرات با طالبان پیشرفت قابل ملاحظه ای صورت نگرفته است.
مروری بر مذاکرات آمریکا و طالبان
اولین نشست مذاکراتی آمریکا با طالبان 12 اکتبر سال 2018 ،نشست دوم 16 نوامبر همان سال به میزبانی قطر برگزار شد. 17دسامبر سال ۲۰۱۸ نشست سوم در شهر ابوظبی به مدت سه روز ادامه داشت و طالبان به هیأت دولت افغانستان اجازه شرکت در این نشست را ندادند. 19ژانویه سال 2019 دور چهارم گفتگوها و 25فوریه همان سال، دور پنجم در دوحه برگزار شد . در دور پنجم که 16 روز به طول انجامید زلمی خلیلزاد، نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا برای صلح افغانستان برای نخستین بار با ملا عبدالغنی برادر معاون رهبر طالبان دیدار کرد. در پایان نشست 9 روزه دور ششم گفت‌وگوهای آمریکا و طالبان هم دو طرف اعلام کردند که گفت‌وگوها با پیشرفت‌هایی همراه بوده است. همچنین در دور هفتم که 29 ژوئن در دوحه تشگیل شد دو طرف اعلام کردند پیشرفت‌هایی حاصل شده و روی بسیاری از مسائل توافق کرده‌اند.
در تاریخ 3 اوت 2109، دور هشتم با یک نشست 9 روزه میان نمایندگان آمریکا و گروه طالبان در دوحه، برگزار شد و زلمی خلیلزاد با پایان این نشست ابراز امیدواری کرد که عید (قربان) آن سال آخرین عیدی باشد که افغانستان در جنگ به سر می‌برد. اما دور نهم مذاکرات که در تاریخ 22 اوت در دوحه انجام شد یکی از مهمترین نشست‌ها بود. بعد از پایان این نشست زلمی خلیلزاد در رشته توییت‌هایی نوشت «ما در آستانه توافقی هستیم که خشونت را کاهش داده و راه را برای افغان‌ها خواهد گشود تا برای مذاکرات در مورد یک صلح باعزت و پایدار و یک افغانستان متحد و با اقتدار که ایالات متحده، متحدانش و هیچ کشور دیگر را تهدید نکند، با هم به مذاکره بنشینند.»
در شرایطی که این توافق تنها به تایید دونالد ترامپ نیاز داشت، ترامپ عصر هفتم سپتامبر در چند توییت متوالی گفت که قرار بوده (8 سپتامبر) با رهبران طالبان و رئیس‌جمهوری افغانستان به طور جداگانه، در کمپ دیوید دیدار کند اما تصمیم به لغو این دیدار گرفته است. وی دلیل این تصمیم خود را حمله ای اعلام کرد که روز، پنجم سپتامبر، در کابل روی داده و طی انفجار یک خودرو بمب‌گذاری شده در پایتخت افغانستان 12 نفر جان باختند و گویا یک سرباز آمریکایی هم در میان آنها بوده است. همزمان، اشرف غنی، رئیس جمهور افغانستان نیز در واکنش به لغو این دیدار در بیانیه‌ای اعلام کرد: صلح واقعی تنها زمانی با طالبان به دست می‌آید که آنان خشونت‌ها را متوقف کرده و حاضر باشند با حکومت افغانستان مذاکره کنند.»
دور دهم مذاکرات آمریکا و طالبان نیز از 7تا 13 دسامبر 2019 انجام شد. موضوع اصلی این دور کاهش خشونت و آتش بس اعلام شده بود، همچنین دور آخر این مذاکرات که در ماه جاری صورت گرفت بر همین مسئله تاکید داشته است. طرح چنین مسئله ای باعث موضع گیری دولت افغانستان شد و در نهایت دولت این کشور اعلام کرد که کابل تاکید دارد که به غیر از آتش‌بس؛ طرح دیگری تحت عنوان «کاهش خشونت‌ها» برایش قابل قبول نیست.
در این میان و با توجه به ناکامی که در روند مذاکرات صلح بین آمریکا و طالبان به وجود آمده، فقدان گفتگوهای بین الافغانی و احترام به قانون اساسی افغانستان و پایبندی به آن بیشتر از همیشه به چشم می خورد. چرا که روند صلح باید حکومت محور باشد و با مالکیت و رهبری حکومت افغانستان پیش برده شود. مضاف بر این تا زمانی که کشورها در مورد امنیت خود به دیگران وابسته باشند و بخواهند امنیتشان را برون‌سپاری کنند، تنش باقی می‌ماند، چرا که نیروهای فرامنطقه ای خود عامل ایجاد تنش هستند، اما در نقطه مقابل آن، با ایجاد بستر مناسب برای همکاری کشورهای منطقه با یکدیگر و تاکید بر اصل حاکمیت کشورها، صلح و ثبات به ارمغان می آید. چرا که امنیت در این منطقه قابل تفکیک نیست و مفاهیمی این چنینی در قالب جمعی معنا پیدا می کند.
در این میان ایران نیز از دیرباز برای گسترش همکاری‌های اقتصادی و فرهنگی با کشور و مردم افغانستان بر اساس منافع مشترک همسایگی ابراز آمادگی کرده است، همچنین جمهوری اسلامی برای بازگشت صلح و ثبات به افغانستان به تلاش های خود ادامه می‌دهد تا در پرتو آن طرف‌های افغان به گفت و گوهای بین الافغانی ترغیب شوند، ضمن اینکه از تمام نیروهای افغان برای یافتن فصل مشترک همکاری در بیرون رفتن نیروهای خارجی و امنیت افغانستان پس از خروج نیروهای خارجی حمایت می کند.
310 310
